“Bắt bệnh” giỏi như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ
© Ảnh : Doãn Tấn - TTXVN
Đăng ký
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ ra những căn bệnh ‘trầm kha’ xưa nay không hiếm ở Việt Nam.
Điển hình như cái gì cũng nói vướng thể chế rồi đòi sửa luật, thí điểm, xin vốn một cục rồi mới lập dự án, điểm nghẽn nằm ở khâu chuẩn bị đầu tư chậm, ảnh hưởng đến phân bổ, giải ngân, thực hiện và hoàn thành dự án.
Trong khi đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái thừa nhận, giải ngân vốn đầu tư công chậm là vấn đề “nhức nhối”, nhưng Chính phủ đã nhận thức được và sẽ sớm khắc phục tình trạng này.
Toàn bệnh trầm kha
Sáng nay 19/1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 7 cho ý kiến tờ trình của Chính phủ về điều chỉnh, dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021 – 2025 cho danh mục dự án của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương (đợt thứ hai), bổ sung kế hoạch đầu tư vốn nước ngoài từ số vốn chưa phân bổ.
Dự kiến Chính phủ sẽ phân bổ hơn 88.099 tỷ đồng cho khoảng trên 350 dự án (gồm cả 25 dự án mới chưa báo cáo Quốc hội). Chính phủ cũng sẽ sắp xếp bổ sung ngân sách hơn 8.208 tỷ đồng từ vốn nước ngoài chưa phân bổ chi tiết cho khoảng 50 dự án của các bộ, ngành, địa phương.
17 Tháng Mười Một 2021, 16:30
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc nhở tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công thời gian qua ở Việt Nam.
“Điểm nghẽn nằm ở khâu chuẩn bị đầu tư rất chậm, ảnh hưởng tới việc phân bổ, giải ngân”, Chủ tịch Vương Đình Huệ nói.
Ông Huệ phân tích, nhiều dự án đầu tư khi trình Quốc hội thì có danh mục “thế thôi chứ chưa có chuẩn bị gì để đầu tư cả”.
Lãnh đạo Quốc hội dẫn chứng, ngay cả gói hỗ trợ kinh tế vừa qua cũng thế, Quốc hội không quyết được (do không có danh mục dự án), phải ủy quyền cho Thường vụ Quốc hội.
“Đây là căn bệnh rất trầm kha mà tới nay chưa giải quyết được”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Ông cho rằng, suy cho cùng chậm là do công tác chuẩn bị đầu tư chậm, như hai chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, đã hết 1 năm rồi chưa chuẩn bị gì cả.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
© Ảnh : Doãn Tấn - TTXVN
Ông Huệ tiếp tục “bắt bệnh” chính xác những tồn tại, hạn chế suốt bao nhiệm kỳ nay, chưa giải quyết được – đó là đổ lỗi cho thể chế, cơ chế.
“Xong rồi chúng ta lại nói là vướng mắc thể chế, rồi lại đòi sửa luật này luật kia, rồi yêu cầu thí điểm nọ, thí điểm kia. Như thế thì báo cáo đồng chí Lê Minh Khái là hệ thống pháp luật của chúng ta mất đi tính đồng bộ, ổn định”, ông Huệ thẳng thắn.
Người đứng đầu Quốc hội Việt Nam phân tích, phải có thí điểm nhưng không phải cái gì cũng thí điểm. Đồng thời, không phải cái gì cũng do thể chế cả mà do cách thức tổ chức thực hiện.
“Cần phải cá thể (cá nhân) hóa trách nhiệm để giải quyết căn bệnh này”, Chủ tịch Vương Đình Huệ nhấn mạnh.
Đối với việc phân bổ mà Chính phủ trình, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải báo cáo rõ thêm một số dự áo tại sao còn dở dang nhưng phân bổ thêm mà vẫn thiếu vốn, khó đạt mục tiêu hoàn thành trong 5 năm tới.
Có dự án phân bổ 1-2% vốn thôi thì không có ý nghĩa gì cả ngược lại còn làm trầm trọng thêm việc dàn trải manh mún.
“Nguyên tắc là điều hòa linh hoạt giữa hai gói đầu tư công trung hạn và gói tài khóa tiền tệ”, ông Vương Đình Huệ nói.
Phát biểu về vấn đề này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, việc phân bổ vốn trong thời gian tới cần áp dụng triệt để nguyên tắc “không dàn trải” vì suốt thời gian qua, phân bố dàn trải dẫn đến tình trạng không hiệu quả.
Ông Mẫn chỉ rõ, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công ở các địa phương trong nhiều năm rất thấp.
“Nhiều nơi không có chủ động kế hoạch, cứ xin vốn về một cục rồi mới lập dự án”, lãnh đạo Quốc hội nói thẳng.
Ông Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị cần gắn triển khai kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025 với gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế. Phải làm sao để người dân thấy được hiệu quả của gói tài khóa, tiền tệ như xây dựng cầu đường, công trình phúc lợi công cộng xã hội.
Chậm giải ngân vốn đầu tư công là vấn đề nhức nhối
Giải trình sáng nay, ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) đồng tình với đánh giá là việc giải ngân chậm.
Khâu chuẩn bị đầu tư thời gian qua vẫn chưa tốt, dẫn đến tình trạng chậm giải ngân. Ông Phương cũng khẳng định Bộ KH&ĐT sẽ tiếp tục đôn đốc thủ tục đầu tư các dự án còn lại, đảm bảo tiến độ công tác chuẩn bị đầu tư.
“Trong trường hợp thay đổi dự án sẽ không được tăng dự án, chia nhỏ dự án, rà soát kỹ tính cần thiết, tính hiệu quả, ý nghĩa dự án thay thế để đảm bảo kế hoạch sát thực tiễn, tránh lập kế hoạch thì cao mà giải ngân thấp”, Thứ trưởng Phương nói.
Đối với việc điều hòa nguồn vốn của kế hoạch đầu tư công trung hạn với gói phục hồi và phát triển kinh tế, Thứ trưởng Phương lưu ý, các dự án nằm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn có thể sử dụng vốn từ gói phục hồi 2022 - 2023 là những dự án đã đủ thủ tục, nằm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và sẵn sàng tiêu được tiền.
Đồng thời, theo ông Phương, phần dư địa năm 2024 - 2025 của nguồn vốn đầu tư công trung hạn sẽ được dành cho các dự án của chương trình phục hồi.
Khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng cho rằng giải ngân đầu tư công chậm là vấn đề “hết sức nhức nhối”, dù đã bàn bạc và thảo luận nhiều năm nhưng chưa đẩy nhanh được.
“Lý do là khâu chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng, tổ chức thực hiện. Thời gian qua tuy có cải thiện nhưng vẫn rất chậm”, ông Khái bày tỏ.
Phó Thủ tướng cho biết, theo Quy định thì khi trình Quốc hội thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn thì đã phải có đầy đủ dự án, nhưng tới nay, phân bổ lần 2 hơn 88.000 tỷ đồng với hơn 300 dự án.
Do đó, liên quan đến việc phối hợp linh hoạt giữa vốn đầu tư công trung hạn và chương trình phục hồi kinh tế, Phó Thủ tướng cho biết sắp tới sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án nào nằm trong các chương trình đầu tư công trung hạn, hay chương trình phục hồi kinh tế để thực hiện giải ngân.
“Vấn đề này Chính phủ nhận thức được. Mong Ủy ban Thường vụ Quốc hội tạo điều kiện cho Chính phủ. Chúng tôi xin hứa sẽ đẩy nhanh hơn nữa”, ông Khái hứa.
Đề nghị Chính phủ phải “quyết liệt”
Sau phiên thảo luận, đã có 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành với Chính phủ về chủ trương bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài giai đoạn 2021-2025 từ số vốn chưa phân bổ (8.208,361 tỷ đồng cho 49 dự án).
Quốc hội cũng thống nhất tiếp tục phân bổ vốn giai đoạn 2021-2025 cho các dự án đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định (88.099,585 tỷ đồng cho 340 dự án) và điều chỉnh vốn hợp lý giữa các dự án để tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu nhấn mạnh, Quốc hội giao Chính phủ chịu trách nhiệm hoàn thiện danh mục, phân bổ vốn chi tiết cho các dự án tuân thủ đúng quy định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu ý kiến
© Ảnh : Doãn Tấn - TTXVN
Đặc biệt, việc bố trí vốn phải bảo đảm tập trung, không dàn trải, thay thế dự án không làm thay đổi tổng mức vốn.
“Đề nghị Chính phủ quyết liệt chỉ đạo về chuẩn bị đầu tư, không để ách tắc, chậm trễ kẽo dài qua nhiều năm”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý.
Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án để báo cáo Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để phân bổ hết số vốn còn lại (542.753,07 tỷ đồng) theo đúng quy định.
Cùng với đó là điều hòa, phối hợp chặt chẽ với nguồn lực dành cho Chương trình phục hồi ưu tiên cho dự án trọng điểm có tính lan toả, liên kết vùng, hấp thụ vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân, sớm phát huy hiệu quả kinh tế, xã hội.
