Cocktail dầu: cách thức lách lệnh trừng phạt để nhiên liệu Nga tìm đường đến tay người mua
20:41 15.04.2022 (Đã cập nhật: 14:05 11.01.2024)
© Sputnik / Maxim Bogodvid
/ Đăng ký
Trong bối cảnh giá dầu và khí đốt tăng cao, Nga ngày càng nhận được nhiều tiền hơn từ nước ngoài - bất chấp các lệnh trừng phạt và áp lực chính trị. Các công ty phương Tây tìm cách lách các biện pháp hạn chế để tiếp tục mua nhiên liệu Nga. Họ chưa sẵn sàng từ bỏ hoàn toàn dầu, khí Nga.
Những người nhanh trí nhất sử dụng thủ đoạn gian manh – pha chế loại cocktail với "nguyên liệu bị cấm".
Dòng chảy ngoại tệ
Hoá ra, trong điều kiện ngoại thương mới có những điều có ích cho Nga. Trong quý đầu năm nay, cán cân thanh toán quốc tế ghi chép những giao dịch kinh tế cho thấy mức tăng trong dự trữ ngoại hối. Thặng dư vượt quá 58 tỷ USD, gấp hai lần rưỡi so với cùng kỳ năm ngoái, Ngân hàng Trung ương lưu ý.
Chỉ số này bao gồm cán cân thương mại (xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ trừ nhập khẩu), tiền lương của người Nga làm việc ở nước ngoài, cổ tức từ các khoản đầu tư ra nước ngoài, bao gồm cả viện trợ nhân đạo và quyên góp tiền từ thiện.
Nói cách khác, số dư của tài khoản vãng lai là hiệu số giữa tổng nghiệp vụ Có và tổng nghiệp vụ Nợ.
Nga có thể đạt được lợi ích cộng nhờ việc giá các mặt hàng năng lượng ngày càng tăng lên. Đầu tháng 3, giá khí đốt tại châu Âu lần đầu tiên trong lịch sử đạt mức 3.892 USD/1.000 mét khối. Dầu không bị tụt lại phía sau: dầu thô Brent đã vọt qua mốc 130 USD/thùng lần đầu tiên kể từ năm 2008.
Nhu cầu dầu mỏ đang tăng lên bất chấp các lệnh trừng phạt. Khách hàng nước ngoài chưa sẵn sàng từ bỏ nhiên liệu thông thường của họ. Các công ty kinh doanh phương Tây pha trộn dầu thô Urals của Nga với các loại dầu khác.
Ví dụ, Shell của Mỹ hoạt động theo sơ đồ này. Công ty cho phép các thương nhân của họ mua nhiên liệu diesel có chứa hydrocacbon của Nga. Sản phẩm với tên gọi "hỗn hợp Latvia" được điều chế tại cảng Ventspils.
Nhà máy lọc dầu ConocoPhillips
© AP Photo / Alex Brandon
Họ đã phải sử dụng cách thức này vì làm ăn thua lỗ. Tập đoàn dầu mỏ Shell thiệt hại gần 5 tỷ USD do rút khỏi Nga.
ExxonMobil cũng làm như vậy. Tiếp theo là tập đoàn dầu khí khổng lồ Equinor của Na Uy. Công ty vẫn không ngừng đầu tư vào Nga. Nhưng, có vẻ như mọi thứ đang diễn ra theo chiều hướng đó. Trong khi đó, tập đoàn dầu mỏ BP của Anh tuyên bố loại bỏ quyền sở hữu gần 20% cổ phần tại Rosneft. Số cổ phần mà BP từ bỏ trị giá tới 25 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, giá dầu và khí đốt cao sẽ giúp bù đắp khoản lỗ.
Chuyển hướng xuất khẩu sang châu Á
Ngoài ra, châu Á đang tích cực mua dầu thô của Nga trong bối cảnh EU đang áp đặt các biện pháp trừng phạt. Ví dụ, Trung Quốc đạt kỷ lục với 1,6 nghìn tỷ tấn dầu. Xếp sau không xa là Ấn Độ, nước nhập khẩu dầu thô lớn thứ ba trên thế giới. New Delhi có một tiềm năng rất lớn để tăng lượng mua dầu. Trong một tháng rưỡi, nước này đã mua 14 triệu thùng dầu Urals từ Nga. Để so sánh: trong cả năm ngoái - 16 triệu thùng.
Sự gia tăng này là do yếu tố địa lý. Ấn Độ chủ yếu nhập khẩu dầu từ Iran, quốc gia gần gũi hơn về địa lý. Nhiên liệu được vận chuyển bằng đường biển. Họ chuyển sang dùng nguyên liệu thô từ Nga vì Matxcơva giảm giá, nhưng ngay cả khi giảm giá thì báo giá cũng cao.
Nhân viên trạm xăng Ấn Độ đang chờ khách hàng
© AFP 2023 / Prakash Singh
Theo một số thông tin, Matxcơva hứa sẽ đảm bảo việc vận chuyển và bảo hiểm dầu thô sẽ được giao cho Ấn Độ. Ngoài ra, New Delhi đang đẩy mạnh thanh toán bằng tiền tệ quốc gia, cũng như Trung Quốc.
Trong khi dự trữ toàn cầu đang cạn kiệt, chiết khấu sẽ giảm dần. Thị trường toan cầu có thể mất đi hơn 7 triệu thùng dầu và các nhiên liệu lỏng khác từ Nga mỗi ngày do các biện pháp trừng phạt hiện nay và trong tương lai. Đây là một trong những vụ vi phạm nghiêm trọng nhất về nguồn cung dầu trong lịch sử, Tổng thư ký OPEC Mohammed Barkindo cho biết tại cuộc họp giữa các quan chức Liên minh châu Âu và đại diện OPEC tại Vienna. OPEC chưa thể bù đắp nguồn cung dầu từ Nga.
Nhưng, EU vẫn có ý định từ bỏ các nguồn năng lượng "không phù hợp về mặt chính trị". Dù không phải ngay lập tức nhưng trong tương lai gần. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết, một số quốc gia trong khu vực "phụ thuộc 100% vào dầu khí của Nga". Việc chuyển hàng từ Mỹ đến Châu Âu sẽ có giá cao hơn gấp nhiều lần.
Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết, việc từ chối dầu của Nga sẽ dẫn đến những hậu quả thảm khốc đối với thị trường thế giới, sẽ khiến giá tăng không thể đoán trước được - hơn 300 USD/thùng. Sẽ không có gì tốt đẹp từ lệnh cấm nhập khẩu khí đốt. Các nhà phân tích của Bloomberg đã tính toán chỉ riêng nền kinh tế Đức sẽ mất hơn 200 tỷ euro.
Dư thừa ngoại tệ
Trong một năm tới, khối lượng nhập khẩu của Nga sẽ giảm do các lệnh trừng phạt, nhu cầu giảm, và các vấn đề về hậu cần. Khối lượng xuất khẩu các mặt hàng sẽ giảm 20-30%. Nhưng vì 2/3 trong số đó là các mặt hàng năng lượng, mà nguồn cung đang giảm, giá nhiên liệu sẽ tăng. Chuyên gia Andrey Loboda, giám đốc quan hệ công chúng của BitRiver, lưu ý, đây là điều kiện thị trường thuận lợi nhất trong 15 năm qua.
Ông nói: “Dòng tiền vào cán cân thanh toán có thể sẽ quá mức cho đến cuối quý II. Đây là một tình huống độc đáo. Bất chấp những căng thẳng địa kinh tế, dòng tiền từ nước ngoài có thể đạt 250 tỷ USD vào cuối năm nay".
Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan như vậy. Mark Goykhman, chuyên gia kinh tế chính tại trung tâm thông tin và phân tích TeleTrade, khuyến cáo:
“Nên tập trung vào những ước tính khiêm tốn hơn. Nếu kết quả cao hơn so với ước tính, đó sẽ là một bất ngờ thú vị. Trong nửa cuối năm nay, do nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại hoặc thậm chí là suy thoái, giá và nhu cầu dầu sẽ trở lại mức của đầu năm 2022: dầu Urals - 70 USD/thùng. Do đó, số dư tài khoản vãng lai sẽ ở mức vừa phải 155-160 tỷ USD. Tính đến dòng vốn ròng ra khỏi đất nước, kết quả này có thể được coi là tốt".
Trong khi đó, nhiều công ty Nga giao thương với nước ngoài không biết làm gì với thu nhập ngoại hối. Trong nước chỉ đơn giản không có nhu cầu về ngoại tệ. Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt, việc nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài đã giảm, các nhà nhập khẩu không còn cần đô la và euro với khối lượng trước đây. Đồng thời, theo sắc lệnh của Tổng thống, các doanh nghiệp xuất khẩu phải bán 80% ngoại tệ và gửi chúng vào tài khoản của họ tại các ngân hàng được cấp phép. Có lẽ Nga sẽ sớm hạ thấp ngưỡng này. Nhưng, hiện tại vấn đề vẫn còn.
13 Tháng Tư 2022, 14:53
"Chính phủ hiểu rằng, để dành ngoại tệ trong bùng binh là không hợp lý. Ngoài ra, dòng chảy lớn do việc buộc phải bán 80% ngoại tệ có thể làm tăng giá quá mức của đồng rúp. Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cạnh tranh và có nguy cơ đẩy lạm phát tăng mạnh do tăng trưởng cung tiền, trong khi lượng cung hàng hóa bị hạn chế”, - chuyên gia Pyotr Zabortsev, giám đốc đổi mới của OS-Center, giải thích.
Trong những điều kiện như vậy, chính phủ có thể buộc phải giảm xuất khẩu.
"Nhưng, sau khi thặng dư tài khoản vãng lai giảm, sản lượng và đầu tư vào các ngành nguyên vật liệu sẽ ngừng lại. Điều này có nghĩa là GDP thậm chí còn giảm mạnh hơn", - chuyên gia cảnh báo.
