Bộ Ngoại giao cho biết, nhận lời mời của Bộ trưởng Ngoại giao Brunei Darussalam Dato Erywan Pehin Yusof, ngày 21/1, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã dẫn đầu đoàn Việt Nam dự Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM Retreat) trực tuyến. Cùng tham dự Hội nghị có Ngoại trưởng các nước ASEAN và Tổng thư ký ASEAN. Đây là hoạt động đầu tiên theo thông lệ ASEAN nhằm thảo luận định hướng, ưu tiên cả năm của ASEAN và trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.
Tại Hội nghị, các nước đánh giá cao và chúc mừng Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, dẫn dắt ASEAN duy trì đối thoại, hợp tác và ứng phó kịp thời, hiệu quả với những khó khăn, thách thức chưa từng có. Hội nghị nhất trí ASEAN cần nỗ lực triển khai hiệu quả các ưu tiên, sáng kiến và chương trình hợp tác đã thoả thuận, trong đó có tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng, ứng phó với Covid-19.
Các nước khẳng định ủng hộ chủ đề “Chúng ta quan tâm, Chúng ta chuẩn bị, Chúng ta thịnh vượng” ("We Care, We Prepare, We Prosper”). Nhân dịp này, Chủ tịch Brunei đề xuất các ưu tiên, sáng kiến cho hợp tác ASEAN năm 2021, trong đó có xây dựng cách tiếp cận tổng thể của ASEAN thúc đẩy hợp tác đa phương, xây dựng cấu trúc khu vực dựa trên luật lệ; ứng phó với các tình huống khẩn cấp và thảm hoạ; chăm sóc sức khoẻ tinh thần của người dân, khuyến khích vai trò và sự tham gia, đóng góp của thanh niên cho hoà bình và thịnh vượng chung.
Trước những biến động và phát triển phức tạp trong tình hình thế giới và khu vực, Hội nghị nhất trí ASEAN cần ưu tiên củng cố đoàn kết, gắn kết, tăng cường liên kết kinh tế, thúc đẩy thương mại và đầu tư nội khối, phát triển bền vững và kết nối, cũng như hoàn thiện kế hoạch tổng thể nhằm tận dụng các thành quả của cách mạng công nghiệp 4.0... ASEAN đề cao các cơ chế đa phương, coi đây là phương thức phù hợp nhất để giải quyết những khó khăn, thách thức mà cả thế giới và khu vực đang phải đối mặt.
Trong quan hệ đối ngoại, ASEAN sẽ tiếp tục nỗ lực phát triển và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác đi đôi với mở rộng một cách phù hợp quan hệ với các đối tác mới. Hội nghị cũng nhất trí ASEAN cần duy trì và nâng cao hơn nữa vai trò trung tâm, nhất là trong quá trình xây dựng cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ, dựa trên các khuôn khổ, tiến trình do ASEAN thành lập và dẫn dắt, trong đó có tiến trình ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á, Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) và ADMM+.
Trao đổi về những vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, Hội nghị nhất trí ASEAN tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có nạn khủng bố, cướp biển, an ninh mạng, biến đổi khí hậu, buôn bán người, ma tuý, cũng như những diễn biến căng thẳng, phức tạp tại một số điểm nóng ở khu vực như Biển Đông, Bán đảo Triều Tiên.
Về tình hình Biển Đông, các Bộ trưởng tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
Trước tình hình phức tạp thời gian qua với những vụ việc nghiêm trọng làm xói mòn lòng tin, phương hại tới hòa bình, an ninh, các Bộ trưởng tiếp tục nhấn mạnh nguyên tắc kiềm chế, không quân sự hóa, tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển, cũng như yêu cầu thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và nỗ lực đạt được Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu quả và hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cảm ơn sự hợp tác và hỗ trợ của các nước đã dành cho Việt Nam, để hoàn thành nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020, khẳng định sẽ ủng hộ và hợp tác chặt chẽ với Brunei và các nước ASEAN nhằm thực hiện các mục tiêu, ưu tiên đề ra cho Năm ASEAN 2021.
Khu vực tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn
Trong bối cảnh thế giới và khu vực tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, bất ổn, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh: ASEAN cần nỗ lực triển khai hiệu quả những kết quả, sáng kiến đã thỏa thuận trong năm 2020; trong đó, về ứng phó với Covid-19, Việt Nam đề xuất ASEAN sử dụng Quỹ ASEAN về Ứng phó Covid-19 để mua vaccine và các vật tư y tế thiết yếu, trước mắt ưu tiên cung cấp cho các nhân viên y tế ở tuyến đầu và những nhóm dân số dễ bị tổn thương; đồng thời sớm đưa vào hoạt động Kho dự phòng vật tư y tế khu vực (RRMS) cũng như thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED).
Về xây dựng cộng đồng, Phó Thủ tướng đề nghị các nước sớm hoàn tất kiểm điểm thực hiện Hiến chương ASEAN cũng như nghiên cứu, triển khai các kết quả, khuyến nghị thu được từ quá trình kiểm điểm giữa kỳ việc thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, đồng thời khẩn trương bắt tay xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau 2025.
Trước những tác động tiêu cực về kinh tế-xã hội của đại dịch Covid-19, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tiếp tục dành ưu tiên cao cho hợp tác thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng. Trong tình hình đó và trên cương vị Chủ tịch Nhóm Đặc trách về Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) năm 2021, Việt Nam sẽ tổ chức Đối thoại ASEAN về thu hẹp khoảng cách phát triển trong các Tiểu vùng nhằm thúc đẩy phục hồi bền vững và phát triển công bằng. Phó Thủ tướng cũng nhất trí ASEAN cần tiếp tục tăng cường hơn nữa quan hệ với các đối tác bên ngoài, trên cơ sở bảo đảm đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm.
Trao đổi về vấn đề Biển Đông
Trao đổi về Biển Đông, đề cập tới những phức tạp thời gian qua, Phó Thủ tướng khẳng định đóng góp cho hòa bình, ổn định trên Biển Đông là trách nhiệm của tất cả các quốc gia trong khu vực. Để phấn đấu đạt mục tiêu này, ASEAN cần phát huy trách nhiệm, có tiếng nói thống nhất, đề cao các nguyên tắc cơ bản và lập trường chung những năm qua.
Đặc biệt, cần đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc (UNCLOS)1982, khuôn khổ pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên các vùng biển và đại dương.
Việt Nam sẽ cùng các nước tuân thủ nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố DOC, cùng ASEAN và Trung Quốc hướng tới sớm đạt được Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả,phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982 .
Kết thúc Hội nghị, Brunei, Chủ tịch ASEAN 2021 đã thay mặt ASEAN ra Thông cáo báo chí, điểm lại các nội dung then chốt trao đổi tại Hội nghị.
