Việt Nam nói Quy hoạch điện 8 “rất khó” và lời nhắc nhở của John Kerry
© AFP 2023 / Manan Vatsyayana
Đăng ký
Quy hoạch điện 8 thể hiện quyết tâm của Việt Nam về cắt giảm điện than, tận dụng tiềm năng lớn từ các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, giảm quy mô công suất nguồn điện khí LNG nhập khẩu đến năm 2030.
Văn phòng Chính phủ đã có Thông báo 277/TB-VPCP, kết luận của Thường trực Chính phủ về Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2045 (Quy hoạch điện VIII hay Quy hoạch điện 8).
Theo đó, Thường trực Chính phủ cho rằng, cần phải hiểu quy hoạch điện 8 hiện nay “rất khó”, nhất là trong bối cảnh hiện có nhiều biến động về năng lượng, chuyển đổi năng lượng do các vấn đề chính trị và địa kinh tế cũng như cam kết của Việt Nam về chống biến đổi khí hậu.
Cẩn trọng trước khi phê duyệt Quy hoạch điện 8
Kết luận của Thường trực Chính phủ nêu bật ý nghĩa của Quy hoạch điện 8.
“Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia rất quan trọng, cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi phê duyệt và phải đảm bảo vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, bảo đảm cung ứng đủ điện phục vụ phát triển kinh tế xã hội và đời sống nhân dân”, - kết luận của Chính phủ lưu ý.
Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam cũng cho rằng, đây cũng là quy hoạch “rất khó” nhất là trong bối cảnh hiện có nhiều biến động về năng lượng, chuyển đổi năng lượng trên thế giới do các vấn đề địa chính trị và địa kinh tế, sự thay đổi, phát triển nhanh chóng của công nghệ trong ngành năng lượng và yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về chống biến đổi khí hậu.
7 Tháng Tư 2022, 05:47
Thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xuyên suốt về một số nguyên tắc, quan điểm chủ đạo trong quá trình hoàn thiện Quy hoạch điện VIII. Cụ thể, với Quy hoạch điện 8, Việt Nam khẳng địnhđặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tốc lên trên hết, trước hết.
“Không vì lợi ích cục bộ của địa phương, vùng, miền hay lợi ích nhóm mà có tác động, ảnh hưởng đến tính khách quan, khoa học, hiệu quả và tối ưu của quy hoạch”, - kết luận của Thường trực Chính phủ nhấn mạnh.
Quy hoạch cũng được yêu cầu hướng đến các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính để đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 như cam kết quốc tế của Việt Nam tại COP26 và đã được cụ thể hoá trong Chiến lược quốc gia về chống biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 theo Quyết định 896/QĐ-TTg.
Giá điện Việt Nam phải hợp lý
Ngoài ra, Quy hoạch điện 8 cũng được yêu cầu cần xem xét tối ưu tổng thể cho 5 khâu cụ thể trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau gồm nguồn điện – truyền tải điện - phân phối điện - sử dụng điện hiệu quả - giá điện.
Chính phủ cũng yêu cầu phải đảm bảo quy hoạch tối ưu, hướng tới cân bằng nội vùng cao nhất.
“Giảm truyền tải xa, giảm tổn thất điện năng nhất là giải pháp góp phần tính giá điện phải hợp lý nhất, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và theo cơ chế thị trường”, - lãnh đạo Chính phủ nêu quan điểm.
29 Tháng Tám 2022, 19:45
Đặc biệt, Quy hoạch điện 8 cũng được yêu cầu phải có tính khả thi để bảo đảm cung ứng đủ điện cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân; tuyệt đối không để xẩy ra thiếu điện trong mọi tình huống. Tuy nhiên, giá điện phải hợp lý với điều kiện của Việt Nam và không cao hơn các nước trong khu vực, nhất là giá điện gió và điện mặt trời.
Kết luận của Thường trực Chính phủ cũng yêu cầu một số nội dung của Quy hoạch điện 8 cần tiếp tục được nghiên cứu kỹ lưỡng, phân tích toàn diện, tổng thể, nhất là việc chuyển đổi sang năng lượng xanh, phát huy tối đa lợi thế của Việt Nam để hoàn thiện thêm mới đáp ứng cao nhất các nguyên tắc, quan điểm chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch điện mà Chính phủ đặt ra.
Giảm điện than, điện khí LNG, tăng năng lượng tái tạo
Kết luận của Thường trực Chính phủ cũng đề cập đến việc Bộ Công Thương cần nghiên cứu, tiếp thu ý kiến tham gia của các đại biểu trong cuộc họp, chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan rà soát, tiếp tục hoàn thiện Quy hoạch điện VIII, trong đó tập trung vào một số nội dung.
Thứ nhất là, cập nhật tính toàn đồng bộ các nội dung của quy hoạch điện VIII có tầm nhìn đến năm 2050 (vì các quy hoạch ngành và quy hoạch quốc gia cơ bản lấy mốc thời gian đến 2050).
Tiếp tục rà soát theo hướng Tiếp tục rà soát theo hướng giảm quy hoạch nguồn điện than đến năm 2030.
Ngoài các dự án đã được loại bỏ không đưa vào Quy hoạch điện VIII như đã báo cáo (nhưng phải khẳng định không có hệ lụy pháp lý và không có khiếu kiện), Bộ Công Thương tiếp tục làm việc với chủ đầu tư các dự án nhiệt điện than khác đang triển khai xong hiện có nhiều khó khăn, vướng mắc về thu xếp vốn để trao đổi, thống nhất về việc có tiếp tục hay không tiếp tục các dự án điện than trong điều kiện hiện nay hoặc phương án xử lý khác.
Việt Nam cũng sẽ rà soát tiến độ khả thi các dự án nhiệt điện sử dụng khí trong nước đồng thời tính toán cân đối giảm quy mô công suất nguồn điện khí LNG nhập khẩu đến năm 2030 và tăng nguồn điện gió với quy mô phù hợp, khả thi.
“Gió, nắng không ai lấy được của ta và cũng không phải mua do vậy phải tính toán khai thác tối đa, hiệu quả và hợp lý về giá bán điện (vì càng ngày công nghệ càng phát triển và sẽ giảm giá theo thời gian)”, - Chính phủ lưu ý.
Đối với quy hoạch nguồn điện mặt trời trong giai đoạn đến năm 2030, Chính phủ cho rằng, cần nghiên cứu tiếp tục cần tiếp tục ra soát để bảo đảm hiệu quả kinh tế chung, tránh gây thiệt hại kinh tế, nhất là việc tính giá điện chưa hợp lý. Đặc biệt, không hợp thức hóa cái sai.
“Nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động nguồn điện mặt trời áp mái với mục đích tự sử dụng, không bán vào hệ thống điện quốc gia”, - kết luận nêu.
Chính phủ cũng yêu cầu tính toán thêm quy mô nhập khẩu điện từ các nước láng giềng, nhất là từ CHND Lào, nâng quy mô phát triển nguồn điện sinh khối, hydrogen, linh hoạt… nhất là những nơi có điều kiện trồng rừng và sản xuất hydrogen.
Nghiên cứu về định hướng các cơ chế chính sách cần thiết bảo đảm quy định pháp luật để tạo điều kiện thuận lợi trong tổ chức thực hiện Quy hoạch điện 8. Xây dựng quy hoạch có tính tổng thể, toàn diện, lâu dài để quá trình quản lý thực hiện quy hoạch vừa có tính chủ động và có tính linh hoạt ít, phải điều chỉnh; đồng thời nghiên cứu phân cấp phân quyền phân bổ nguồn lực và đề cao trách nhiệm của các cấp trong quản lý thực hiện theo quy định của pháp luật.
Bộ Công Thương cũng được yêu cầu phối hợp với các bộ, cơ quan chức năng đánh giá kỹ, trường hợp cần thiết xin ý kiến của các cơ quan liên quan, nhất là các cơ quan được Bộ Chính trị Chính phủ giao nhiệm vụ thanh tra kiểm tra giám sát thực hiện Nghị quyết 55-NQ/TW.
Theo Thông báo 277/TB-VPCP, ngày 6/9/2022, Phó thủ tướng Lê Văn Thành tiếp tục đầu tư công sức, chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch Điện VIII triển khai các thủ tục tiếp theo theo quy định.
Văn phòng Chính phủ sẽ giúp Thường trực Chính phủ đôn đốc tham mưu hoàn thiện Quy hoạch đảm bảo chất lượng hiệu quả khả thi, nhất là tính đồng bộ về thời gian quy hoạch có tầm nhìn đến năm 2050, phù hợp với điều kiện, các mục tiêu và cam kết phát thải xanh của Việt Nam.
Góp ý thẳng thắn của Đặc phái viên John Kerry
Trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua, Đặc phái viên về các vấn đề biến đổi khí hậu của Tổng thống Joe Biden – John Kerry cũng thẳng thắng chia sẻ rằng, Việt Nam đã có thành công khi tạo điều kiện tốt cho nhiều nhà máy điện tái tạo phát triển tuy nhiên, cần phải tính nhiều hơn đến xây dựng hệ thống phân phối điện năng sao cho hiệu quả nhằm tránh tình trạng điện sản xuất ra nhưng không được đưa đến nơi cần dùng gây lãng phí, thiếu hiệu quả.
Ông Kerry dẫn chứng, chẳng hạn như nhiều nhà máy điện gió để cung cấp nguồn năng lượng tái tạo cho Việt Nam tại Ninh Thuận, Bình Thuận, Bến Tre chưa được tận dụng một cách triệt để vì Việt Nam chưa có các hệ thống truyền tải tốt.
Do đó, theo cựu Ngoại trưởng Mỹ Kerry, đây là điều Việt Nam cần cải thiện và thúc đẩy quá trình xây dựng nhanh hơn các hệ thống truyền tải điện.
“Xây dựng hệ thống truyền tải điện hiện đại hiệu quả là vô cùng quan trọng vì nếu Việt Nam làm ra nhiều điện mà không thể truyền tải đến các địa phương thì sẽ chỉ hao phí mà không có tác dụng gì”, - ông John Kerry thẳng thắn.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông John Kerry, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về biến đổi khí hậu
© Ảnh : TTXVN - Dương Văn Giang
Tại các cuộc gặp với lãnh đạo cấp cao Việt Nam, điển hình như với Thủ tướng Phạm Minh Chính, Đặc phái viên John Kerry khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác và hỗ trợ các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, ứng phó với biến đổi khí hậu, đặc biệt trong phát triển năng lượng sạch, hạ tầng cơ sở bền vững, quản lý nguồn nước thông minh và tài nguyên trong hệ sinh thái.
