Việt Nam ở đâu trong cuộc đua tiền kỹ thuật số trên công nghệ blockchain?
© Depositphotos.com / Monsit
Đăng ký
Việt Nam thuộc top 3 toàn cầu về tỷ lệ người dân sở hữu tiền điện tử, thị trường tiền kỹ thuật số của Việt Nam được đánh giá giàu tiềm năng. Liệu Việt Nam có sớm gia nhập cuộc đua tiền kỹ thuật số trên công nghệ blockchain của thế giới?
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Ngân hàng Nhà nước giai đoạn 2021 – 2023 “nghiên cứu, xây dựng và thí điểm tiền ảo dựa trên công nghệ chuỗi khối blockchain”.
Các nước trong cuộc đua tiền kỹ thuật số trên công nghệ blockchain ra sao?
PwC Việt Nam vừa công bố “Báo cáo chỉ số phát triển: Cuộc đua Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) - Tiêu điểm: Châu Á” trong đó chỉ ra các dự án CBDC tại khu vực và 3 xu hướng CBDC nổi bật trên toàn cầu.
Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) là dạng kỹ thuật số của tiền tệ Fiat của một quốc gia, đồng thời cũng là quyền sở hữu của ngân hàng trung ương.
Để dễ hiểu, thay vì in tiền, ngân hàng trung ương phát hành tiền điện tử hoặc tài khoản được hỗ trợ toàn bộ bởi niềm tin và tín dụng của chính phủ.
CBDC sẽ cho phép thực hiện giao dịch, dù là trong hay ngoài nước, một cách an toàn và hiệu quả hơn với chi phí thấp hơn.
Mặc dù CBDC vẫn đang là một khái niệm khá mới mẻ, nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới đã thể hiện sự quan tâm và đang xem xét ứng dụng CBDC rộng rãi.
Báo cáo PwC Việt Nam nhằm đưa ra thước đo tiến độ cho các dự án CBDC với hai mô hình chính: Bán lẻ và Liên ngân hàng/Bán buôn.
CBDC bán lẻ do người tiêu dùng và doanh nghiệp trực tiếp nắm giữ, trong khi CBDC liên ngân hàng/bán buôn chỉ dành cho các tổ chức tài chính với mục đích thanh toán liên ngân hàng hoặc quyết toán tài chính.
Các dự án CBDC đang có những bước tiến đáng kể và có hơn 60 Ngân hàng Trung ương trên toàn thế giới đã nghiên cứu CBDC từ năm 2014.
Tại Châu Á, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc Đại Lục, Hàn Quốc và Nhật Bản là những quốc gia đã chính thức tham gia cuộc đua phát triển tiền điện tử.
Tiếp theo là tiến độ của CBDC được đẩy nhanh với nhiều dự án bán buôn và bán lẻ được phát triển mạnh mẽ.
Cuối cùng, hơn 88% các dự án CBDC đang trong giai đoạn thử nghiệm hay sản xuất, đều sử dụng công nghệ chuỗi khối (blockchain) nhằm tận dụng một số ưu điểm chính của công nghệ này như độ bảo mật cao, tính minh bạch và khả năng lập trình đa dạng.
Báo cáo của PwC cũng chỉ ra rằng các dự án CBDC bán lẻ phát triển hơn tại các quốc gia có nền kinh tế mới nổi, nơi có động lực chính là tài chính toàn diện và số hoá.
29 Tháng Sáu 2021, 23:14
Ba dự án CBDC lớn nhất tại Châu Á thuộc về Campuchia, Trung Quốc Đại Lục và Hàn Quốc.
Trong đó đáng chú ý, dự án Bakong của Campuchia hiện đứng đầu tại Châu Á, và thứ hai trên toàn cầu, chỉ sau Bahamas. Đây là một trong hai dự án CBDC bán lẻ duy nhất đã được chính thức đi vào hoạt động.
Vào tháng 8/2021, Bakong đã đạt thêm một bước tiến mới cùng với sự ra mắt của các giao dịch xuyên quốc gia giữa Campuchia và Malaysia.
Trong khi đó, mặc dù Trung Quốc Đại Lục và Hàn Quốc đều đã bắt đầu thí điểm CBDC bán lẻ, tuy nhiên, hai quốc gia này hiện chưa ấn định ngày chính thức ra mắt rộng rãi.
Các dự án CBDC bán buôn có thời gian nghiên cứu ngắn hơn nhưng đòi hỏi chương trình thử nghiệm dài hơn so với CBDC bán lẻ.
Tính tới bây giờ, vẫn chưa có dự án CBDC bán buôn nào thật sự chín muồi. Tuy nhiên, khoảng 70% số dự án CBDC bán buôn được công bố đang chạy thử nghiệm với nhiều sáng kiến tân tiến.
Những chương trình này đa số tập trung vào các dự án xuyên quốc gia, cho phép các Ngân hàng Trung ương thử nghiệm mức độ kết nối quốc tế và khả năng tương tác của dự án.
Một số dự án bán buôn nổi bật tại Châu Á có thể kể đến như Inthanon-LionRock (Đặc khu hành chính Hồng Kông - Thái Lan), Ubin (Singapore) và Stella (Nhật Bản).
Tiềm năng của Việt Nam về tiền kỹ thuật số trên công nghệ blockchain rất lớn
Theo nhiều chuyên gia, trong bối cảnh Việt Nam thúc đẩy thanh toán điện tử, việc nghiên cứu, phát triển tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) là giải pháp, theo xu hướng mới, có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam.
Nhiều người còn đánh giá, CBDC là bước tiến nhảy vọt trong việc xoay trục tài chính quốc gia hiện nay.
Như Sputnik thông tin, Việt Nam là quốc gia có một lượng lớn người dân quan tâm, tham gia vào lĩnh vực tiền ảo.
Theo khảo sát của Statista trước đó, Việt Nam thuộc top 3 toàn cầu về tỷ lệ người dân sở hữu tiền điện tử.
Điều này theo nhiều chuyên gia, tiềm năng phát triển tiền kỹ thuật số dựa trên công nghệ blockchain của Việt Nam rất lớn với một thị trường tương đầy rộng mở.
Theo ông Võ Tấn Long, Giám đốc Chuyển đổi số tại PwC Việt Nam, tại Châu Á, các dự án CBDC thành công và sự phát triển của giấy phép ngân hàng số sẽ trở thành bước đệm thúc đẩy tài chính toàn diện.
Chính phủ Việt Nam đã khởi động chiến lược tài chính toàn diện toàn quốc đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 theo Quyết định 149/QĐ-TTg.
Việc CBDC có thể hiện thực hoá hay không sẽ phụ thuộc vào khung pháp lý và các chính sách hỗ trợ việc phát hành và phân phối tiền số cũng như phương pháp giải quyết rủi ro về bảo mật.
“Đây là một lời kêu gọi tới các cơ quan quản lý và các tổ chức tài chính hãy bắt tay vì một mô hình phát triển hài hòa”, ông Long nhấn mạnh.
Cũng tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đảm nhận vai trò nghiên cứu và thí điểm sử dụng tiền số, dựa trên công nghệ blockchain, trong vòng 3 năm tới.
“Trong bối cảnh Việt Nam đã liên tục thúc đẩy thanh toán điện tử từ năm 2018, CBDC sẽ đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam”, ông Võ Tấn Long lưu ý.
Việt Nam không đứng ngoài xu hướng phát triển chung của thế giới. Khi Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 942 ngày 15/6/2021 về phê duyệt Chiến lược Phát triển Chính phủ điện tử tới năm 2030, đã giao cho Ngân hàng Nhà nước giai đoạn 2021 - 2023 “nghiên cứu, xây dựng và thí điểm tiền ảo dựa trên công nghệ chuỗi khối blockchain”.
Đây được coi là một bước tiến lớn, bắt nhịp với xu hướng nghiên cứu, phát triển và thí điểm CBDC đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu.
Bàn về thị trường tiền số ở Việt Nam, bà Đinh Hồng Hạnh, lãnh đạo Dịch vụ tư vấn Tài chính tại PwC Việt Nam nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên Việt Nam tiếp cận với tiền điện tử của Ngân hàng Trung ương.
Quyết định 942/QĐ-TTg hứa hẹn sẽ nâng tầm vị thế của Việt Nam đối với các quốc gia có nền công nghệ tiên tiến khác.
“Đồng thời, quyết định này cũng cho thấy sự cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc xây dựng một xã hội không tiền mặt và nền kinh tế số mạnh mẽ trong tương lai”, bà Hạnh khẳng định.
Thực tế dù luật pháp Việt Nam chưa công nhận tiền số là phương pháp thanh toán hợp pháp, đây chính là thời điểm thích hợp để khám phá xu hướng tất yếu này.
Một ví dụ nổi bật có thể kể đến là chương trình hợp tác nghiên cứu về cơ sở pháp lý cho quản lý tiền ảo và tài sản ảo giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tư pháp và Bộ Tài chính.
Những nỗ lực trên cho thấy Chính phủ Việt Nam đã có quan điểm cởi mở hơn về các loại tiền kỹ thuật số.
“Mặc dù chương trình thí điểm tiền kỹ thuật số vẫn chưa ấn định thời gian cụ thể, động thái của các nhà hoạch định chính sách tại Việt Nam sẽ là tâm điểm trong thời gian tới”, PwC nhận định.
Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, thí điểm sử dụng tiền ảo
Như Sputnik đã thông tin, cuối tháng 6 vừa qua, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, thí điểm sử dụng tiền ảo dựa trên công nghệ blockchain.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
© AFP 2023 / Hoang Dinh Nam
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 942/QĐ-TTg phê duyệt chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
Tại Quyết định 942, Thủ tướng đã giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì để nghiên cứu, xây dựng và thí điểm sử dụng tiền ảo dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Thời gian để Ngân hàng Nhà nước thực hiện là từ 2021-2023. Cũng theo Quyết định này, Thủ tướng đề cập đến một số nhiệm vụ khác nhằm nghiên cứu, phát triển, làm chủ các công nghệ lõi.
Trong đó, Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Thông tin và Truyền thông lựa chọn ưu tiên, đẩy mạnh phong trào nghiên cứu một số công nghệ cốt lõi mà Việt Nam có lợi thế, có thể đi tắt đón đầu cũng như có khả năng tạo bứt phá mạnh mẽ.
Lãnh đạo Chính phủ đề cập đến những lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain) và thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR), dữ liệu lớn (Big Data) tạo điều kiện ứng dụng các công nghệ số tiên tiến trong triển khai Chính phủ số. Thực hiện cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp công nghệ số nghiên cứu, phát triển các ứng dụng công nghệ mới cho Chính phủ số.
Trước đó, Thủ tướng đã có Quyết định 2117/QĐ-TTg ngày 16/12/2020 ban hành danh mục công nghệ ưu tiên nghiên cứu, phát triển và ứng dụng để chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó có công nghệ chuỗi khối (Blockchain).
Tại Việt Nam hiện nay chưa có quy định về tiền ảo và tài sản ảo. Trước đó, Bộ Tài chính cho biết đã thành lập Tổ nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo nhằm triển khai công tác nghiên cứu, đề xuất các nội dung chính sách, cơ chế quản lý theo chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính có liên quan đến tài sản ảo, tiền ảo.
Hiện nay, Tổ nghiên cứu của Bộ Tài chính đã bước đầu triển khai công tác nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo cũng như kinh nghiệm quốc tế trong hoạt động quản lý, giám sát liên quan.
