Cựu Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân và cựu Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Thành Tài hiện còn được xác định có liên quan đến vụ án Diệp Bạch Dương vay nợ xấu của Agribank gây thất thoát 352,8 tỷ đồng.
Xét xử ông Nguyễn Thành Tài: Tranh cãi về việc định giá khu đất vàng Lê Duẩn
Sáng nay, ngày 17 tháng 9 năm 2020, Tòa án Nhân dân (TAND) Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phiên sơ thẩm xét xử cựu Phó chủ tịch thường trực Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (giai đoạn 2008-2011, dưới thời cựu Bí thư Thành ủy Lê Thanh Hải và cựu Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân) Nguyễn Thành Tài cùng với 4 đồng phạm.
Các bị cáo bị cáo bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, gây thất thoát hơn 1.927 tỷ đồng, liên quan đến khu đất vàng ở số 8-12 Lê Duẩn, quận 1.
Ngoài cựu Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Thành Tài, còn có các ông Đào Anh Kiệt (cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM), Nguyễn Hoài Nam (cựu Bí thư Quận ủy Quận 2), Lê Thị Thanh Thúy (cựu Chủ tịch Công ty Hoa Tháng Năm, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư Lavenue) và Trương Văn Út (cựu Phó Trưởng phòng Quản lý đất đai thuộc Sở TN&MT TP.HCM).
Mở đầu phiên xét xử sáng ngày 17/9, các luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thành Tài tranh cãi gay gắt với cơ quan định giá xoay quanh việc khẳng định giá trị khu đất vàng 8-12 Lê Duẩn, Quận 1.
Luật sư Ngô Minh Hưng (người bảo vệ quyền lợi cho ông cựu Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Thành Tài) nêu rõ, vào năm 2011, kết luận giám định xác định giá trị khu đất 8-12 Lê Duẩn là 879 tỷ đồng. Ông Hưng hỏi, cơ quan định giá dựa trên cách tính nào để ra con số này, căn cứ vào đâu, thành phần nào để định mức giá như vậy.
Đáp lại chất vấn của luật sư, Đại diện Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng hình sự ở Trung ương cho biết, kết quả thực hiện theo yêu cầu định giá của cơ quan Cảnh sát Điều tra, Bộ Công an. Sau đó, Bộ Tài chính cũng thành lập hội đồng định giá gồm nhiều bộ, ngành, đại diện sở ban ngành của TP.HCM, chuyên gia thẩm định giá để tham khảo ý kiến.
Cơ quan định giá khẳng định đã tuân thủ các nguyên tắc, phù hợp với giá cả thị trường, vận hành theo đúng Nghị định 30 mới cho ra kết quả sát nhất như vậy.
Luật sư của ông Tài – ông Ngô Minh Hưng tiếp tục chất vấn cơ quan định giá về giá thị trường được xác định như thế nào. Đại diện cơ quan thẩm định giá cho biết, về phương thức để định giá, cơ quan thẩm định đã căn cứ nhiều yếu tố, trong đó ngoài việc sử dụng chứng thư thẩm định giá thì còn có tham khảo từ các đơn vị có tư cách pháp nhân, sử dụng nhiều thông tin thu thập được.
“Khi thẩm định giá dự án này, tại sao ra con số đó thì chúng tôi dùng rất nhiều hồ sơ, không thể trình bày để luật sư nắm từng chi tiết. Nhưng có kết quả này hội đồng họp không dưới 3 lần để đảm bảo giá kết luận gửi cơ quan điều tra là giá xác nhất tại thời điểm đó”, đại diện cơ quan thẩm định nêu rõ và khẳng định hội đồng định giá làm việc độc lập, khách quan, không có mục đích gì khác ở đây.
Là một trong những người bảo vệ quyền lợi hợp pháp của ông Nguyễn Thành Tài, luật sư Trương Trọng Nghĩa tiếp tục hỏi việc định giá khu đất 8-12 Lê Duẩn.
Ông Nghĩa hỏi, kết quả định giá khu đất 8-12 Lê Duẩn theo văn bản của Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng hình sự ở Trung ương gửi cơ quan điều tra vào ngày 30/7/2019 thì tổng giá trị là hơn 2.574 tỷ đồng, cao hơn rất nhiều so với giá trị khu đất do Sở Tài chính TPHCM xác định vào năm 2011 (giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất tại mặt bằng số 8 đường Lê Duẩn là hơn 621 tỷ đồng).
Theo đó, ông Trương Trọng Nghĩa đề nghị trả lời câu hỏi vì sao có sự khác biệt này?
“Làm sao ra số tiền này, đem bán khu đất thì ra số tiền đó phải không?”, Luật sư Nghĩa nói.
Đáp lại luật sư Trương Trọng Nghĩa, đại diện cơ quan định giá khẳng định một lần nữa, việc định giá của hội đồng là khách quan, đúng theo quy định của pháp luật.
“Việc định giá theo thời điểm Cơ quan Cảnh sát Điều tra – Bộ Công an yêu cầu vào tháng 12/2018, kết quả định giá phụ thuộc nhiều yếu tố, xác định theo giá thị trường vào thời điểm tháng 12/2018 và chỉ là một trong những cơ sở để hội đồng xét xử xem xét”, đại diện Hội đồng định giá tài sản nêu rõ.
“Thật ra việc định giá vận hành theo đúng quy trình pháp luật thời điểm đó, do cơ sở kết cấu đầu vào và quy định pháp luật thì ra kết quả như vậy”, đại diện thẩm định nói.
Luật sư Nghĩa cho rằng đại diện Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng Hình sự ở Trung ương không trả lời được đúng trọng tâm câu hỏi.
Trong khi đó, đại diện cơ quan thẩm định giá cũng gay gắt đề nghị luật sư hỏi rõ câu hỏi.
Đáp lại, luật sư Trương Trọng Nghĩa nêu cụ thể vấn đề, xác định giá trị khu đất này tại thời điểm đó dựa vào cơ sở gì? Vì trong kinh tế thị trường, giá trị xác định bằng hình thức trao đổi.
“Nếu tôi đem bán được 2.500 tỷ thì nói giá trị 2.500 tỷ… Không hiểu bản chất chỗ này thì sẽ không có bản án công bằng hợp lý. Nếu ở thị trường không ai nói 2.500 tỷ mà chỉ 2.300 tỷ thôi thì hội đồng định giá nói sao?, ông Nghĩa thẳng thắn.
Về vấn đề này, đại diện phía định giá cho rằng, khi hội đồng định giá ra kết luận như vậy là tại thời điểm cơ quan điều tra yêu cầu. Ngoài ra, 2.500 tỷ năm 2018 khác với con số 879 tỷ năm 2011 do phụ thuộc nhiều yếu tố.
Cơ quan thẩm định giá khẳng định, không phải đem bán là được tiền đó mà cần xác định giá thị trường khu đất này tại thời điểm đó.
“Không đặt vấn đề bán hay không bán mà là giá trị khu đất”, đại diện Hội đồng Thẩm định có phần lớn tiếng khi khẳng định vấn đề này.
Tiếp đó, luật sư Vũ Phi Long, người bào chữa cho cựu Bí thư Quận 2 Nguyễn Hoài Nam cũng đặt câu hỏi, vào thời điểm xảy ra vụ án giữ chức Trưởng Phòng Quy hoạch sử dụng đất, Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM) hỏi, theo đó, ngày 14/6/2018 bị cáo Nguyễn Thành Tài ký Quyết định số 3029/QĐ-UBND duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất tại mặt bằng số 8 đường Lê Duẩn và xác định đơn giá thuê đất tại mặt bằng số 12 đường Lê Duẩn.
Theo luật sư Long, như vậy nghĩa là ông Tài chỉ duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất tại mặt bằng số 8 đường Lê Duẩn theo giá thị trường là hơn 621 tỷ đồng và duyệt đơn giá thuê đất tại mặt bằng số 12 đường Lê Duẩn theo giá thị trường là hơn 3,5 triệu đồng/m2/năm.
“Nhưng Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng hình sự ở Trung ương lại định giá quyền sử dụng đất và công trình sử dụng trên đất cả tại mặt bằng số 8 lẫn số 12 Lê Duẩn, vậy việc định giá này có đúng đối tượng không?”, luật sư Vũ Phi Long hỏi.
Đáp lại chất vấn của ông Vũ Phi Long, đại diện cơ quan thẩm định vẫn khẳng định rằng, chỉ làm theo yêu cầu của cơ quan điều tra.
“Không phải tự nhiên hội đồng định giá tiến hành định giá mà chúng tôi thực hiện theo yêu cầu của cơ quan cảnh sát điều tra. Hội đồng không có thẩm quyền trao đổi mà chỉ thực hiện theo yêu cầu”, đại diện Hội đồng thẩm định gay gắt.
Ông Nguyễn Thành Tài và bà Lê Thị Thanh Thúy phủ nhận quan hệ tình cảm
Cũng trong phiên tòa sáng nay, các luật sư tham gia bào chữa tại tòa đã có một số câu hỏi dành cho các bị cáo.
Luật sư Ngô Minh Hưng đặt câu hỏi với bà Lê Thị Thanh Thúy (sinh năm 1979, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Hoa Tháng Năm, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư Lavenue) về mối quan hệ giữa bà và cựu Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Thành Tài.
Đáp lại câu hỏi “quan hệ giữa bà và ông Tài là gì”, bị cáo Lê Thị Thanh Thúy cho biết mối quan hệ của bị cáo Thúy với ông Tài chỉ là bình thường, biết ông Tài thông qua người nhà.
“Quan hệ giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý Nhà nước bình thường thôi. Hai cậu của tôi có làm ở cơ quan quản lý Nhà nước nên cũng có quen biết và gặp gỡ ông Tài. Thông qua đó tôi biết ông Tài”, bị cáo Thúy khẳng định.
Luật sư Ngô Minh Hưng tiếp tục hỏi ông Tài, cựu Phó Chủ tịch thường trực UBND TP.HCM phủ nhận bản thân ông và bà Thúy có quan hệ tình cảm “trai gái” như trong cáo trạng của Viện Kiểm sát.
“Tại tòa cũng như trước đó tôi đã có văn bản giải thích, tôi khẳng định mối quan hệ đó không phải là tình cảm theo kiểu trai gái. Khi hỏi cung, tôi trả lời bằng “có” hoặc “không” nên không diễn tả được bản chất sự việc”, ông Nguyễn Thành Tài khẳng định.
Trong khi đó, bị cáo Nguyễn Hoài Nam (sinh năm 1965, nguyên Bí thư Quận ủy quận 2, nguyên Trưởng phòng Quy hoạch sử dụng đất - Sở Tài nguyên – Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh) khẳng định đã tham mưu cho Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đúng quy định, không có gì sai.
Trước đó, tại hôm xét xử đầu tiên, ông Nguyễn Thành Tài phủ nhận mối quan hệ tình cảm với bà Lê Thị Thanh Thúy. Bị cáo khai rằng chỉ quen biết bà Thúy thông thường như bao lãnh đạo doanh nghiệp khác. Việc ký kết các văn bản khu đất vàng là nhằm mục đích tháo gỡ “khó khăn chung” vì lúc đó đó bất động sản đóng băng, thành phố gặp rất nhiều khó khăn.
Bị cáo Thúy cho rằng bản thân và gia đình có đủ khả năng tài chính đầu tư dự án khách sạn 5 sao tại khu đất Lê Duẩn. Khi xin tham gia dự án, bị cáo có gửi Công ty Quản lý kinh doanh nhà hồ sơ tài chính.
Trước đó, bị cáo Thúy có cuộc gặp với ông Lê Hoàng Quân (khi đó là Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh) và bày tỏ nguyện vọng xây dựng khách sạn 5 sao.
Ông Lê Hoàng Quân sau đó đã giới thiệu bị cáo Thúy đến gặp Nguyễn Thị Thu Thủy (thời điểm này là Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Quản lý kinh doanh nhà Thành phố Hồ Chí Minh, hiện đã bỏ trốn). Ngay trong buổi gặp này, Thành phố Hồ Chí Minh đã giới thiệu cho bị cáo dự án đất vàng Lê Duẩn.
Bị cáo Thúy cho biết không hiểu nhiều về quy định pháp luật liên quan đến triển khai, thực hiện dự án. Mọi vấn đề pháp lý, bị cáo phụ thuộc vào hướng dẫn từ bà Thủy. Sau khi được thành phố chấp nhận đề xuất tham gia dự án 8 - 12 Lê Duẩn, bị cáo và gia đình nộp gần 650 tỷ đồng vào ngân sách.
Tại tòa, bị cáo Thúy khai biết ông Tài từ trước. Ông Tài có mối quan hệ khá thân thiết với thành viên trong gia đình của Thúy.
Bị cáo Thúy cho rằng bản thân thực sự có nhu cầu đầu tư khách sạn 5 sao, chứ không lợi dụng mối quan hệ như cáo buộc của Viện Kiểm sát.
Trong quá trình điều tra, cơ quan tố tụng từng giám định tâm thần bị cáo Thúy. Ngày 14/4, Viện Pháp y tâm thần Trung ương ra kết luận khẳng định, “trước, trong khi thực hiện hành vi phạm tội từ tháng 8/2010 đến hết tháng 1/2011, bị can không có bệnh tâm thần”.
Ở thời điểm giám định, bị can bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực, hiện tại giai đoạn hưng cảm nhẹ. Bị can đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi tại các thời điểm nêu trên.
Bị can không thuộc diện áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh. Trong khi đó, bị cáo Nguyễn Thành Tài và các thuộc cấp đồng phạm đều nhìn nhận hành vi của mình là sai trái và khai nhận thành khẩn.
Công văn của ông Nguyễn Hữu Tín có bút phê của ông Lê Hoàng Quân
Cũng tại phiên xử, luật sư Trương Trọng Nghĩa đặt vấn đề với đại diện UBND TP.HCM về chủ trương xây dựng khách sạn tại khu đất 8-12 Lê Duẩn.
Theo cáo trạng, UBND TP.HCM có chủ trương xây khách sạn 5 sao và một phần trung tâm thương mại tại khu đất này, giao Công ty Quản ký kinh doanh Nhà TP.HCM hợp đồng cho thuê, thu hồi và quản lý mặt bằng,
Đến ngày 5/2/2008, UBND TP.HCM có công văn giao Công ty Hòn Ngọc Viễn Đông làm chủ đầu tư.
Luật sư Nghĩa nêu vấn đề, chủ trương không đấu thầu, chỉ đạo Công ty Hòn Ngọc Viễn Đông làm chủ đầu tư là chủ trương của UBND TP, ông Nguyễn Hữu Tín ký văn bản và ông Lê Hoàng Quân đồng ý có đúng không.
Về vấn đề này, ông Hà Phước Thắng, Chánh văn phòng UBND TP.HCM, cho biết văn bản ghi chủ tịch ký là đúng. Thông qua đề xuất, thành phố nhận thấy đây là vị trí đắc địa, ảnh hưởng vị trí ngoại giao nên đối chiếu quyết định 09 và UBND TP.HCM đã chỉ đạo giao 3 đơn vị trong liên doanh Hòn Ngọc Viễn Đông quản lý tài sản Nhà nước, triển khai dự án như kế hoạch.
“Ông Nguyễn Thành Tài nói công văn do ông Nguyễn Hữu Tín ký ngày 5/2/2008 có bút phê của ông Lê Hoàng Quân đồng ý chủ trương, yêu cầu thiết kế thật đẹp. Hồ sơ phản ánh như vậy có đúng không?”, luật sư Nghĩa tiếp tục hỏi đại diện UBND TP.HCM.
Đáp lại, ông Hà Phước Thắng chỉ xác nhận nội dung. Còn riêng bút phê là văn bản nội bộ nên ông Thắng không trả lời.
Trước đó, nhằm đáp lại yêu cầu mô tả công việc khi còn đương nhiệm tại UBND TP.HCM của luật sư, ông Nguyễn Thành Tài khẳng định, dù không phải nói ra để than nghèo kể khổ nhưng là để mọi người dự phiên tòa có thể hình dung.
“Tôi là phó Chủ tịch thường trực, lại phụ trách đối ngoại ở một thành phố lớn, lại kiêm luôn vị trí Phó chủ tịch phụ trách nhà đất. Điều đó cho thấy khối lượng công việc rất lớn. 6h sáng tôi đã rời khỏi nhà, đến 19h30 - 20h thì rời cơ quan. 21h sau khi ăn tối tôi bắt đầu xử lý hồ sơ giấy tờ các loại. Và phải 12 giờ khuya tôi mới có thể kết thúc công việc của một ngày. Với khối lượng công việc đó và tôi cũng không phải con người hoàn hảo nên có thể có lúc không tránh được sai sót và sơ suất trong quá trình làm việc”, ông Tài nói.
Ông Tài cũng thừa nhận sai phạm trong việc để khu đất vàng Lê Duẩn lọt vào tay tư nhân, nhưng khẳng định “chỉ muốn làm những gì có lợi nhất cho Nhà nước”.
Cựu Chủ tịch Lê Hoàng Quân từng chỉ đạo cấp ‘sổ hồng’ cho bà Bạch Diệp
Hiện nay, còn một vụ án khác liên quan đến cựu Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân và cựu Phó Chủ tịch Nguyễn Thành Tài.
Theo đó, ngày 11/9, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an kết luận điều tra, chuyển VKSND Tối cao đề nghị truy tố ông Nguyễn Thành Tài (cựu Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM), Trần Nam Trang (cựu Phó Giám đốc Sở Tài chính), Vy Nhật Tảo (cựu Giám đốc Trung tâm ca nhạc nhẹ TPHCM), Nguyễn Thành Rum (cựu Giám đốc Sở VH TT DL), Lê Văn Thanh (cựu Phó Chánh Văn phòng UBND TPHCM), Lê Tôn Thanh (cựu Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch), Huỳnh Kim Phát (cựu Phó Chánh Văn phòng UBND TPHCM), Nguyễn Thanh Nhàn (cựu Phó Giám đốc Sở TN&MT), Đào Anh Kiệt (cựu Giám đốc Sở TN&MT TPHCM) – cùng về tội “Thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 2, Điều 285 Bộ luật hình sự năm 1999.
Trong vụ án này bà Dương Thị Bạch Diệp (Giám đốc Cty TNHH Bất động sản Diệp Bạch Dương) bị truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo khoản 4,5 Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Kết luận của Bộ Công an cũng nêu rõ sai phạm của các bị can nguyên cán bộ của TPHCM liên quan việc hoán đổi Trung tâm ca nhạc nhẹ ở số 185 Hai Bà Trưng cho bà Bạch Diệp.
Theo kết luận của Cơ quan CSĐT, ông Lê Hoàng Quân là người từng chủ trì cuộc họp, thành phần gồm các phó Chủ tịch UBND TPHCM, các sở, ngành và có Trung tâm ca nhạc nhẹ, Công ty Diệp Bạch Dương.
Tại cuộc họp này, ông Lê Hoàng Quân đã có ý kiến kết luận chỉ đạo, nội dung như, hiện nay tình hình kinh tế trong nước đang gặp nhiều khó khăn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi giảm bớt khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, chấp thuận chủ trương hoàn trả 5 tỷ đồng Công ty Diệp Bạch Dương đã nộp vào tài khoản tạm giữ của Sở Tài chính mở tại Kho bạc nhà nước thành phố, theo cam kết hỗ trợ ban đầu.
Đồng thời, giao Sở Tài chính, Kho Bạc Nhà Nước thành phố thực hiện các thủ tục hoàn trả phải theo quy định. Do giá trị quyết toán công trình số 57 đường Cao Thắng theo phê duyệt của UBND TPHCM tại công văn 5872/UBND-ĐTMT ngày 23/11/2011 thấp hơn so với giá trị đầu tư được xác định ban đầu là 25 tỷ đồng, nên yêu cầu Công ty Diệp Bạch Dương có trách nhiệm nộp số tiền chênh lệch với giá trị là 4.3 tỷ đồng vào ngân sách thành phố.
“Sau khi Cty Diệp Bạch Dương thực hiện nghĩa vụ tài chính trên, giao Sở TN&MT lập thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà ở và quyền sử dụng đất ở cho Cty Diệp Bạch Dương đối với nhà đất số 185 đường Hai Bà Trưng, giao Sở Xây dựng lập thủ tục xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với nhà đất số 57 đường Cao Thắng”, ông Quân từng có kết luận chỉ đạo.
Theo đó, sau chỉ đạo tại cuộc họp này của ông Lê Hoàng Quân, nhà đất 185 Hai Bà Trưng được cấp ‘sổ hồng’, chính thức thuộc quyền sở hữu của nữ đại gia Bạch Diệp. Sau đó, bà Dương Thị Bạch Diệp mang thế chấp vay ngân hàng đến nay khoản vay này thuộc loại nợ xấu.
Theo tài liệu của cơ quan điều tra, đến ngày 31/5/2019, Công ty Diệp Bạch Dương còn dư nợ gốc là 2.904 tỷ đồng, nợ lãi là 2.583 tỉ đồng đã được Agribank bán cho công ty khác. Theo kết luận giám định, nhà đất 185 Hai Bà Trưng (quận 3) vào tháng 10/2010 có giá trị 352,8 tỷ đồng nên các bị can đã gây thiệt hại cho nhà nước 352,8 tỷ đồng.
Liên quan đến vụ án này, loạt cán bộ thuộc cấp của ông Lê Hoàng Quân bị xử lý hình sự, riêng ông Quân chỉ bị kiến nghị xử lý hành chính trong vụ án bà Bạch Diệp.
Phía Bộ Công an khẳng định, Công ty Diệp Bạch Dương đã có hành vi gian dối khi lập báo cáo tài chính và cung cấp thông tin không trung thực về năng lực kinh doanh với mục đích để được cho vay vốn.
Do hành vi nêu trên là độc lập với vụ án đang điều tra, thời hạn điều tra vụ án đã hết, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định tách vụ án hình sự về hành vi vi phạm nêu trên để tiếp tục điều tra, làm rõ.
