Việt Nam: Lo bà Nguyễn Thị Kim Tiến khó ‘hạ cánh an toàn’?
© AFP 2023 / Luong Thai Linh / POOL
Đăng ký
Thanh tra Chính phủ vừa kết luận gì về trách nhiệm của nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến?
Theo kết luận mới nhất của Thanh tra Chính phủ cho thấy, bà Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế có trách nhiệm về các thiếu sót, hạn chế, sai phạm liên quan đến việc mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao, đấu thầu thuốc chữa bệnh, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế.
Loạt sai phạm tại Bộ Y tế
Như Sputnik thông tin, ngày 27/1, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố kết luận “rất nhiều thiếu sót, sai phạm, vi phạm” trong các lĩnh vực mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao, đấu thầu thuốc chữa bệnh, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế giai đoạn 2014-2018 ở Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam.
Việc ban hành thông báo kết luận thanh tra được thực hiện trong bối cảnh Thanh tra Chính phủ vừa mới công bố quyết định thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm, kit test xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 sau “scandal y tế to đùng” như vụ việc tại Công ty Việt Á.
22 Tháng Mười Một 2019, 13:23
Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, việc tham mưu, xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan ở Bộ Y tế còn nhiều hạn chế, vi phạm.
Thanh tra Chính phủ cho hay, Bộ Y tế đã xây dựng giá dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế giữa các bệnh viện cùng hạng trên toàn quốc thiếu chặt chẽ, chưa đủ cơ sở, các định mức và giá vật tư y tế tiêu hao không sát thực tế sử dụng (cao hoặc thấp hơn thị trường).
Bộ Y tế cũng chưa rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện những quy định bất cập về định mức kinh tế kỹ thuật để kiểm soát chất lượng dịch vụ y tế theo chỉ đạo của Chính phủ.
Cùng với đó, Bộ Y tế cũng không ban hành đầy đủ giá của 18.239 dịch vụ thanh toán Bảo hiểm Y tế (BHYT), thực hiện việc phiên tương đương về giá dịch vụ dẫn đến gặp nhiều khó khăn khi triển khai.
Bà Nguyễn Thị Kim Tiến
© AFP 2023 / Luong Thai Linh / POOL
Bộ Y tế cũng được xác định đã không quy định cụ thể, chi tiết trong việc thanh toán của cơ quan bảo hiểm xã hội đối với những thuốc có cùng tiêu chuẩn kỹ thuật nhưng có giá trúng thầu cao bất hợp lý khi quy đổi về cùng hàm lượng tương đương.
“Bộ Y tế cũng không phối hợp với Bộ Tài chính để ban hành khung giá dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu tại Nghị quyết 93/2014 của Chính phủ”, theo Kết luận của TTCP.
Cơ quan thanh kiểm tra cũng chỉ rõ, còn tồn tại trường hợp trong thanh toán chi phí khám chữa bệnh không đúng nhưng không được kiểm tra, phát hiện và xử lý như bác sĩ điều trị kê đơn chỉ định sử dụng thuốc không đúng theo tờ đăng ký thuốc lưu hành tại Việt Nam trong hồ sơ đăng ký thuốc được phê duyệt.
Việc thành lập Hội đồng tư vấn Quốc gia về chính sách bảo hiểm y tế còn hình thức, không xây dựng được Quy chế hoạt động dẫn đến không phát huy được vai trò, nhiệm vụ.
Đặc biệt, Bộ Y tế còn buông lỏng công tác quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế, vật tư y tế tiêu hao.
“Chưa tham mưu xây dựng được Luật quy định đối với lĩnh vực quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế và vật tư y tế, các quy định nhằm quản lý nói chung và trong mua sắm nói riêng về trang thiết bị y tế, vật tư y tế chưa được xây dựng đầy đủ”, thanh tra nói.
“Dấu hiệu lợi ích nhóm và vi phạm hình sự”
Thanh tra Chính phủ cho rằng, công tác quản lý giá trang thiết bị y tế và vật tư y tế tiêu hao còn yếu kém.
Cùng với đó, việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch đấu thầu mua sắm của Bộ Y tế còn hạn chế, mất nhiều thời gian.
Ngoài ra, trong thời gian dài không công khai kết quả trúng thầu trên Trang thông tin điện tử theo quy định.
“Việc cấp giấy phép nhập khẩu thiết bị y tế còn sai phạm, có dấu hiệu lợi ích nhóm và dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự”, TTCP khẳng định.
Cục Quản lý Dược ra quyết định cấp phép sản xuất gia công, đóng gói thứ cấp cho Công ty Pharbaco đối với 10 thuốc chữa ung thư nằm trong danh mục 105 thuốc bị rút số đăng ký của Công ty Intas Pharmaceutical Ltd, India, đã bị doanh nghiệp lợi dụng để tham dự thầu, có thể bị lợi dụng đưa thuốc vào lưu thông, vi phạm quy định về hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9 Luật Dược 2005 và Thông tư 44 của Bộ Y tế.
Theo TTCP, Bộ Y tế đã cung cấp văn bản của Cục C03 - Bộ Công an để khẳng định các loại thuốc này không đưa ra thị trường tiêu thụ, chỉ để kiểm nghiệm, nghiên cứu (hiện nay số thuốc này đã hết hạn sử dụng).
“Trách nhiệm trong việc cấp phép sản xuất gia công, đóng gói thứ cấp cho Công ty Pharbaco đối với 10 loại thuốc chữa ung thư nêu trên thuộc Cục Quản lý Dược”, TTCP nhấn mạnh.
Đồng thời, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế Nguyễn Minh Tuấn (trước đó đã bị Bộ Công an khởi tố vì liên quan đến vụ nâng khống giá kit test Covid-19 của Công ty Việt Á) có vi phạm những việc cán bộ, công chức không được làm tại Điều 37 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005.
Liên quan đến công tác Quản lý Nhà nước về đầu thầu thuốc ở Bộ Y tế, TTCP nêu rõ, cơ quan chức năng phát hiện việc ban hành danh mục đấu thầu thuốc tập trung, danh mục thuốc được áp dụng hình thức đàm phán giá chậm so với quy định, chưa kịp thời công bố các loại thuốc biệt dược đã hết bảo hộ độc quyền, hết thời gian bảo hộ thương mại đã có thuốc Generic nhóm 1 thay thế.
Bộ Y tế chưa phối hợp với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam để sửa đổi, bổ sung quy định về kê đơn thay thế các thuốc biệt dược gốc bằng thuốc generic là chưa thực hiện đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng.
“Việc công khai giá trúng thầu thuốc trên trang thông tin điện tử của Cục Quản lý dược còn nhiều trường hợp chậm, chưa thực hiện nghiêm”, theo TTCP.
Trong khi đó, việc phê duyệt kế hoạch mua sắm trực tiếp với những thuốc không có tên trong kế hoạch đấu thầu được phê duyệt trước đó, vượt 20% số lượng đã trúng thầu hoặc vượt giá trị 2 tỷ đồng/năm, vi phạm Thông tư liên tịch số 06/2013/TTLT-BYT-BTC.
Chưa hết, Bộ Y tế cho phép Bệnh viện Bạch Mai mời thầu mua thuốc thí điểm cho nhà thuốc bệnh viện năm 2018, 2019 đối với 2/3 gói thầu theo tên thương mại là trái quy định.
Tuy nhiên, thí điểm nhằm đáp ứng tình trạng khan hiếm thuốc tại các nhà thuốc bệnh viện, chỉ thực hiện đối với 2 gói thầu cụ thể, sau đó đã chấm dứt, không còn thực hiện.
Bà Nguyễn Thị Kim Tiến chịu trách nhiệm gì?
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, một trong những nguyên nhân dẫn đến các vi phạm nêu trên là do công tác chỉ đạo của Bộ Y tế trong quản lý quỹ Bảo hiểm Y tế, đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư y tế, thuốc chữa bệnh còn chưa đồng bộ, thiếu thanh tra, kiểm tra thường xuyên và không tổ chức sơ kết, tổng kết, đánh giá kịp thời để chỉ ra các mặt được và những hạn chế, yếu kém để khắc phục,
Đồng thời, việc phối hợp thực hiện giữa các Cục, Vụ, đơn vị thuộc Bộ Y tế trong quản lý các lĩnh vực công tác này còn chưa chặt chẽ, chưa phát huy được hiệu quả cao.
Thanh tra Chính phủ cũng kết luận rằng, Bộ trưởng Bộ Y tế giai đoạn 2014-2018 (tức bà Nguyễn Thị Kim Tiến), cùng với lãnh đạo các Cục, Vụ và đơn vị thuộc Bộ Y tế giai đoạn 2014-2018, là những cá nhân “phải chịu trách nhiệm về các thiếu sót, hạn chế, sai phạm liên quan việc sử dụng quỹ bảo hiểm y tế, mua sắm trang thiết bị y tế và vật tư tiêu hao; đấu thầu thuốc chữa bệnh”.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Y tế tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng quỹ BHYT, mua sắm trang thiết bị y tế và vật tư tiêu hao tiêu hao, đấu thầu thuốc chữa bệnh.
Bộ Y tế cũng cần tiến hành hậu kiểm, đôn đốc việc thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra và kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc của các cơ sở y tế, các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về sử dụng quỹ BHYT.
Theo kết luận tại Kỳ họp thứ 8 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương từ ngày 2-4/11/2021, cơ quan này nhận thấy, Ban cán sự đảng Bộ Y tế đã vi phạm các nguyên tắc hoạt động của Đảng, Quy chế làm việc của Ban cán sự đảng, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, để Bộ Y tế, Cục Quản lý Dược, nhiều đơn vị, cơ sở khám chữa bệnh và cá nhân vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác xây dựng, ban hành thể chế, chính sách; trong việc cấp phép nhập khẩu thuốc, thực hiện liên doanh liên kết, đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế và vật tư tiêu hao; để nhiều cán bộ, đảng viên bị kỷ luật, một số bị xử lý hình sự.
“Những vi phạm nêu trên đã gây hậu quả nghiêm trọng, thất thoát, lãng phí tiền, tài sản của Nhà nước, thiệt hại cho Quỹ Bảo hiểm y tế, ảnh hưởng lớn đến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và ngành y tế”, Ủy ban Kiểm tra Trung ương khẳng định.
Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật Ban cán sự đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016 - 2021 và các đồng chí: Nguyễn Thị Kim Tiến, Trưởng Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế và ông Trương Quốc Cường, Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Y tế.
“Ủy ban Kiểm tra Trung ương sẽ tiếp tục xem xét, xử lý kỷ luật một số tổ chức đảng và đảng viên có liên quan đến vi phạm, khuyết điểm đã nêu, đồng thời, yêu cầu Ban cán sự đảng, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Y tế chỉ đạo khắc phục các vi phạm, khuyết điểm, kiểm điểm trách nhiệm và xử lý kỷ luật đối với các tổ chức đảng, đảng viên khác có liên quan”, thông báo tại kỳ họp nhấn mạnh.
Ngày 19/11/2021, bà Tiến bị Bộ Chính trị thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo, miễn nhiệm chức vụ Trưởng Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương.
Bà Nguyễn Thị Kim Tiến giữ chức Bộ trưởng Bộ Y tế từ tháng 8/2011 tới tháng 11/2019. Ngày 11/12/2021, bà Nguyễn Thị Kim Tiến nhận quyết định nghỉ hưu.
Liên quan đến các vi phạm ở lĩnh vực y tế, tại cuộc họp Chính phủ ngày 27/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu tiếp tục tích cực phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong phòng chống dịch bệnh cũng như lĩnh vực y tế.
Thủ tướng đề nghị Bộ Công an mở rộng điều tra tích cực hơn nữa vụ thổi giá kit test xét nghiệm của công ty Việt Á và các đối tượng liên quan để sớm đưa ra xét xử công khai, minh bạch, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Lãnh đạo Chính phủ cũng đề nghị cần làm tốt công tác truyền thông, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng sự thật, phân tích, đánh giá khách quan, không gây hoang mang, lo sợ cho người dân; đấu tranh tích cực, hiệu quả với các thông tin xuyên tạc, bôi nhọ, sai sự thật.
