Nguyên nhân năng suất lao động Việt Nam thấp
© TTXVN - Vũ Hữu Sinh
Đăng ký
Lao động đi trễ về, điểm danh xong rồi ăn sáng, uống trà, thậm chí lấy cả sản phẩm công ty đi bán… khiến năng suất lao động Việt Nam khó tăng lên.
Ông Mai Thiên Ân, Trưởng phòng sản xuất Công ty TNHH Intel Products Việt Nam, lưu ý, còn nhiều người lao động Việt Nam chưa thực sự quan tâm và đặt việc rèn luyện, tổ chức kỷ luật và tác phong công nghiệp lên hàng đầu.
Đi trễ về sớm, đến điểm danh rồi ăn sáng, uống trà gây đình trệ công việc
Ông Mai Thiên Ân, Trưởng phòng sản xuất Công ty TNHH Intel Products Việt Nam, chia sẻ một số thực tế khiến năng suất lao động tại Việt Nam không cao.
Phát biểu tại diễn đàn nâng cao năng suất lao động quốc gia 2024 do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức vào sáng 26/5, ông bày tỏ, rèn luyện tác phong công nghiệp, nâng cao ý thức, kỷ luật lao động cho người lao động là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao năng suất lao động.
Trưởng phòng sản xuất Công ty TNHH Intel Products Việt Nam cũng phản ánh thực tế tại nhiều nơi làm việc ở Việt Nam, khi còn nhiều người lao động, đặc biệt là anh chị em công nhân chưa thực sự quan tâm và đặt việc rèn luyện, nâng cao ý thức, tổ chức kỷ luật và tác phong công nghiệp lên hàng đầu.
“Người lao động không tuân thủ nội quy, giờ giấc, tác phong làm việc, đi trễ, về sớm, nghỉ giải lao không đúng thời gian quy định, có mặt ở cơ quan đúng giờ để điểm danh rồi ăn sáng, uống trà gây đình trệ công việc; xin nghỉ phép không có lý do chính đáng; phối hợp trong công việc kém; làm việc nhóm không hiệu quả”, ông nói.
Đặc biệt, códoanh nghiệp, lao động còn lấy sản phẩm bán ra ngoài khiến công ty bị thiệt hại hàng trăm triệu đồng, ảnh hưởng uy tín, mang tiếng văn hóa và con người Việt Nam.
Trong sản xuất, một bộ phận lao động không tuân thủ quy trình khiến sản phẩm lỗi làm ảnh hưởng thương hiệu doanh nghiệp, lòng tin đối tác. Thậm chí, lao động không tuân thủ quy định dẫn đến nhiều vụ tai nạn.
Ông Ân nhấn mạnh, tác phong, kỷ luật làm việc còn bị xem nhẹ trong khi đây là yếu tố giúp tăng thu nhập lao động, nâng chất lượng sản phẩm, thương hiệu doanh nghiệp và góp phần nâng cao năng suất lao động quốc gia.
“Tôi cũng như bao công dân Việt Nam, mong muốn nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045, trong đó nâng cao năng suất lao động là động lực chính. Những năm qua, tại công ty chúng tôi, đã triển khai nhiều giải pháp rèn luyện tác phong công nghiệp, nâng cao ý thức, kỷ luật lao động của người lao động”, báo Chính phủ dẫn lời ông Mai Thiên Ân nói.
Thực tế, dù Intel là công ty đa quốc gia nhưng nhân sự phần lớn là người Việt nên cũng gặp những vấn đề tương tự. Lãnh đạo cùng công đoàn đã thường xuyên đối thoại hàng tháng, hàng quý với người lao động để chỉ rõ tình huống thực tế rồi giải thích cho lao động hiểu, lắng nghe góp ý và phản hồi ngay ý kiến của họ. Doanh nghiệp này còn xây dựng quy trình và công cụ phản hồi ẩn danh để nhân viên đánh giá sự gương mẫu của quản lý.
Để nâng cao năng suất lao động, cần đào tạo, chấn chỉnh tác phong con người từ khi còn đi học để dần hình thành "thói quen, nếp nghĩ, nếp làm". Học sinh cần được định hướng từ bậc phổ thông, đào tạo tác phong phù hợp ngành nghề đang theo học vì mỗi công việc cần ứng xử khác nhau.
Ngoài ra, quy chế tài chính cần cho phép công đoàn cơ sở có đủ nguồn lực trong chi tiêu cho việc đào tạo này, cũng như khen thưởng lẫn kỷ luật lao động.
Lương thấp
TS. Phạm Thu Lan, Viện Công nhân - Công đoàn, Tổng Liên đoàn lao động Việt Namcho hay, mọi người lao động đi làm đều quan tâm tới tiền lương, đặc biệt là người có thu nhập thấp.
Thực tế đã khẳng định mối quan hệ chặt chẽ và tỉ lệ thuận giữa tiền lương, thưởng và phúc lợi với động lực làm việc, sự hài lòng và toàn tâm trong công việc.
“Người lao động dù muốn gắn bó nhưng cũng không thể ở lại mãi với công ty khi lương thấp. Điều này giải thích tại sao tỷ lệ nhảy việc cao, 8-12%/tháng ở các ngành đông lao động”, bà nói.
Trong quan hệ kinh tế, nhảy việc để tìm kiếm công việc phù hợp với kỹ năng, trình độ và phát huy tối ưu năng lực của bản thân là việc bình thường, nhưng nhảy việc chỉ thuần túy để tìm kiếm mức lương cao hơn cho một công việc tương tự lại là sự lãng phí không đáng có.
Một doanh nghiệp có 1.000 công nhân nhưng 1 tháng 100 công nhân liên tục ra vào. Doanh nghiệp này sẽ phải tốn rất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc và nhân lực cho quảng cáo tuyển dụng, tổ chức phỏng vấn, làm thủ tục, hồ sơ, giấy tờ và đào tạo nhân viên… trong khi những chi phí này hoàn toàn có thể tiết kiệm để đầu tư cho tăng năng suất.
Người lao động không có kỹ năng thì mong muốn đầu tư, đổi mới máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại cũng trở nên vô nghĩa. Tuy nhiên, học tập cũng cần có động lực.
“Người lao động khi còn đang phải vướng bận kiếm bữa cơm hằng ngày cho gia đình thì học tập cho bản thân không phải là sự ưu tiên. Họ không thể dành thời gian, tâm trí và sức lực cho việc học tập, chưa nói tới người có tiền lương thấp sẽ không có nguồn lực để đầu tư cho học tập cho bản thân và con cái. Thiếu học tập nâng cao trình độ, Việt Nam sẽ không thể nâng cấp chuỗi giá trị, theo kịp xu hướng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong nền kinh tế toàn cầu”, TS. Lan khẳng định.
Do đó, đại diện Viện Công nhân - Công đoàn, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cho rằng, cần xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng và đây là nội dung mà rất nhiều nước quan tâm; tăng độ bao phủ bảo hiểm xã hội; thúc đẩy bình đẳng giới về thu nhập; chính sách phúc lợi nhà ở, trường học, bệnh viện; thu hút nhà đầu tư nước ngoài có trách nhiệm; luật hóa trách nhiệm trong chuỗi cung ứng của doanh nghiệp lớn.
Thủ tướng: năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp
Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các bộ ngành, Công đoàn tiếp thu các ý kiến tham luận để hoàn thiện chính sách rồi tổ chức thực hiện nhằm nâng cao năng suất lao động quốc gia.
Đây là một trong những thước đo quan trọng để đánh giá, so sánh trình độ phát triển giữa các nước, các lĩnh vực, địa phương trong từng quốc gia, cũng là động lực để các nước đang phát triển vươn lên thoát bẫy thu nhập trung bình.
Thủ tướng cho biết, năng suất lao động đã tăng 2,7 lần từ năm 2011 đến năm 2023, mỗi người làm ra 70 triệu đồng tăng lên 188,7 triệu.
Đây là mức cao so với khu vực và đang thu hẹp dần khoảng cách với các nước, theo Thủ tướng cho biết, thu nhập lao động từ đó cũng tăng lên, đạt 7,4 triệu đồng quý I năm nay.
Lãnh đạo Chính phủ cũng chỉ ra nhiều hạn chế lẫn thách thức như các cán bộ công đoàn, doanh nghiệp đã nêu. Cụ thể, tỷ lệ tăng năng suất lao động giai đoạn 2021-2023 vẫn ở mức thấp so với mục tiêu đề ra.
Xét về giá trị tuyệt đối, năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp, năm 2022 chỉ tương đương 11,4% của Singapore, 24,7% của Hàn Quốc, 26,3% của Nhật Bản, 35,4% của Malaysia, 64,8% của Thái Lan, 79% của Indonesia, 94,5% của Philippines.
Thủ tướng lưu ý, những yếu tố nền tảng cho tăng năng suất nhanh và bền vững như hạ tầng, chuyển dịch lao động từ nông thôn sang thành thị, từ phi chính thức sang chính thức chưa có bước đột phá.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ thời gian tới tình hình quốc tế phức tạp, khó lường tạo nên những "cơn gió ngược" cho sự phát triển. Bối cảnh đó đặt vấn nâng cao năng suất lao động là điều sống còn với đất nước. Muốn vậy cần tập trung vào "ba đẩy mạnh, ba tiên phong, ba bứt phá" để thúc đẩy năng suất lao động.
Ông bày tỏ, ba đẩy mạnh gồm hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường đầu tư; huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển; đột phá chiến lược về nguồn nhân lực nhất là nhân lực chất lượng cao.
Ba tiên phong chú trọng vào chuyển đổi số, các lĩnh vực mới tạo động lực cho nền kinh tế; hội nhập quốc tế để tận dụng cơ hội phát triển; thi đua tăng năng suất lao động. Ba bứt phá chọn khâu nguồn nhân lực; khoa học công nghệ và môi trường lao động.
Thủ tướng chỉ đạo, các cấp ngành, địa phương, đặc biệt là Công đoàn Việt Nam chăm lo quyền và lợi ích chính đáng cho người lao động, đảm bảo đãi ngộ về tiền lương thưởng, các phúc lợi xã hội và triển khai nhanh chóng chương trình xây dựng một triệu căn nhà ở xã hội để người lao động có thêm chốn an cư.
