Tổng thống Rodrigo Duterte cho biết hôm thứ Tư rằng ông hiện đang trông chờ Washington và giới quan chức Mỹ thực hiện cam kết trong Hiệp ước Phòng thủ chung (MDT) giữa Philippines với Hoa Kỳ trong bối cảnh đất nước này đang phải đối mặt trước hàng loạt tranh chấp hàng hải với Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp của Philippines trên Biển Đông.
“Tôi đang kêu gọi nước Mỹ ngay bây giờ đây! Hoa Kỳ đâu mất rồi? Tôi đang tập trung vào Hiệp ước Phòng thủ chung RP-US. Tôi muốn nước Mỹ tập hợp tất cả Hạm đội 7 hùng mạnh trước mặt Hải quân Trung Quốc. Tôi yêu cầu họ hành động ngay bây giờ. Và tôi sẽ tham chiến cùng tất cả! Tổng thống Duterte phát biểu trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình truyền hình của Mục sư Apollo Quiboloy.
Vị Tổng thống khẳng định sẽ kéo cả những người chỉ trích lập trường “xuôi theo Trung Quốc” của mình trong vùng biển tranh chấp của Philippines trên Biển Đông, cụ thể là Phó Chánh án Tối cao của Tòa án Philippines, ông Antonio Carpio, cựu Thanh tra viên Conchita Carpio-Morales và cựu Ngoại trưởng Albert del Rosario, để cùng tham chiến với ông.
“Tôi sẽ lên tàu chiến cùng đô đốc Mỹ. Nhưng tôi sẽ kéo theo cả Carpio và bè phái của Albert. Khi người Mỹ đã sẵn sàng và tuyên bố, “chúng tôi đã ở đây, bây giờ, tất cả đã sẵn sàng, tôi sẽ nhấn nút”, ông Duterte khẳng định.
“Có lẽ đó sẽ là dấu chấm hết của Palawan. Hòn đảo này có nguy cơ bị tàn phá, bị chiếm đóng thậm chí có thể bị bom nguyên tử phá hủy. Chúng ta sẽ chết khô. Vì vậy, sẽ chẳng có có gì sinh sôi phát triển được ở đây, chúng ta chỉ có thể chờ đợi, giống như một lỗ đen rất lớn sắp tới, để đưa chúng ta đến cõi vĩnh hằng”, ông nói thêm.
Hiệp định hòa bình kéo dài sáu thập kỷ, được ký từ năm 1951, cho phép cả hai quốc gia sẽ hỗ trợ lẫn nhau nếu Philippines hoặc Mỹ bị tấn công bởi kẻ thù bên ngoài.
Cơ chế tự do hàng hải tại các vùng lãnh thổ tranh chấp một lần nữa bị thử thách khi tàu đánh cá Trung Quốc đâm chìm rồi bỏ mặc tàu Philippines ở Reed Bank (Bãi Cỏ Rong), khu vực thuộc vùng đặc quyền kinh tế Philippines (EEZ).
Junel Insigne, thuyền trưởng của tàu cá Philippines trước đó khẳng định con tàu của ông chắc chắn bị tàu cá Trung Quốc đâm chìm khi đang neo đậu gần bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
22 ngư dân Philippines có mặt trên tàu phải lênh đênh trên biển trong nhiều giờ đồng hồ trước khi được một tàu đánh cá Việt Nam giải cứu.
Tuy nhiên, trong tuyên bố đưa ra hôm 17/6, Tổng thống Duterte gọi đây là một tai nạn hàng hải, kêu gọi người dân "đừng tin những chính trị gia ngu ngốc muốn chính quyền điều hải quân tới đó". Phân trần về việc im lặng suốt một thời gian dài, nhà lãnh đạo Philippines nói rằng ông không đưa ra tuyên bố vì chưa có cuộc điều tra nào về vụ việc.
Tranh chấp lãnh thổ Biển Đông
Tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông gồm các tranh chấp về đảo và vùng biển. Quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa là hai quần đảo trên các rạn san hô ở Biển Đông, trong đó quần đảo Hoàng Sa đang là nơi tranh chấp chủ quyền giữa Việt Nam, Trung Quốc và Đài Loan. Quần đảo Trường Sa là nơi tranh chấp chủ quyền của 6 quốc gia và lãnh thổ: Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei; các quốc gia này tuyên bố chủ quyền toàn bộ hay một phần quần đảo Trường Sa.
