Khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đến thăm Manila hồi tháng 3, ông ta cam đoan với người Philippines rằng Mỹ sẽ bảo vệ họ nếu Trung Quốc cố chiếm các đảo mà Manila coi là của mình ở Biển Đông, hoặc nếu quân đội Trung Quốc tấn công tàu hoặc máy bay của Philippines. Ông Pompeo lưu ý rằng trong trường hợp như vậy, Hoa Kỳ sẽ hành động theo Điều 4 của Thỏa thuận phòng thủ lẫn nhau mà Manila và Washington ký kết vào đầu năm 1951. Thỏa thuận nêu rõ rằng nếu một trong các bên bị tấn công ở khu vực Thái Bình Dương, bên khác sẽ đến giúp đỡ. Như đã biết, Biển Đông là một phần của Thái Bình Dương.
Tuyên bố của ông Pompeo tại Bắc Kinh được coi là khiêu khích, nhưng nó ảnh hưởng mạnh mẽ đến chính phủ Philippines. Trước chuyến thăm Manila của ông Pompeo, có tin đồn rằng thỏa thuận quốc phòng chung với Hoa Kỳ sẽ được sửa đổi. Người ta nói rằng Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã nhấn mạnh điều này. Bộ Quốc phòng cho rằng các Hiệp định phòng thủ lẫn nhau đã nói quá mơ hồ về các đảm bảo an ninh mà Hoa Kỳ có thể mang lại cho Philippines.
Thế rồi ông Pompeo đến - và người Philippines đã thay đổi suy nghĩ của họ. Hơn nữa, mới đây, trên twitter của mình, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin đã bác bỏ khả năng sửa đổi Hiệp định 1951. “Hoa Kỳ là cường quốc duy nhất trên thế giới là pháo đài của dân chủ và nhân quyền, và sẽ là đồng minh quân sự duy nhất của chúng tôi. Chúng tôi không cần cái khác” - ông Teodoro Locsin viết,
Người Nga có một câu châm ngôn: Một người bạn cũ tốt hơn hai người mới. Thật khó nói, liệu người Philippines có dựa vào câu này hay không. Nhưng có một điều rõ ràng là mối quan hệ chính trị, kinh tế và quân sự truyền thống hơn 100 năm của Philippines và Hoa Kỳ rất khó sửa đổi. Bên cạnh đó là hoạt động liên tục của Trung Quốc ở Biển Đông, kể cả việc bồi đắp các đảo nhân tạo. Trong những điều kiện như vậy, ông Duterte rất khó để chứng minh sự cần thiết phải từ bỏ định hướng một chiều đối với Hoa Kỳ. Ngay cả Bộ trưởng ngoại giao rõ ràng cũng không đồng ý với ông.
