Việt Nam nên sớm xử lý ngân hàng yếu kém
17:01 23.04.2024 (Đã cập nhật: 17:36 23.04.2024)
© Flickr / Shiny Things
Đăng ký
Ngân hàng Thế giới nhận định, kinh tế Việt Nam đang có những tín hiệu phục hồi khác nhau. WB dự báo tăng trưởng kinh tế sẽ đạt mức 5,5% vào năm 2024 và tăng dần lên 6% vào năm 2025.
WB khuyến nghị Việt Nam xử lý các vấn đề về quan hệ giữa ngân hàng và các tập đoàn doanh nghiệp, can thiệp sớm và xử lý ngân hàng yếu kém nhằm ngăn ngừa các ngân hàng sụp đổ gây ra các vấn đề mang tính hệ thống.
Kinh tế Việt Nam đang có những tín hiệu phục hồi khác nhau
Sáng 23/4 Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức họp báo Cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam.
“Kinh tế Việt Nam đang có những tín hiệu phục hồi khác nhau, với dự báo tăng trưởng sẽ đạt 5,5% vào năm 2024 và tăng dần lên 6,0% vào năm 2025”, - báo cáo cập nhật nhấn mạnh.
WB vừa ban hành Ấn bản tháng 4 năm 2024 chuyên đề đặc biệt với tiêu đề “Đẩy mạnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, nêu bật vai trò thiết yếu của doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong việc giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.
Mở đầu họp báo, ông Andrea Coppola, chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam cho biết, sau khi trải qua giai đoạn giảm tốc trong năm 2023, nền kinh tế Việt Nam đang có một số tín hiệu phục hồi vào đầu năm 2024.
Ông Coppola dẫn chứng, xuất khẩu đang phục hồi, tiêu dùng và đầu tư tư nhân trong nước cũng trên đà tăng dần. Xuất khẩu theo giá so sánh dự kiến tăng 3,5% vào năm 2024, phản ánh nhu cầu toàn cầu dần cải thiện.
Bên cạnh đó, theo đại diện WB, lĩnh vực bất động sản dự báo cũng sẽ phục hồi mạnh hơn vào cuối năm nay và năm sau.
“Thị trường bất động sản được dự báo sẽ xoay chuyển theo hướng đi lên vào cuối năm 2024 và đầu năm 2025 khi tình trạng đóng băng của thị trường trái phiếu được nới lỏng và Luật Đất đai được ban hành vào tháng 1/2024 có hiệu lực từ tháng 1/2025”, - WB cho biết.
Khi xuất khẩu và thị trường bất động sản dần phục hồi, nhu cầu trong nước dự kiến sẽ cải thiện từ nửa cuối năm 2024 do các nhà đầu tư và người tiêu dùng lấy lại lòng tin, với dự kiến tổng đầu tư và tiêu dùng tư nhân dự kiến sẽ tăng tương ứng 5,5% và 5%.
Bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp của WB tại Việt Nam cho biết, dự báo này được đưa ra dựa vào giả định xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp chế tạo sẽ phục hồi khá trong năm 2024, nhờ tăng trưởng phục hồi ở mức 8,5% so cùng kỳ năm trước vào quý IV năm 2023 và tăng 17,2% so cùng kỳ năm trước vào quý I năm 2024, đồng thời nhu cầu trên toàn cầu cũng đang dần được cải thiện.
Xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp chế tạo đang và dự kiến sẽ tiếp tục phục hồi trong hai năm tới, dựa trên dự báo tăng trưởng nhẹ và nhu cầu nhập khẩu của các quốc gia đối tác thương mại lớn như Hoa Kỳ, châu Âu và Trung Quốc.
Lạm phát của Việt Nam được dự báo sẽ tăng nhẹ từ mức bình quân 3,2% năm 2023 lên 3,5% vào năm 2024. Dự báo trên phản ánh dự kiến tăng giá các mặt hàng và dịch vụ do Nhà nước quản lý, như giáo dục và y tế, tương ứng đóng góp 6,17% và 5,4% cho trọng số giỏ hàng hóa tính CPI.
Mặt khác, cho dù xung đột tại Ukraina và Trung Đông vẫn tiếp diễn, giá dầu và nguyên liệu được cho là sẽ giảm nhẹ trong năm 2024. Lạm phát CPI sẽ chững lại còn 3% trong năm 2025 và 2026, dựa trên kỳ vọng giá năng lượng và nguyên liệu sẽ ổn đinh...
Chuyên gia của WB nhận định, Chính phủ dự kiến sẽ duy trì chính sách tài khóa tương đối mở rộng trong năm 2024 để hỗ trợ nền kinh tế, nhưng sẽ quay lại chính sách tài khóa thắt chặt trong những năm tiếp theo.
Trong năm 2024, bội chi ngân sách được dự báo sẽ tiếp tục được mở rộng đến 1,6% GDP, do thu ngân sách tiếp tục yếu còn chi ngân sách dự kiến sẽ tăng do dự kiến tăng lương công chức cùng với các nỗ lực nhằm tiếp tục đẩy nhanh đầu tư công.
Bội chi ngân sách được dự báo sẽ giảm từ 1,6% GDP trong năm 2024 xuống còn 1,1% vào năm 2025 và giảm thêm xuống 1% vào năm 2026.
Lưu ý rủi ro xấu, xử lý ngân hàng yếu kém
Đại diện WB cũng lưu ý những rủi ro xấu ở trong và ngoài nước có thể tác động tiêu cực tới triển vọng của nền kinh tế.
Điều này là do độ mở của nền kinh tế Việt Nam với kinh tế toàn cầu nên có thể chịu ảnh hưởng khi tăng trưởng toàn cầu giảm thấp hơn so với dự kiến, như là với một số đối tác thương mại lớn gồm Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Trung Quốc...
Thông qua báo cáo kỳ này, bà Dorsati nêu bật tầm quan trọng của việc tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế thông qua chính sách tài khóa để củng cố sự phục hồi.
Theo đó, chuyên gia WB khuyến nghị cần đẩy nhanh tốc độ triển khai các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng được tài trợ bởi nguồn lực công. Điều này sẽ giúp kích thích nền kinh tế hơn nữa, với tiềm năng tăng trưởng GDP là 0,1 điểm phần trăm cho mỗi mức tăng 1 điểm phần trăm trong đầu tư công tính theo tỷ lệ GDP.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cũng khuyến nghị chính phủ tiếp tục những cải cách trong thời gian qua để giảm nhẹ rủi ro và nguy cơ dễ tổn thương trong khu vực tài chính trong thời gian tới.
“Các cấp có thẩm quyền có thể ban hành chính sách nhằm cải thiện tỷ lệ an toàn vốn của các ngân hàng và tăng cường khung thể chế về giám sát an toàn (bao gồm nhằm phát hiện và xử lý các vấn đề về quan hệ giữa ngân hàng và các tập đoàn doanh nghiệp), can thiệp sớm và xử lý ngân hàng yếu kém (nhằm ngăn ngừa các ngân hàng sụp đổ gây ra các vấn đề mang tính hệ thống) và quản lý khủng hoảng”, - WB lưu ý.
Dư địa cho việc cắt giảm lãi suất thêm nữa bị hạn chế do chênh lệch lãi suất giữa thị trường trong nước và quốc tế.
“Đảm bảo sự ổn định của khu vực tài chính vẫn là điều quan trọng nhất”, - WB lưu ý.
Trong đó tập trung quản lý rủi ro tiềm ẩn liên quan đến nợ xấu gia tăng, bao gồm cả nguyên nhân do giá trị tài sản giảm trên thị trường bất động sản.
Vùng đệm vốn của các ngân hàng thương mại hiện tương đối mỏng và sự suy giảm của thị trường bất động sản có thể khiến nguồn vốn của các ngân hàng này sụt giảm thêm.
Ông Sebastian Eckardt, Giám đốc Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của WB về kinh tế vĩ mô, thương mại và đầu tư nhận định cho biết, đầu tư vào các dự án hạ tầng công tạo ra nhiều lợi ích lâu dài bên cạnh việc kích thích kinh tế ngay lập tức.
“Nỗ lực tăng cường quản lý đầu tư công cũng sẽ giải quyết những điểm nghẽn cơ sở hạ tầng quan trọng về năng lượng, giao thông và hậu cần, vốn là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế dài hạn của Việt Nam”, - ông nói.
Việt Nam cần đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo
Trình bày nội dung “Đẩy mạnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, ông Đặng Quang Vinh, Chuyên gia cao cấp khu vực tư nhân của WB cho biết, chuyên đề đặc biệt của báo cáo WB đưa ra một số khuyến nghị nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, góp phần tăng trưởng năng suất của Việt Nam.
Chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải có một môi trường thuận lợi hơn vì các rào cản chính mang tính cơ cấu vẫn tồn tại ở nhiều lĩnh vực, bao gồm các rào cản pháp lý, thiếu hụt kỹ năng ngày càng tăng, tỷ lệ hấp thụ công nghệ thấp và những thách thức trong việc tiếp cận nguồn tài chính giai đoạn đầu.
Để nuôi dưỡng các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam, Việt Nam có thể đổi mới chương trình hỗ trợ hệ sinh thái quan trọng này theo Quyết định 844/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2050" theo hướng xây dựng các doanh nghiệp sẵn sàng nhận đầu tư.
Hoạt động này bao gồm cải thiện các cơ chế hỗ trợ, tạo thuận lợi cho các nhà quản lý quỹ tư nhân để thành lập các quỹ đầu trong nước và nâng cao năng lực của các bên liên quan đến hệ sinh thái như vườn ươm (incubator) và hỗ trợ phát triển ý tưởng (accelerator).
Hay như việc đơn giản hóa các quy định; đẩy nhanh cải cách nhằm giải quyết các rào cản pháp lý đối với các quỹ đầu tư trong nước theo Nghị định 38 về đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và đơn giản hóa các thủ tục tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư từ bên ngoài vào Việt Nam và ngược lại, đặc biệt là đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Theo ông Vinh, tạo lập môi trường phát triển cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo cũng cần tăng cường sự đóng góp của giới học thuật và nghiên cứu công lập; tạo điều kiện cho các trường đại học và các tổ chức nghiên cứu công để đóng góp cho các công ty khởi nghiệp, thông qua các vườn ươm, hỗ trợ phát triển ý tưởng, trung tâm đào tạo khởi nghiệp được đổi mới thông qua các mô hình hợp tác công tư.
Khu vực nghiên cứu công có thể đóng vai trò lớn hơn bằng cách hiện đại hóa khuôn khổ sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, khen thưởng những nỗ lực nghiên cứu có tiềm năng thương mại hóa và xây dựng năng lực của các trường đại học và tổ chức nghiên cứu để chuyển giao công nghệ một cách hiệu quả cho các công ty khởi nghiệp.
Tại báo cáo kỳ này, đáng chú ý, WB dự báo nợ công Việt Nam năm 2024 sẽ rơi vào khoảng 40,4% GDP nhưng sẽ giảm còn 37% năm sau 2025.
