Một trong những điều bất biến đó, là ấn tượng về sự kiện thường niên luôn thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới phân tích cũng như người dân Việt Nam - Thông điệp 2021 của Tổng thống Nga Vladimir Putin gửi Quốc hội Liên bang.
Mở đầu cuộc đàm đạo online, nhà báo Đan Thi của Sputnik nêu câu hỏi “thường niên bất biến” với Đại tá Lê Thế Mẫu, chuyên gia nổi tiếng của Việt Nam về quan hệ chính trị quốc tế: Xin Đại tá cho biết ấn tượng đậm nét nhất của ông về sự kiện Thông điệp Tổng thống Nga ngày 21 tháng 4?
Như chuyên gia Lê Thế Mẫu chia sẻ, xét trong bối cảnh chung của thế giới và thực trạng quan hệ quốc tế, những ấn tượng năm nay khi theo dõi bản thông điệp từ Matxcơva càng đặc biệt hơn. Không chỉ bởi đại dịch Covid-19 mà trước hết là tình hình quan hệ giữa phương Tây đứng đầu là Hoa Kỳ với Nga đã tụt dốc xuống mức thấp nhất kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, biểu hiện rõ nhất là phát ngôn mà ông Lê Thế Mẫu thấy là “vô cùng khiếm nhã lố bịch” của Tổng thống Mỹ Joe Biden gần đây về Tổng thống Nga Vladimir Putin, động thái trục xuất các nhà ngoại giao theo nguyên nhân vô căn cứ và cách thức phi lý…
Ấn tượng về địa điểm và cách thức tiến hành lễ trình bày thông điệp
Ngay từ hồi tháng 3, Tổng thống Putin đã cho biết rằng thông điệp đang được chuẩn bị. Báo giới nước ngoài nêu câu hỏi: trong giai đoạn đại dịch, hoạt động quan trọng này sẽ diễn ra như thế nào và ở đâu. Người ta đưa ra loạt những phương án phán đoán khá hài hước. Rộ lên cả tin đồn rằng “địa điểm mật của giờ G”đó sẽ là một "hầm ngầm công nghệ cao" dường như đối diện Nhà Trắng, được gọi đùa là “boongke”.
Thế nhưng địa điểm đọc thông điệp hoàn toàn không phải là boongke, và cũng không hề là “căn cứ bí mật”. Đại tá Lê Thế Mẫu nói, ông và nhiều du khách Việt Nam đến thăm thủ đô Nga đều biết và dạo chơi tại địa điểm ưa thích này. Nơi Tổng thống Vladimir Putin đến trình bày thông điệp Liên bang, với số lượng lớn các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, quan chức chính phủ, đại biểu Quốc hội, truyền thông…tham dự là toà nhà trên quảng trường Manezh ở trung tâm Matxcơva, một bên là cơ ngơi của ĐHTH Lomonosov MGU, một bên là khu Điện Kremlin.
“Tôi thật sự ấn tượng về quyết định lựa chọn một địa điểm rất cởi mở như vậy”, - chuyên gia Lê Thế Mẫu cho biết.
Tự tin, tự hào, vững vàng coi phúc lợi của nhân dân là ưu tiên cao nhất
Đại tá Lê Thế Mẫu cho biết ông rất vui mừng nghe Tổng thống Putin khẳng định rằng đất nước Nga nhất định sẽ vững vàng vượt lên những thử thách do đại dịch Covid gây ra.
“Tôi tin tưởng vững chắc rằng chúng ta sẽ vượt qua mọi thử thách, chính quyền và cộng đồng đều hành động với đầy đủ trách nhiệm và tình đoàn kết”, - Tổng thống Putin nói.
Ngay cả trong điều kiện đại dịch Covid, ban lãnh đạo Nga do Tổng thống Putin đứng đầu vẫn nhất quán coi bảo vệ người dân Nga là ưu tiên cao nhất của chính quyền để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược và lâu dài là phát triển bền vững. Điều đáng mừng là khi đối mặt với thử thách bất ngờ và khốc liệt của đại dịch, cộng đồng cư dân Nga và bộ máy chính quyền, trước hết là giới khoa học và các nhân viên y tế, đã mau lẹ hành động phối hợp, sáng tạo và đầy trách nhiệm để ngăn ngừa và giảm bớt nguy cơ lây nhiễm. Các nhà khoa học Nga đã tạo ra được bước đột phá trong lĩnh vực nghiên cứu chế tạo vaccine phòng dịch. Các xí nghiệp và doanh nghiệp bảo đảm đầy đủ hàng hóa tiêu dùng thiết yếu. Chỉ trong một thời gian ngắn đã tái cơ cấu dây chuyền sản xuất thích ứng với bối cảnh mới để bảo đảm cung cấp đủ hàng tiêu dùng thiết yếu cho toàn xã hội, tạo điều kiện cho nông dân hoàn thành thu hoạch vụ mùa bội thu năm 2021.
Trong khi đội ngũ nhân viên bảo vệ pháp luật và lực lượng vũ trang nâng cao cảnh giác và bảo đảm an ninh cho đất nước, mọi hoạt động trong đời sống văn hóa của đất nước cũng không ngừng trệ, nhờ chuyển các cơ sở hữu quan sang chế độ hoạt động online ứng dụng những thành tựu công nghệ hiện đại. Phong trào xã hội “Chúng ta bên nhau” đã thu hút sự quan tâm và tình đoàn kết của các tầng lớp xã hội, nghề nghiệp và lứa tuổi khác nhau, hình thành nên một cộng đồng gắn bó tương trợ lẫn nhau. Những giá trị tinh thần và đạo đức cao cả vẫn được tôn vinh và phát huy ở nước Nga.
Chuyên gia Việt Nam xúc động về đánh giá và lời cảm tạ của nguyên thủ quốc gia Nga trân trọng đóng góp của nhân dân. Rõ ràng là “đằng sau danh sách ngắn về các biện pháp là khối lượng đồ sộ những công việc khó khăn lao động căng thẳng của hàng triệu người ở tất cả các vùng thuộc LB Nga. Mọi người ở Nga đã làm việc mau lẹ, hiệu quả và tận tâm”, - như ông Putin nhấn mạnh trong thông điệp.
Đặc biệt đáng ngưỡng mộ là các nhà khoa học Nga đã lập kỳ tích đột phá trong thời gian đại dịch, - ông Lê Thế Mẫu cho biết. Trên thế giới chỉ riêng Nga hiện có ba loại vaccine đáng tin cậy để chống coronavirus. Đúng như Tổng thống Putin nói, kết quả này và những thành tựu khác của những năm gần đây là minh chứng trực tiếp về tiềm lực khoa học và công nghệ ngày càng phát triển của nước Nga hiện đại. Thành tựu đó cũng là cơ sở thực tế cho ý chí quyết tâm trong lao động khoa học phục vụ cộng đồng mà ông Lê Thế Mẫu thấy như tấm gương cho các nước là Nga “sẵn sàng trong vòng 4 ngày tạo ra hệ thống xét nghiệm và vaccine để đối phó với những tình huống mới của căn bệnh lây nhiễm nguy hiểm”.
Với thành tựu đó, Nga xứng đáng là quốc gia tiên phong trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, - ông Lê Thế Mẫu nhận xét.
Một điểm trong chính sách đối nội thể hiện qua thông điệp của TT Putin đã “đánh trúng” vào mối quan tâm không chỉ của người Việt Nam mà cả cư dân nhiều nước khác trên hành tinh, đó là vấn đề bảo vệ môi trường, - như chuyên gia Việt Nam cho biết. Nên làm như Nga, tạo lập hệ thống kiểm soát chặt chẽ với khí thải carbon, “cần ứng phó với những thách thức của biến đổi khí hậu, thích ứng những đối sách đó vào nông nghiệp, công nghiệp, vào toàn bộ cơ sở hạ tầng, tạo ra ngành công nghiệp về xử lý khí thải carbon, phấn đấu giảm khối lượng thải thán khí và thực hiện sự kiểm tra và giám sát nghiêm ngặt trên bình diện này", - như Tổng thống Putin tuyên bố. Theo hướng đi này, Nga sẽ giảm được lượng phát thải khí nhà kính, để “trong 30 năm tới, tổng khối lượng phát thải khí nhà kính tích tụ ở Nga cần thấp hơn chỉ số này ở Liên minh châu Âu”, - ông Putin nói.
Đối ngoại: “Lằn ranh đỏ”, câu chuyện với cọp dữ và chó rừng
Như Tổng thống Putin công bố, chính sách của Nga trong quan hệ quốc tế luôn hướng tới mục tiêu bảo vệ hòa bình và an ninh, tạo điều kiện để phát triển ổn định đất nước. Nga cũng như mỗi quốc gia trên thế giới đều có lợi ích riêng và đương nhiên cần bảo vệ lợi ích đó trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Lập trường đối ngoại của Matxcơva là luôn luôn sẵn sàng hợp tác với tất cả các nước trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, đồng thời kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia của Nga. Nêu rõ chủ trương của Matxcơva là xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với các nước khác, chỉ trích những tuyên bố và hành động vô căn cứ, không thân thiện nhắm vào Nga, nhà lãnh đạo Nga tuyên bố Matxcơva sẽ phản ứng nhanh chóng và cứng rắn với mọi hành vi gây hấn từ bên ngoài xâm phạm lợi ích của Nga.
Đáng tiếc là trên thế giới vẫn hiện diện những thế lực có thói quen dùng biện pháp trừng phạt cấm vận và vũ lực thô bạo để áp đặt ý chí chính trị của họ cho các nước khác mà biểu hiện gần đây nhất là mưu đồ đảo chính và mưu toan sát hại Tổng thống ở Belarus.
Rõ ràng nỗ lực nhằm đảo chính Nhà nước với kế hoạch thực hiện vụ ám sát lãnh đạo quốc gia là lối hành xử “vượt qua mọi ranh giới”, - như ông Putin nhận định. Chỉ trích các nước phương Tây về thái độ im lặng mà nói như thành ngữ Việt Nam là “ném đá giấu tay”, “ngậm miệng ăn tiền” trước âm mưu đảo chính như vậy, Tổng thống Putin nhận xét rằng có những nước "đang giả vờ làm như không có chuyện gì bất thường”. Ông Putin đặt câu hỏi: "Điều gì sẽ xảy ra nếu thực sự có đảo chính? Bao nhiêu người sẽ thành nạn nhân?”.
"Những hành động không thân thiện chống Nga chưa dừng lại. Ở một số nước, người ta đã bắt đầu áp dụng phong tục quá mất lịch sự - vì bất kỳ lý do gì, và hầu hết là chẳng có cơn cớ gì, nhưng cứ bám lấy Nga. Cứ như là thể thao vậy, như kiểu một loại hình thể thao mới, xem ai nói điều gì đó to giọng hơn”, - ông Putin nhận định.
Như Tổng thống Putin cho biết, thông qua các tổ chức đối thoại quốc tế trong lĩnh vực an ninh, Nga đã nêu nhiều đề xuất xây dựng, nhưng các đối tác phương Tây một mực từ chối. Nhưng thế lực nào tổ chức bất kỳ hành động khiêu khích nào chống lại lợi ích của Nga "rồi sẽ phải hối hận về những gì họ đã làm vì lâu nay họ không biết hối hận".
“Nước Nga muốn thiết lập quan hệ thân thiện với tất cả các thành viên trong cộng đồng quốc tế và hoàn toàn không muốn phá bỏ các kênh đối thoại, giao tiếp. Nếu ai đó coi ý định thân thiện của nước Nga như là biểu hiện của sự yếu đuối và tự phá bỏ tất cả các kênh giao tiếp thì phải biết rằng Nga sẽ đáp trả bất đối xứng, mau lẹ và quyết liệt. Nước Nga có đủ kiên nhẫn, tinh thần trách nhiệm, trình độ chuyên nghiệp và vững tin vào công việc chính nghĩa của mình, cũng như tỉnh táo hợp lý khi thông qua quyết định. Hy vọng rằng, không một ai vượt qua “lằn ranh đỏ” trong quan hệ với Nga. Còn lằn ranh đó ở đâu, thì chúng tôi sẽ tự xác định trong từng trường hợp cụ thể”.
Nhận xét về thực trạng quan hệ căng thẳng giữa phương Tây và Nga trong thời gian gần đây, Tổng thống Putin nói rõ: "Tôi hy vọng sẽ không có nước nào nghĩ tới việc vượt qua lằn ranh đỏ trong quan hệ với Nga”. Chuyên gia Lê Thế Mẫu cho biết, người dân Việt Nam hoan nghênh lập trường của Matxcơva. Nước Nga ưa chuộng hoà hiếu không hề muốn “đốt cầu”, nhưng sẽ lập tức thi hành biện pháp trả đũa cứng rắn nếu cần thiết.
Chuyên gia Việt Nam nhắc rằng, có chi tiết về chính sách đối nội liên quan như là một cơ sở cho lập trường ý chí đối ngoại trong thông điệp của Tổng thống Nga khi ông Putin, nói về cơ cấu vũ khí thiết bị quân sự của Nga. “Tỷ lệ các vũ khí và thiết bị hiện đại được sử dụng trong quân đội sẽ chiếm khoảng gần 76% vào năm 2024, đây là chỉ báo rất tốt. Trong bộ ba hạt nhân, tỷ lệ này sẽ vượt 88% trong năm nay”.
Đại tá Lê Thế Mẫu cho biết, ông luôn ngưỡng mộ tài hùng biện, kiến thức phong phú và lối biểu đạt sắc sảo, thâm sâu của nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin. Với bản thông diệp lần này cũng vậy. Chuyên gia Việt Nam chia sẻ, ông rất thích hình ảnh mà Tổng thống Putin nêu ra để mô tả và chế nhạo các nước đang cố “bắt nạt” Nga. Nói về tình hình bang giao quốc tế hiện nay, ông Putin đã so sánh tình huống các nước đang cố “bắt nạt” Nga với cảnh đám chó rừng Tabaqui lượn lờ quanh Vua Cọp Shere Khan.
"Chúng ta đang thấy những gì diễn ra trong đời thực. Như tôi đã nói, người ta cứ bấu móc nước Nga hết chỗ này đến chỗ kia mà chẳng có nguyên cớ gì. Tất nhiên, quang cảnh giống như xung quanh Vua Cọp Shere Khan lập tức có cả bầy chó rừng Tabaqui hèn mọn lượn lờ. Mọi thứ đều giống như trong sách của Kipling. Tru lên than vãn để phách lối về quyền lực của mình”, - ông Putin tuyên bố.
Mặc dù nguyên thủ Nga không “vạch mặt chỉ tên”, nhưng như thể hiện qua những sự kiện gần đây trong tình hình thế giới, hẳn là ai cũng rõ, hình ảnh “vua Cọp Shere Khan” độc ác, hống hách chuyên quyền và “chó rừng Tabaqui” hèn nhát chuyên “theo đóm ăn tàn” là đối tượng nào.
Có chi tiết đáng nói nữa là nhà báo của hãng thông tấn Anh BBC phải chăng chưa đọc “Câu chuyện Rừng xanh” bất hủ của văn hào Anh Rudyard Kipling, nên đã không hiểu lời ẩn dụ của nhà lãnh đạo Nga về vua Cọp và chó rừng. Vì thế BBC viết rằng “Tổng thống Putin nói Nga như con hổ Shere Khan trong Câu chuyện Rừng xanh của Kipling, bị chó rừng tấn công”.
