Sang đầu thế kỷ 18, Nikita Demidov, thợ rèn kiêm doanh nhân, một phụ tá của nhà cải cách Sa hoàng Piotr Đại đế, đã phát hiện ra rằng trong lòng đất miền Ural - khi đó hoàn toàn hoang vu và không có người sinh sống – hàm chứa những mỏ quặng phong phú. Những công xưởng đầu tiên bắt đầu xuất hiện ở đây, sản xuất đại bác, súng thần công, súng trường và lưỡi lê. Đây là những vũ khí đang cần đến cho quân đội và hạm đội thuỷ quân trẻ của nước Nga, đã chiến đấu chống lại Thụy Điển trên biển Baltic (1700-1721), «trổ một ô cửa sổ từ Nga nhìn sang châu Âu» (như đại thi hào Alexander Pushkin mô tả những sự kiện này vào 100 năm sau).
Ở Nam Ural, luyện kim và gia công kim loại xuất hiện muộn hơn một chút, vào giữa thế kỷ 18. Năm 1741, ở đây tìm thấy trữ lượng quặng sắt và vào năm 1754 một xưởng «luyện sắt» được thành lập với tên gọi là Zlatoustovsky, kèm theo là một khu làng làm nơi cư trú của các công nhân. Năm 1811 nhà máy được nhà nước mua lại và chuyển sang quy chế «công sản». Vài năm sau, một nhà máy xuất hiện ở đây, sản xuất vũ khí lạnh có trang trí hoa văn chạm khắc đa dạng, đó là các loại gươm kiếm dài ngắn và dao găm, lưỡi lê. Năm 1859, xưởng luyện thép bắt đầu hoạt động, cho ra đời những khẩu đại bác thép đầu tiên ở nước Nga. Năm 1865 Zlatoust trở thành một đô thị đầy đủ giá trị, thủ phủ của huyện. Năm 1890, tại đây kiến thiết nhà ga đường sắt, giúp đơn giản hóa việc cung ứng than cho các xí nghiệp và vận chuyển sản phẩm. Trong suốt thế kỷ 20, bất chấp những biến động chính trị - xã hội lớn ở nước Nga, Zlatoust vẫn vẹn nguyên là «thành phố của những nhà luyện kim và thợ làm súng». Chỉ riêng trong thời gian Thế chiến II, các xí nghiệp của thành phố đã sản xuất 1,6 triệu tấn thép, 1,4 triệu tấn kim loại cán, gần 14 triệu quả đạn pháo và mìn, 110 nghìn khẩu súng máy, xấp xỉ 42 nghìn khẩu pháo máy bay và 292 nghìn máy đếm giờ quân dụng.
Sản phẩm kim loại dành cho mọi thị hiếu và nhu cầu
Và trong thế kỷ 21 thị trấn Ural nhỏ bé này vẫn thuỷ chung với truyền thống gia công kim loại. Một trong những doanh nghiệp đang hoạt động tích cực là «Nhà máy thép vũ khí chuyên dụng Zlatoust» (ZZOSS Ltd). Các sản phẩm «hòa bình» xuất xưởng từ nơi này rất phong phú - từ dao, kể cả bản sao dân dụng của «dao chiến của lính tăng năm 1942» cho đến ... cổng và cửa sắt rèn, trang trí bằng những mẫu decor sang trọng.
Trả lời phỏng vấn của Sputnik, ông Vyacheslav Trapeznikov đại diện công ty cho biết:
«Chúng tôi là một doanh nghiệp toàn chu kỳ khép kín. Tức là làm các sản phẩm dao từ số 0 - dao gia dụng dành cho săn bắn, câu cá, du lịch, công việc bếp núc (chính thức thì không phải là vũ khí lạnh cận chiến), cũng như những bộ đồ ăn trang trí bằng lớp mạ vàng. Mặc dù cũng được coi là sản phẩm nghệ thuật và đồ lưu niệm, tuy nhiên, có thể và nên được sử dụng đúng công năng mục đích. Một phương hướng khác là vũ khí lạnh lưu niệm có viền với trang trí hoa văn đẹp mắt và thậm chí là những món đồ thờ có ý nghĩa tôn giáo. Về cơ bản, chúng tôi làm ra tất cả mọi thứ ở trình độ công nghệ hiện đại. Các loại thép mà chúng tôi lấy làm lưỡi dao bây giờ đã không phải là loại thép được sử dụng cách đây 15 năm. Khu các phân xưởng của nhà máy cũng mới. Trong sản xuất đồ lưu niệm, phủ mạ vàng, chạm khắc và các trang trí khác, hiển nhiên chúng tôi khai thác truyền thống của các bậc nghệ nhân tiền bối, song ứng dụng phát huy trong thủ thuật công nghệ hiện đại. Nhận được những sản phẩm rất đẹp, mà không tốn nhiều công sức như ngày xưa».
Như phóng viên Sputnik xác minh, vật liệu cơ bản để sản xuất các lưỡi dao Zlatoust hiện đại là thép không gỉ chịu nhiệt hợp kim 40X10S2M do Nhà máy luyện kim Zlatoust sản xuất. Đó là hợp kim tương đối rẻ tiền của sắt (khoảng 83-85%), cacbon (0,4%) và crom (10%) với các chất phụ gia mangan, molypden và silic. Với nhiệt luyện thích hợp, thép này đạt độ cứng tuyệt vời 57-58 đơn vị (HRC), mài sắc tốt, đủ dẻo (với độ dày chính xác, lưỡi dao khó mẻ) và nói chung không bị ăn mòn. Hợp kim cũng sở hữu thuộc tính trang trí tuyệt vời: dễ dàng đánh bóng như gương và duy trì ánh lấp lánh như vậy. Tuy nhiên, các nhà luyện kim cảnh báo: cần biết cách mài sắc lưỡi dao làm bằng thép này. Nếu mài không đúng cách lưỡi dao có thể bắt đầu mẻ khi va vào bề mặt cứng hoặc khi cố gắng cắt vật liệu quá cứng. Tùy thuộc vào từng mẫu cụ thể, phần tay cầm của dao Zlatoust được làm bằng gỗ (vỏ cây bạch dương, cây óc chó), textolite, duralumin hoặc niken, cao su microporous và da.
Khi phóng viên Sputnik hỏi về ưu điểm lợi thế cạnh tranh của các sản phẩm ZZOSS, ông Vyacheslav Trapeznikov giải đáp như sau:
«Ở thành phố của chúng tôi có một vài doanh nghiệp lớn, cũng như 150 doanh nhân nhỏ làm việc trong lĩnh vực này. Tất cả họ đều là công nhân cũ của nhà máy trước đây, những người có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi thoả thuận không tạo ra cạnh tranh nội bộ. Mỗi người đều theo hướng đi riêng, có phân khúc thị trường riêng, mà không tạo cơ sở cho cạnh tranh không cần thiết».
Sản phẩm từ bàn tay các nghệ nhân chuyên gia kim loại Zlatoust không chỉ nổi tiếng ở nước Nga, mà còn vang danh và được đánh giá cao ở nước ngoài, cụ thể như ở Kazakhstan và ở Đức.
