Tàu Trung Quốc làm gì trên vùng biển Philippines?
Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana hôm thứ Sáu kêu gọi chính phủ Philippines đặt câu hỏi cho Bắc Kinh: Tại sao tàu nghiên cứu và tàu chiến của Trung Quốc lại xâm nhập vùng biển Philippines? Họ đang làm gì trên vùng biển của chúng tôi?
Ông Lorenzana cho biết, Manila thiếu thiết bị radar để giám sát 2 tàu nghiên cứu của Trung Quốc, được phát hiện bởi một chuyên gia hàng hải Hoa Kỳ trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines trong tuần này.
Trung Quốc đã không xin phép chính quyền Manila trước khi một số tàu chiến của nước này đi qua eo biển Sibutu ở mũi phía nam Philippines, trong cả 4 trường hợp từ tháng 2 đến tháng 7 năm nay.
Bộ trưởng Lorenzana nói với ANC: “Điều chúng tôi thực sự cần là làm giảm nỗi sợ hãi của các nước láng giềng Trung Quốc, để thông báo cho các nước khác biết tàu của họ đang làm gì ở đó - không chỉ tàu khảo sát mà cả tàu chiến của họ cũng đi qua lãnh hải của chúng tôi”.
“Không ai ngăn cản việc họ thực hiện nghiên cứu trong khu vực, miễn là Manila phải được thông báo trước”, quan chức này nói.
"Nếu họ chỉ định nghiên cứu hải dương, cá, sinh vật biển ở đó, thì chẳng có gì để nói. Đó không phải là mối đe dọa an ninh. Nhưng nếu các con tàu này làm những việc khác như trinh sát hoặc giám sát vị trí của chúng tôi, thì đó thực sự là mối đe dọa", ông nói thêm.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền với phần lớn Biển Đông, nơi có khoảng 3,4 nghìn tỷ đô la lượng hàng hóa vận chuyển mỗi năm. Đây cũng là vũng lãnh thổ tranh chấp của các quốc gia bao gồm Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam.
“Trung Quốc – không còn là kẻ bắt nạt”
Ông Lorenzana tuần trước đã gọi Trung Quốc là "kẻ bắt nạt" sau khi đại sứ của họ tại Philippines, Triệu Giám Hoa, nói rằng Bắc Kinh "sẽ không bắn phát súng đầu tiên" trong tranh chấp trên biển.
Bộ trưởng Quốc phòng cho biết nhận xét của ông đề cập: "Những năm trước, khi họ (Trung Quốc) cưỡng chiếm Đá Vành Khăn của chúng tôi, và cả Bãi cạn Scarborough”.
“Nhưng gần đây, họ không còn bắt nạt được chúng tôi nữa và cũng không chiếm thêm bất kỳ thực thể mới nào ở Biển Tây Philippines”, ông nói.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Lorenzana cho biết ông đồng ý với nhận xét gần đây của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper rằng Trung Quốc đang gây bất ổn cho khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương vì Bắc Kinh tham vọng "thu hồi các bãi cát hoặc đá ngầm và biến chúng thành đảo nhân tạo. Họ đặt đường băng dài ở đó, các công trình, máy bay quân sự và lắp đặt hệ thống vũ khí phòng thủ".
“Trung Quốc xây dựng quân đội để tự vệ”, đặc phái viên của nước này trước đây đã từng tuyên bố.
Tuy vậy, ông Lorenzana lại nghi ngờ "khả năng phòng thủ có thể được chuyển thành khả năng tấn công ngay lập tức".
Tổng thống Rodrigo Duterte hôm thứ Năm cho biết ông sẽ nhắc lại về chiến thắng của Manila năm 2016 với phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA), tuyên bố vô hiệu hóa các yêu sách hàng hải của Bắc Kinh, khi ông tới thăm Trung Quốc vào cuối tháng này.
Philippines gửi công hàm phản đối Trung Quốc.
Philippines đã chính thức gửi công hàm ngoại giao phản đối Trung Quốc liên quan đến sự hiện diện “trái phép” của nhóm tàu khảo sát và tàu chiến Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines (EEZ).
Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr, đáp lại những câu hỏi của Bộ trưởng Quốc phòng, đã tuyên bố động thái của chính phủ Philippines và lên án hành động phi pháp của Trung Quốc qua dòng tweet vào ngày 9 tháng 8.
“Được rồi, Tướng quân, chúng tôi đã hiểu! Chắc chắn sẽ có công hàm phản đối," ông Locsin khẳng định.
Quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc đã được cải thiện rất nhiều dưới thời Tổng thống Duterte. Tuy nhiên, ông hiện đang phải đối mặt với nhiều làn sóng chỉ trích vì lối ngoại giao “thân” Bắc Kinh và thiếu hành động quyết đoán. Có ý kiến cho rằng, Duterte sợ và không dám đối đầu trực tiếp với Trung Quốc khi nước này ngày càng bành trướng trên Biển Đông. Đáp lại cáo buộc này, người đứng đầu nhà nước Philippines thừa nhận: “Đối đầu với Bắc Kinh không khác nào tự sát”.
