Nhưng trong những điều kiện này, Trung Quốc vẫn tiếp tục làm phức tạp tình hình ở Biển Đông: họ tiến hành thăm dò dầu khí ở vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác, cản trở hoạt động của ngư dân Việt Nam và cấm đánh bắt cá trên biển, v.v.
Những hành động như vậy của Trung Quốc vi phạm các quyền hợp pháp của Việt Nam, khiến cho người dân Việt Nam ngày càng phẫn nộ. Hà Nội đã nêu gương bằng cuộc chiến chống coronavirus thành công, làm tăng đáng kể uy tin của đất nước trên thế giới, và hiện đang quyết tâm bảo vệ an ninh và chủ quyền hợp pháp của mình.
Cần giữ cho thuốc súng khô ráo và xây dựng sức mạnh mềm
“Việt Nam hành xử như một thành viên văn minh và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, thể hiện rõ lập trường của mình và yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế. Thật vậy, Trung Quốc vi phạm các tài liệu quốc tế quan trọng được họ ký kết và phê chuẩn, như Công ước Liên hợp quốc về Luật biển, Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông. Nhưng tôi cho rằng Việt Nam nên sử dụng “quyền lực mềm” tích cực hơn nữa: thông qua các phương tiện truyền thông của các quốc gia khác nhau để đưa lập trường của mình tới cộng đồng quốc tế. Không chỉ tới các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, mà còn tới đông đảo dân chúng, như trong cuộc chiến kháng chiến chống Pháp và đặc biệt là trong cuộc chiến kháng chiến chống Mỹ, khi cả thế giới biết về bản chất bất nghĩa và bẩn thỉu của cuộc chiến tranh chống Việt Nam. Việt Nam đã cố gắng chứng minh trên chiến trường và trên trường quốc tế rằng họ là quốc gia theo đuổi chính sách trung thực, có trách nhiệm và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, – Giáo sư Vladimir Kolotov, Trưởng Bộ môn Lịch sử các nước Viễn Đông thuộc Đại học Quốc gia St. Petersburg kiêm Giám đốc Viện Hồ Chí Minh cho biết. – Tất nhiên, trong thời đại chúng ta, Việt Nam cần giữ cho thuốc súng khô ráo, hiện đại hóa lực lượng vũ trang và xây dựng tiềm lực Hải quân và Không quân. Nhưng, theo tôi, giải pháp tối ưu nhất cho vấn đề sẽ là thỏa thuận giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á về Biển Đông, phù hợp với tất cả các bên. Như tổng thống Nga V.V. Putin từng nói, một giải pháp chính trị đáng tin cậy chỉ có thể đạt được khi không có bên tham gia thỏa thuận nào cảm thấy bị lừa dối. Các quốc gia trong khu vực cùng với Trung Quốc có thể và cần phải cho cả thế giới thấy rằng họ có thể thảo luận một cách bình tĩnh, một cách văn minh, trên cơ sở luật pháp quốc tế và không thu hút các cường quốc ngoài khu vực vào cuộc thảo luận này”.
Bắc Kinh làm mất uy tín của mình
Bắc Kinh phải hiểu rằng chính sách hiện tại của nước này là phản tác dụng. Việc khua vũ khí chỉ gây hại cho Trung Quốc, tuy có thể đạt được những thành công tạm thời, nhưng thiệt hại gây tai tiếng là một quốc gia không tôn trọng luật pháp quốc tế sẽ rất lớn, giáo sư Kolotov nói. Đặc biệt là bây giờ Mỹ đang sử dụng mọi cơ hội để làm mất uy tín của Trung Quốc, cáo buộc họ tạo ra coronavirus, che giấu quy mô thực sự của dịch bệnh, và nhiều vấn đề khác nữa. Các hành động của Trung Quốc khiến các nước không hài lòng liên kết lại chống Bắc Kinh, khiến họ lôi kéo Mỹ vào việc giải quyết các vấn đề của mình. Điều này có thể kết thúc với việc Mỹ tạo ra các căn cứ của họ ở Biển Đông.
“Chiến tranh nhỏ thắng lợi” trong khu vực này sẽ không xảy ra: có quá nhiều lợi ích đan xen và đám cháy trong khu vực này sẽ rất lớn và khủng khiếp.
Mất niềm tin vào Tòa án quốc tế
Một số chuyên gia nước ngoài cho rằng Việt Nam cần đệ đơn kiện lên Tòa án Trọng tài Quốc tế ở La Hay, như Philippines đã làm. Giáo sư Kolotov nghi ngờ tính hợp lý của quyết định này:
“Đáng tiếc là trong thời đại của chúng ta, cộng đồng quốc tế đã mất niềm tin vào tòa án quốc tế. Cuộc điều tra về vụ tai nạn máy bay ở Donbass, trên Biển Đông và các vụ khác cho thấy tòa án quốc tế chịu ảnh hưởng của Mỹ, không tuân theo luật pháp quốc tế, mà được định hướng từ Washington. Kháng cáo lên tòa án quốc tế chỉ ra rằng chính các quốc gia không thể thỏa thuận với nhau và ủy thác số phận của họ cho người khác. Ngoài ra, Tòa án Trọng tài Quốc tế được đặt tại một trong những quốc gia thuộc địa cũ, sẽ không xem xét khách quan các vấn đề Đông Nam Á, mà sẽ đưa ra phán quyết có lợi cho những ai dùng căn cứ quân sự của mình để kiểm soát đất nước đó”.
Các nước ASEAN không chấp nhận
Trung Quốc không nên hy vọng rằng các nước ASEAN và Việt Nam sẽ chấp nhận những hoạt động vi phạm chủ quyền của họ. Các nước này cần hiện đại hóa quân đội, mở rộng quan hệ quốc tế, tăng cường ngoại giao, đàm phán với Trung Quốc, và luôn nhớ rằng phương Tây sẽ không giải quyết vấn đề của họ, mà sẽ kiếm lợi bằng lợi dụng các mâu thuẫn nội bộ, như họ đã từng làm hơn một lần trong lịch sử, chuyên gia Nga khẳng định.
