Kể từ những năm 1980, các chính trị gia đã bị mắc kẹt trong những cuộc tranh luận về quy mô chính phủ. Nhưng nếu có một điều chúng ta rút ra bài học từ đại dịch, đó là khi nói đến quản trị, quy mô không quan trọng. Mô hình chính phủ dường như cũng không quan trọng lắm. Yếu tố then chốt nhất trong hành chính công là chất lượng.
Quản lý lãnh đạo tốt không chỉ được xác định bởi các thể chế chính phủ. Bản lĩnh chính trị và vốn xã hội không kém phần quan trọng.
Để hiểu rõ hơn về các thành phần quan trọng của quản lý thành công, tác giả đề xuất lưu ý đến hai quốc gia tuy rất khác nhau về loại hình chính phủ và mức độ phát triển kinh tế và công nghệ nhưng đã trở thành những nước đột phá của năm 2020: Việt Nam và Đài Loan
Một bên là chế độ cộng sản, bên kia là một nền dân chủ tự do nổi bật, nhưng cả hai đều sẽ chứng tỏ sự tăng trưởng kinh tế tích cực trong năm qua, bảo vệ thành công công dân của họ khỏi những tác động tồi tệ nhất của đại dịch COVID-19.
Mức độ tin cậy cao
Tác giả xác định ba yếu tố giải thích rõ nhất sự thành công của Việt Nam và Đài Loan và khả năng phục hồi vượt trội của họ trong năm qua. Đầu tiên là sự gắn kết xã hội, cụ thể là mức độ tin tưởng cao giữa các công dân cũng như các nhà lãnh đạo chính trị của họ. Từ việc đeo khẩu trang đến vệ sinh cơ bản và tuân thủ các quy tắc giãn cách xã hội, cả hai quốc gia đều cho thấy mức độ hợp tác xã hội rất cao.
Cả Việt Nam và Đài Loan thậm chí đã có thể tổ chức an toàn các sự kiện công cộng quy mô lớn giữa cơn đại dịch nhờ sự cộng tác của những người dân cẩn trọng và sâu sát, kỹ lưỡng.
Lãnh đạo chính trị
Tiếp theo, Richard Heydarian tiếp cận yếu tố sống còn thứ hai: lãnh đạo chính trị. Sự thể hiện vốn xã hội đáng khen ngợi ở các quốc gia như Đài Loan và Việt Nam một phần có thể là do nguồn gốc Nho giáo chung của họ, với sự nhấn mạnh mạnh mẽ đến nghĩa vụ công dân và tôn trọng các giá trị cộng đồng.
Nhưng việc tuân thủ hoàn hảo các quy tắc giãn cách xã hội cũng phản ánh phẩm chất của lãnh đạo chính trị. Mặc dù dân chủ trong trường hợp này và cộng sản trong trường hợp khác, các chính quyền do Tổng thống Thái Anh Văn ở Đài Loan và Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ở Việt Nam lãnh đạo là cơ sở của năng lực tài đức.
Các nhà lãnh đạo của hai nước đã tích cực đấu tranh với cuộc khủng hoảng COVID với trọng tâm là khoa học và giáo dục công dân, cũng như hợp tác bền vững giữa các cấp chính quyền và xã hội dân sự. Họ cũng không lo sợ, như ở Philippines, hậu quả của việc nhanh chóng đóng cửa biên giới của họ với Trung Quốc trong giai đoạn đầu của đại dịch.
Có thể thấy các nhà lãnh đạo nổi tiếng ở cả hai quốc gia, nhưng không có những người theo chủ nghĩa dân túy trong chính quyền. Ngược lại, trong các xã hội phân cực sâu sắc bị chủ nghĩa dân túy lấn át, việc bỏ qua không chỉ các nghĩa vụ xã hội mà còn cả bản thân khoa học ở các cấp cao nhất là phổ biến.
Các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân túy như cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chống lại việc đeo khẩu trang, và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã chế nhạo các mối đe dọa COVID-19 vài tháng sau khi đại dịch bắt đầu và thậm chí còn bàn tán về việc sử dụng xăng để khử trùng khẩu trang.
Sức mạnh và chất lượng của các tổ chức chính phủ
Theo tác giả của bài báo trên Nikkei Asia, yếu tố quyết định cuối cùng là sức mạnh và chất lượng của các thể chế chính phủ. Sau nhiều thập kỷ cải cách tân tự do, nhiều quốc gia phương Tây đang chứng kiến sự xói mòn đều đặn của các thể chế nhà nước. Vì vậy, giải pháp tương đối kém cho cuộc khủng hoảng COVID-19 ở các nước như Anh và Mỹ không gây nhiều ngạc nhiên.
Ngược lại, Việt Nam và Đài Loan vẫn là những quốc gia phát triển mạnh mẽ giúp họ phối hợp ứng phó với khủng hoảng, hỗ trợ đầy đủ và khuyến khích người dân hợp tác, và duy trì năng suất công nghiệp cao ngay cả khi đối mặt với suy thoái toàn cầu.
Sự bùng nổ xuất khẩu được chính phủ hậu thuẫn và kích thích nội địa mạnh mẽ đã cho phép Đài Loan và Việt Nam tăng trưởng hơn 2% trong năm ngoái, một thành tích nổi bật, đặc biệt là so với mức giảm hai con số ở các nước láng giềng Philippines và Ấn Độ.
Hơn nữa, Đài Loan và Việt Nam dự kiến sẽ là một trong những quốc gia đầu tiên đạt được miễn dịch cộng đồng thông qua hệ thống tiêm chủng hàng loạt hiệu quả. Điều này có nghĩa là họ cũng sẽ trải qua sự phục hồi kinh tế nhanh chóng trong những năm tới.
Đại dịch đã chỉ ra rằng không chỉ có một chính phủ lớn, chất lượng quản lý mới là vấn đề. Đài Loan và Việt Nam là những quốc gia mang tính đột phá, điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lực lãnh đạo chính trị, vốn xã hội hóa và năng lực nhà nước có thẩm quyền không chỉ trong thời kỳ khủng hoảng mà còn trong những năm sắp tới và thập kỷ tiếp theo.
