Theo Thứ trưởng Bộ ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, trong hợp tác về Biển Đông, ASEAN mong Mỹ là nước lớn và đóng vai trò quan trọng trên thế giới, có tiếng nói khách quan, trên tinh thần tôn trọng luật pháp quốc tế, vì lợi ích chung, không tạo thêm phức tạp và không buộc ASEAN chọn bên.
Hội nghị AMM 53 thành công tốt đẹp nhưng có lúc tưởng khó diễn ra như dự kiến
Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 53 và các Hội nghị liên quan được tổ chức trực tuyến từ 9-12/9 đã thành công tốt đẹp với sự tham dự, đóng góp tích cực của Bộ trưởng Ngoại giao các nước thành viên ASEAN và đối tác, Tổng Thư ký ASEAN và các khách mời.
Thành công của Hội nghị AMM-53 và các Hội nghị liên quan trong thời điểm đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp cho thấy sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm mạnh mẽ của các nước ASEAN, đồng thời thể hiện sự linh hoạt, chủ động và tích cực của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020.
Tổng cộng đã diễn ra 19 Hội nghị cấp Bộ trưởng, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, các Hội nghị trong khuôn khổ ASEAN+3, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) cũng như giữa ASEAN với các Đối tác.
Ngoài ra, còn có Đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với đại diện Ủy ban liên chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR), Phiên họp đặc biệt của Hội đồng Điều phối ASEAN về Phát triển tiểu vùng, Đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN về tăng cường vai trò của Phụ nữ vì hòa bình và an ninh bền vững và Hội nghị Bộ trưởng Quan hệ đối tác Mekong-Mỹ lần thứ nhất.
Bình luận về thành công công lớn nhất của AMM 53 và các hội nghị liên quan, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng chia sẻ trên VnExpress cho rằng, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến hết sức phức tạp, tác động sâu rộng của dịch bệnh Covid-19, cạnh tranh chiến lược căng thẳng giữa các nước lớn, chuỗi hội nghị trong khuôn khổ AMM 53 lần đầu tiên được tổ chức bằng hình thức trực tuyến đã diễn ra suôn sẻ, nội dung phong phú, đạt nhiều kết quả.
Hội nghị đã ra được nhiều văn kiện, với số lượng 42, đặc biệt Thông cáo chung đạt chất lượng tốt.
“Điều này cho thấy sức sống, sức hút mãnh liệt của ASEAN, cho thấy tinh thần đoàn kết, gắn kết, chủ động thích ứng của ASEAN rất mạnh mẽ. Đó chính là thành công bao trùm của AMM 53 và các hội nghị liên quan”, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam nhấn mạnh.
Bày tỏ về những khó khăn trong quá trình tổ chức AMM 53, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, thường, hội nghị nào cũng có những khó khăn lúc ban đầu. Dù tất cả các vấn đề về tổ chức, nội dung, Việt Nam đều có dự kiến, tính toán trước các phương án, nhưng chúng ta không thể hoàn toàn chắc chắn mọi chuyện được.
Lý giải thêm về điều này, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, nguyên nhân là nhiều kết quả của hội nghị phụ thuộc vào thương lượng, đồng thuận của các nước, nhất là trong hoàn cảnh có những tác động, ảnh hưởng của cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn.
“Ngay cả việc có tổ chức được hội nghị hay không cũng là một thách thức. Đây là hội nghị trực tuyến, liên quan đến nhiều múi giờ khác nhau, thời gian không thuận lợi cho một số nước, chẳng hạn có đại biểu phải bắt đầu dự họp vào lúc 2-3h sáng, có người thì vào 9-10h tối. Nước nào cũng muốn có thời gian họp thuận lợi nhất, thậm chí trong từng cuộc họp, có nước đề nghị thứ tự phát biểu của bộ trưởng của họ”, ông Dũng nói.
Cũng theo đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam, bên cạnh đó, thời điểm từ ngày 9/9 đến 12/9 cũng trùng với lịch họp của bộ trưởng ngoại giao các nước thuộc Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và khối Các nền kinh tế mới nổi (BRICS), trong đó có Nga, Trung Quốc, Ấn Độ.
“Tuy nhiên, với nỗ lực điều phối, thiện chí của nước chủ nhà Việt Nam, các nước đã có được đồng thuận về chương trình, nội dung. Chúng ta đã tổ chức thành công các hội nghị. Khá nhiều điểm trong Tuyên bố chung phải tốn nhiều thời gian thương lượng, có điểm phải đến phút cuối cùng mới đạt đồng thuận”, Thứ trưởng cho biết.
Biển Đông: ASEAN không muốn bị buộc phải lựa chọn bên Mỹ hay Trung Quốc
Thông tin về việc ASEAN và Trung Quốc chưa nối lại đàm phán trực tiếp COC, cũng như lo ngại COC bị cản trở hay bị bỏ qua trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho biết, COC là một trọng tâm ưu tiên trong quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc.
Trong tình hình phức tạp như hiện nay, các nước đều muốn có thêm cơ sở pháp lý cho việc tạo dựng hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông. Ban đầu, Trung Quốc đề nghị không xác định thời gian cho đàm phán COC, nhưng sau đó lại đề nghị kết thúc đàm phán trong vòng ba năm.
“Các nước ASEAN cũng muốn đẩy nhanh tiến trình, đặt ưu tiên vào chất lượng của văn bản hơn là định ra thời gian cụ thể. Điều này cho thấy các nước đều muốn nối lại đàm phán COC nhưng do Covid-19 nên quá trình này đang bị đình trệ. Không ai có ý định bỏ qua hay cản trở tiến trình đàm phán COC”, Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh.
Nhận định về vai trò của Mỹ trong hợp tác về các vấn đề Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nêu rõ, ASEAN hoan nghênh nỗ lực của tất cả các nước trong nỗ lực bảo đảm hòa bình, ổn định ở Biển Đông.
“Hiệp hội mong rằng Mỹ, là nước lớn và đóng vai trò quan trọng trên thế giới, có tiếng nói khách quan, trên tinh thần tôn trọng luật pháp quốc tế, vì lợi ích chung, không tạo thêm phức tạp và không buộc ASEAN chọn bên”.
Đồng chí Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh, thông cáo chung của AMM 53 không phải là Tuyên bố Chủ tịch, đây là hai văn kiện khác nhau. Nếu muốn so sánh thì nên so sánh với Tuyên bố chung của AMM 52 năm ngoái, không nên so sánh với các loại văn kiện khác.
“Nhìn chung chúng tôi hài lòng với nội dung Thông cáo chung của AMM 53”, ông Dũng khẳng định.
ASEAN sẽ phục hồi hậu Covid-19 như thế nào?
Chia sẻ thêm về Kế hoạch khung phục hồi tổng thể ASEAN do ảnh hưởng của Covid-19, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ các nhà lãnh đạo ASEAN giao cho các bộ trưởng ngoại giao thảo luận từ Hội nghị cấp cao lần thứ 36.
Đến nay Hiệp hội đã lên được đề cương của khung phục hồi tổng thể. ASEAN xác định 4 phương châm: tiếp cận tổng thể toàn cộng đồng; đồng bộ và bổ trợ, trong đó cân đối nhiệm vụ bảo đảm sức khỏe cộng đồng và nhiệm vụ phát triển kinh tế; nhanh chóng nhưng linh hoạt, tiếp cận theo giai đoạn gồm ngắn hạn - tái mở cửa, trung hạn - phục hồi và dài hạn - tự cường.
“Kế hoạch sẽ được xây dựng trên cơ sở 5 nội dung chính: tăng cường hệ thống y tế vững mạnh; đảm bảo an ninh con người; tận dụng tối đa thị trường nội địa của ASEAN, tăng cường liên kết kinh tế với các thị trường bên ngoài; đẩy mạnh chuyển đối số toàn diện; hướng tới phát triển bền vững, tổng thể, tự cường của ASEAN kết hợp với các tầm nhìn và kế hoạch của ASEAN đến 2025 và giai đoạn tiếp theo”, Thứ trưởng nhắc lại.
Đồng chí Nguyễn Quốc Dũng cho biết, Việt Nam đang phối hợp với các nước thúc đẩy hoàn thiện xây dựng Kế hoạch, với định hướng thống nhất bản thảo vào tháng 10 để các trưởng nhóm các quan chức cấp cao (SOM) thảo luận. Văn bản dự kiến được trình lãnh đạo ASEAN thông qua vào Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 vào tháng 11 tới.
Tại các Hội nghị AMM 53 lần này, các Bộ trưởng đã xem xét và thông qua 42 văn kiện, trong đó có Thông cáo chung của Hội nghị AMM-53, Kế hoạch Hành động Hà Nội II của Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF).
Các nước cũng nhất trí với nhiều đề xuất của Việt Nam như ra Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS dịp Hội nghị Cấp cao EAS lần thứ 15, tổ chức họp Nhóm chuyên gia EAS về Covid-19, ra Tuyên bố Lãnh đạo ASEAN+3 về tăng cường hợp tác kinh tế ASEAN+3 về kinh tế và ổn định tài chính.
