Washington một lần nữa cáo buộc WTO không giải quyết các vấn đề thương mại quan trọng và nói rằng chính sách thuế quan của Mỹ, kể cả theo thỏa thuận thương mại giai đoạn I với Trung Quốc, sẽ không thay đổi.
Theo kết luận mà ba chuyên gia thương mại của WTO đưa ra hồi tháng 9, Mỹ đã vi phạm các quy tắc thương mại toàn cầu khi áp thuế 234 tỷ USD đối với các sản phẩm của Trung Quốc trong năm 2018,. Mặc dù WTO không phủ nhận các vấn đề liên quan đến thương mại với Trung Quốc, nhưng Tổ chức này kết luận rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ là không hợp lý trong trường hợp này. Thứ nhất, Mỹ đã áp thuế độc quyền đối với các sản phẩm của Trung Quốc, điều này trái với nguyên tắc không phân biệt đối xử. Thứ hai, thuế quan vượt quá mức tối đa cho phép theo các điều kiện của WTO. Cuối cùng, Mỹ chưa bao giờ có thể đưa ra một trường hợp thuyết phục về lý do tại sao Trung Quốc lại là đối tượng ngoại lệ đối với quy tắc chung.
Nguyên tắc quan trọng nhất của WTO là trước tiên các nước thành viên cần cố gắng giải quyết các tranh chấp thương mại trong khuôn khổ các cơ chế của Tổ chức. Tuy nhiên, dựa trên cuộc điều tra được thực hiện theo Điều 301 của Luật Thương mại Hoa Kỳ, Mỹ đã đơn phương quyết định áp thuế đối với các sản phẩm của Trung Quốc, với lý do Trung Quốc bị cáo buộc là không công bằng trong việc trợ cấp cho các công ty địa phương, cũng như trong chuyển giao công nghệ của Mỹ. Washington tuyên bố họ có toàn quyền áp dụng Luật Thương mại Hoa Kỳ năm 1974. Tài liệu tuy cũ nhưng vẫn chưa bị hủy bỏ. Mặt khác, trên thực tế, kể từ thập niên 90, các quy định của Luật Thương mại đã không được áp dụng để giải quyết các tranh chấp thương mại, bởi vì với tư cách là thành viên WTO, Mỹ lựa chọn hành động trong khuôn khổ các cơ chế của Tổ chức.
Trong đơn kháng cáo quyết định hiện tại của WTO, Mỹ lưu ý rằng WTO lại bỏ lỡ cơ hội giải quyết các vấn đề nghiêm trọng nhất trong thương mại quốc tế, đó là vấn đề chính sách quốc gia hiếu chiến nhằm tạo điều kiện cho các công ty thống trị trong các lĩnh vực công nghiệp rộng lớn. Do đó, Washington có quyền đơn phương hành động.
Trong những năm gần đây, Mỹ liên tục trách cứ WTO không có khả năng giải quyết các vấn đề thương mại. Nhưng điều nghịch lý là chính Mỹ lại làm tê liệt công việc của WTO, trong đó có các cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại. Ví dụ, Washington đã ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán mới của Cơ quan Phúc thẩm WTO trong nhiều năm. Tháng 12 năm ngoái, nhiệm kỳ của hai trong số ba thẩm phán còn lại đã hết hạn. Theo điều lệ của Tổ chức, cần có ít nhất ba thẩm phán cho hoạt động của cơ quan (mặc dù ở chế độ bình thường, theo Điều lệ phải có 7 thẩm phán). Do đó, tại thời điểm này, WTO không có khả năng giải quyết bất kỳ tranh chấp thương mại nào.
Trả lời phỏng vấn Sputnik, ông Jia Jinjing, trợ lý giám đốc Trung tâm nghiên cứu tài chính Sùng Dương (Chongyang) tại Đại học Nhân dân Trung Quốc nói rằng Washington phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc này:
“Tôi cho rằng WTO đã mất năng lực, và nguyên nhân chính là do Mỹ không thực hiện các nghĩa vụ quốc tế của mình. Trên thực tế, phần lớn các quy tắc của WTO là do Mỹ viết ra. Nhưng hiện nay Mỹ đang ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán cho Cơ quan Phúc thẩm, điều này đã làm tê liệt hoạt động của cơ quan này. WTO sẽ phát triển như thế nào trong tương lai phụ thuộc vào kết quả bầu cử sắp tới tại Mỹ và thời gian duy trì chính sách đơn phương của Mỹ”.
Thật vậy, chính sự tăng cường của các quá trình tan rã có liên quan với tính cách của Trump. Dưới thời Trump, Mỹ đã rút khỏi UNESCO và WHO. Quyết định của WTO về Trung Quốc có thể được Mỹ sử dụng như một nguyên cớ khác để ra khỏi Tổ chức và tiếp tục chối bỏ mọi nghĩa vụ quốc tế. Bằng cách đệ đơn kháng cáo, về cơ bản Mỹ đã tẩy chay quyết định của WTO, vì công việc của Cơ quan Phúc thẩm của Tổ chức này bị tê liệt. Do đó, Trung Quốc sẽ buộc phải trả đũa các hành động của Mỹ, vì Washington không muốn chơi theo luật lệ quốc tế. Ông Jia Jinjing nói:
“Bản thân chính sách thuế quan của Mỹ vi phạm các chuẩn mực của WTO và luật pháp quốc tế. WTO đã đưa ra quan điểm về vấn đề này và đến lượt mình Trung Quốc cũng áp dụng các biện pháp đối phó khách quan và hợp lý. Hiện tại, Mỹ từ chối điều chỉnh chính sách của mình. Nếu Washington thực hiện các bước tiếp theo (theo hướng leo thang), thì Trung Quốc sẽ buộc phải trả đũa. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng Bắc Kinh không muốn làm trầm trọng thêm mâu thuẫn giữa CHND Trung Hoa và Mỹ, chúng tôi chỉ đang thực hiện các biện pháp trả đũa khách quan”.
Trung Quốc đang cố gắng tuân thủ nguyên tắc kiềm chế trả đũa các công ty và sản phẩm của Mỹ. Không giống như Washington, nơi Bộ Thương mại "đánh bom rải thảm", đưa Huawei và hàng chục công ty công nghệ khác vào danh sách đen, Bắc Kinh chỉ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với những cá nhân và công ty trực tiếp vi phạm lợi ích của Trung Quốc. Ví dụ, tuần trước, Trung Quốc đã áp đặt biện pháp trừng phạt đối với các công ty, cá nhân và cơ cấu liên quan đến việc bán vũ khí cho Đài Loan. Danh sách bao gồm Lockheed Martin, Boeing Defense và Raytheon. Trên thực tế, trừng phạt toàn bộ công ty mẹ Boeing, công ty có lợi ích mạnh mẽ ở thị trường Trung Quốc sẽ là đòn giáng mạnh vào kinh tế Hoa Kỳ. Tuy nhiên, hiện tại các cơ quan chức năng của CHND Trung Hoa vẫn chưa đưa ra quyết định như vậy.
