Sau 3 ngày thảo luận về chủ đề kinh tế - xã hội, vấn đề tác động của mất rừng, của các dự án thủy điện nhỏ đến tai, mưa lũ vẫn thu hút nhiều sự quan tâm của các đại biểu ở nghị trường Quốc hội Việt Nam.
Trung tá Công an Ksor H’Bơ Khắp hỏi Bộ trưởng TN&MT về mất rừng liên quan thủy điện
Chiều nay, ngày 6/11, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, các đại biểu và thành viên Chính phủ tiếp tục chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV.
Trong phiên chất vấn chiều nay, đại biểu Ksor H'Bơ Khăp (Ksor Phước Hà - đoàn ĐBQH Gia Lai) đã tiếp tục đưa ra nhiều câu hỏi đối với Bộ trưởng Tài nguyên & Môi trường Trần Hồng Hà.
“Bộ trưởng nói bão lũ, sạt lở ở miền Trung trong những ngày qua là do trời mưa, địa chất bị đứt gãy. Vậy bộ trưởng cho biết thời gian tới bộ trưởng vẫn tiếp tục ủng hộ việc xây dựng, phát triển thủy điện nhỏ đúng không?”, ĐBQH Ksor H'Bơ Khắp chất vấn.
Vị đại biểu tiếp tục hỏi, theo Bộ trưởng, ông trời, mẹ thiên nhiên và rừng có quan hệ gì với thực trạng bảo vệ rừng hiện nay ở Việt Nam. Với tư cách chuyên gia, đơn vị tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng thấy mình có trách nhiệm như thế nào với thực trạng đó?.
“Tôi không nói thủy điện nhỏ không phải nguyên nhân, nhưng chúng ta không tận dụng được thủy điện một cách thân thiện môi trường như nhiều quốc gia văn minh khác”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà phát biểu tại phiên làm việc.
Trước câu hỏi của đại biểu Ksor Phước Hà về việc so sánh giữa rừng và trời, ông Trời, ông Trần Hồng Hà khẳng định “rừng còn quan trọng hơn trời”.
Theo ông, rừng là nơi cung cấp 70% tài nguyên cho con người, rừng cho sinh thủy, “rừng che bộ đội” trong chiến tranh.
Người đứng đầu ngành Tài nguyên môi trường một lần nữa khẳng định quan điểm “thủy điện không phải nguyên nhân”. Theo ông, thiên tai xảy ra là do con người khai thác tài nguyên nhưng lại làm trái với các quy luật tự nhiên.
“Mất rừng không có nghĩa là do thủy điện, mất rừng là do con người có tư duy sai trái khi trong nhà dùng toàn đồ gỗ, sử dụng các động vật hoang dã. Mất rừng là do đã thay thế rừng tự nhiên bằng những cánh rừng sản xuất bình thường như cây cà phê - không thể thay thế được hệ sinh thái rừng tự nhiên”, Bộ trưởng Bộ TN&MT nhấn mạnh.
Ông Hà cũng cho biết hai Bộ TN&MT và Bộ NN&PTNT sẽ cùng Quốc hội xem xét vấn đề này, đồng thời đưa ra cam kết sẽ rà soát từng mét vuông đất bị chuyển mục đích sử dụng từ đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ.
Bộ trưởng Hà hy vọng đại biểu Ksor Phước Hà có thể nghe lại băng ghi âm câu trả lời của Bộ trưởng tại phiên họp trước “để hiểu nhau hơn”.
Trước phần trả lời của Bộ trưởng Trần Hồng Hà, nữ đại biểu cho biết bà “rất chăm chú lắng nghe và cố gắng thấu hiểu”, trong khi chính Bộ trưởng lại không hiểu bà hỏi gì. Theo bà, Bộ trưởng Hà chưa có câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi của bà.
Nữ đại biểu cho biết bà muốn hỏi Bộ trưởng về việc Bộ trưởng có tiếp tục ủng hộ việc tiếp tục xây dựng thủy điện nhỏ nữa không nhưng ông chưa trả lời.
“Có hoặc không, chứ không có nhưng”, bà Ksor Phước Hà nhấn mạnh.
Bà cũng đặt câu hỏi về việc ông trời, mẹ thiên nhiên và rừng có mối quan hệ gì đối với thực trạng bảo vệ môi trường hiện nay. Đây là những vấn đề có liên quan đến vụ sạt lở vừa qua ở miền Trung.
“Không tự nhiên mà trời mưa được, cũng không tự nhiên mà địa chất đứt gãy. Bộ trưởng có nói trong nghị trường này rằng dân ở đó sống cả trăm năm nay và họ trồng rừng cây sản xuất, thì đó chính là lý do của vụ sạt lở. Tức là cây rừng tự nhiên đã mất đi rất lâu rồi, không có sự cải tạo đất và từ đó gây ra địa chấn về môi trường”, nữ đại biểu phân tích.
Bà đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ TN&MT trong việc đánh giá tác động môi trường đối với những dự án, công trình này. Theo bà, rõ ràng có sai sót trong khâu này nên mới xảy ra hậu quả như ngày hôm nay.
Cũng theo nữ đại biểu, Bộ trưởng chưa trả lời được về việc tham mưu cho Chính phủ. Trách nhiệm của cơ quan quản lý tài nguyên môi trường với thực trạng bảo vệ môi trường hiện nay ở Việt Nam cũng là vấn đề cần làm rõ. Dự kiến, phiên chất vấn sẽ trở lại vào sáng 9/11.
Làm sao diện tích rừng tự nhiên tăng lên được?
Trong phiên thảo luận trước đó, Bộ trưởng NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cũng thông tin cho biết hiện tổng diện tích rừng của Việt Nam vào khoảng 14,6 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên là 10,3 triệu ha và rừng trồng là 4,3 triệu ha.
“Đây là một sự cố gắng vượt bậc của cả hệ thống chính trị và toàn dân, bởi vì năm 1990, Việt Nam chỉ có 9 triệu hecta rừng”, ông Cường khẳng định.
Tuy nhiên, một điều đáng lo là trong 30 năm phát triển, rừng tự nhiên không thể phục hồi như xưa bởi thời gian quá ngắn. Theo ông, nguyên nhân việc này là do giai đoạn chiến tranh, Mỹ đã rải rải 77 triệu lít thuốc hóa học, hủy hoại 2 triệu ha rừng của miền Trung nên việc phục hồi phải từng bước.
Trước thông tin Bộ trưởng Cường đưa ra, đại biểu Ksor H'Bơ Khăp cho rằng đó là “con số phấn khởi”, tuy nhiên ở đây có gì đó vô lý và “sai sai”. Do đó, nữ đại biểu đã đề nghị tranh luận về vấn đề này.
Theo bà, cứ mỗi kỳ họp Quốc hội, các đại biểu đều được nghe các dự án, công trình chuyển đổi mục đích sử dụng rừng. Nữ đại biểu khẳng định, không có chuyện “rừng tự nhiên lại tăng lên được”.
“Làm gì có con số 14 triệu ha rừng ấy! Với cây cao su, cây cà phê, cây tiêu cũng được tính vào tỷ lệ che phủ rừng hay sao?”, bà Ksor H'Bơ Khăp hỏi.
Theo bà, rừng là nơi chứa CO2 để thải ra O2. Trong khi đó, cây cao su là cây hút O2, thải ra CO2, không con gì có thể sống được ở đó. Do đó, bà đề nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nghiên cứu lại các dự án điều chỉnh diện tích rừng tự nhiên.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói về khiếu nại tố cáo liên quan đến đất đai
Cũng trong phiên chất vấn chiều 6/11, trả lời Quốc hội về nguyên nhân của khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực quản lý đất đai phức tạp, kéo dài, chiếm tỷ lệ lớn thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà chia sẻ, hiện nay khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng trên 60%.
Lý giải nguyên nhân các khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định chủ yếu là do liên quan đến trước giai đoạn sửa luật (Luật Đất đai 2013). Khi đó quy trình về giải phóng mặt bằng, bồi thường chưa được hoàn thiện, do đó làm nảy sinh nhiều khiếu kiện.
Ông Trần Hồng Hà phát biểu rằng, vấn đề lâu dài là sửa đổi luật, vấn đề là kinh tế đất đai và vấn đề định giá đất đai.
“Nếu chúng ta xác định được cơ chế định giá đất đai, xây dựng được cơ sở dữ liệu minh bạch và đồng thời giải quyết thoả đáng vấn đề đầu tư để nhà nước quy hoạch, chuẩn bị hạ tầng, chuẩn bị đất sạch. Khi đó chúng ta sẽ chuẩn bị tốt khâu tái định cư, lo sinh kế cho người dân và khi đó giá đất đai công khai, người dân hiểu sẽ ủng hộ”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu rõ.
Cùng với đó, cơ chế định giá đất đai rõ, dự án nhà nước thu hồi hay tư nhân thu hồi vẫn sẽ đảm bảo công bằng, thoả đáng.
“Luật Đất đai sửa đổi tới đây một vấn đề mới là cơ sở dữ liệu để giám sát thị trường cũng như chúng ta sẽ làm được phương pháp định giá, thông qua sàn giao dịch để đảm bảo công khai cả khu vực tư nhân và nhà nước”, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết thêm.
