Đường sắt cao tốc Bắc – Nam mất hơn 33 năm hoàn vốn, vì sao Việt Nam vẫn làm?

© SputnikĐường sắt cao tốc Hà Nội – TP Hồ Chí Minh
Đường sắt cao tốc Hà Nội – TP Hồ Chí Minh - Sputnik Việt Nam, 1920, 20.10.2024
Đăng ký
Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam sẽ mất hơn 33 năm để hoàn vốn. Những năm đầu vận hành dự án, nhà nước phải hỗ trợ chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng.
Bộ Giao thông Vận tải đánh giá, hiệu quả tài chính của dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam không lớn, việc triển khai dự án quan trọng nhất là tác động lan toả đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Ngoài ra, đây còn là tiền đề để phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ.

Động lực lan toả phát triển kinh tế

Vừa qua, Bộ Giao thông Vận tải đã chính thức đề nghị Chính phủ trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.
Bộ này cho biết, đường sắt cao tốc được trong nước nghiên cứu từ lâu. Năm 2010, Chính phủ lần đầu tiên trình Quốc hội báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt cao tốc. Tuy nhiên, thời điểm này quy mô nền kinh tế còn thấp (GDP là 147 tỉ USD), nợ công ở mức cao là 56,6% GDP nên chưa được thông qua.
Tuy nhiên, với yêu cầu hiện đại hoá giao thông trên trục Bắc - Nam và nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, Bộ Giao thông Vận tải đã tái khởi động việc nghiên cứu dự án này.
Lần trình Quốc hội tới có lợi thế ở chỗ, quy mô nền kinh tế năm 2023 đạt 430 tỉ USD, cao gần gấp 3 lần so với năm 2010; nợ công ở mức thấp, khoảng 37% GDP. Thời điểm triển khai xây dựng dự án vào năm 2027, quy mô nền kinh tế dự kiến đạt 564 tỷ USD. Như vậy, nguồn lực để đầu tư không còn là trở ngại lớn.
VNR dự kiến cần 13.880 người để khai thác vận hành, bảo trì hệ thống đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.10.2024
Việt Nam: Làm rõ việc chi hơn 67 tỷ USD làm đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam
Bên cạnh đó, dự án đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Bộ Chính trị, Chính phủ thống nhất chủ trương đầu tư, yêu cầu huy động mọi nguồn lực để triển khai, rút ngắn tối đa tiến độ thực hiện.
Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, dự án được triển khai sẽ tạo động lực lan toả phát triển kinh tế, rút ngắn khoảng cách giữa các địa phương, vùng miền, góp phần giảm áp lực tập trung dân số, quá tải hạ tầng ở các đô thị lớn.
Việc đầu tư tuyến tạo ra thị trường xây dựng trị giá khoảng 33,5 tỉ USD. Nếu tính cả hệ thống đường sắt quốc gia và đô thị sẽ tạo ra thị trường xây dựng khoảng 75,6 tỷ USD; phương tiện, thiết bị khoảng 34,1 tỉ USD cùng hàng triệu việc làm.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, nếu được chuyển giao công nghệ thích hợp, Việt Nam có khả năng phát triển công nghiệp đường sắt: Làm chủ công nghiệp xây dựng; từng bước làm chủ và nội địa hóa chế tạo toa xe, hệ thống cấp điện động lực, hệ thống thông tin - tín hiệu. Việt Nam cũng có thể tự chủ toàn bộ công tác vận hành, bảo trì và sản xuất một số linh kiện thay thế cho dự án.
“Do đó, việc phát triển đường sắt cao tốc Bắc - Nam là tiền đề để phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ…”, báo PLO dẫn báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải.

Cơ bản hoàn thành trong năm 2035

Sau khi tiếp thu, giải trình các ý kiến của Hội đồng thẩm định Nhà nước, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất Chính phủ trình Quốc hội Quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc Bắc – Nam với vận tốc thiết kế 350km/h, đường đôi khổ 1.435m, điện khí hoá.
UBTV Quốc hội cho ý kiến về chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 - Sputnik Việt Nam, 1920, 10.10.2024
Việt Nam sẽ cần 10.827 ha đất để làm đường sắt cao tốc Bắc-Nam
Dự án chủ yếu phục vụ vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng - an ninh, và có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết.
Toàn tuyến có tổng chiều dài 1.541km, đi qua 20 tỉnh thành trên cả nước, với 23 ga hành khách, 5 ga hàng hoá. Điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).
Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 67,34 tỉ USD, tương đương suất đầu tư 43,7 triệu USD/km. Đây là mức phí trung bình so với các quốc gia đầu tư đường sắt tốc độ cao ở thời điểm hiện tại.
Chẳng hạn, tuyến Nuremberg – Ingolstadt của Đức với tốc độ khai thác 300km/h, có mức đầu tư 45,2 triệu/km; tuyến Osong – Mokpo của Hàn Quốc với tốc độ 305km/h, có mức đầu tư 53,6 triệu USD/km…
Toàn bộ dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam được đầu tư theo phương thức đầu tư công. Trong đó, có vốn trung ương, địa phương, cùng vốn huy động chi phí thấp và ít ràng buộc...
Sau khi có hạ tầng, Nhà nước sẽ kêu gọi doanh nghiệp tham gia đầu tư vào các khu dịch vụ, thương mại tại các ga; cũng như đầu tư thêm phương tiện để khai thác khi có nhu cầu.
Bộ Giao thông Vận tải đã phân tích 2 phương án và lựa chọn đầu tư toàn tuyến để cơ bản hoàn thành trong năm 2035. Theo đó, đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM khởi công năm 2027, đoạn Vinh - Nha Trang khởi công năm 2028.
Với lộ trình này, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam hoàn thành sớm hơn 10 năm so với các kết luận trước đây của Bộ Chính trị là đưa dự án về đích năm 2045.
Với chiều dài 1.570 km, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đi qua 20 tỉnh, thành phố, có tổng đầu tư dự kiến hơn 55 tỷ USD - Sputnik Việt Nam, 1920, 06.10.2024
Việt Nam đủ sức làm đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam

Mất hơn 33 năm để hoàn vốn

Trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Bộ Giao thông Vận tải xác định mỗi vị trí ga khách đều quy hoạch không gian phát triển từ 250-300 ha (trừ ga Thủ Thiêm).
Các ga sẽ bao gồm 3 khu chức năng sau: khu trực tiếp phục vụ đón, tiễn khách, có diện tích 6-8 ha, tương đồng quy mô nhà ga 4 đường của các tuyến đường sắt tại Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Nhật Bản... ; khu vực dịch vụ, thương mại có diện tích từ 10-15 ha; khu vực đô thị dịch vụ có diện tích 250-300 ha.
Dự án sử dụng vốn đầu tư công để đầu tư khu chức năng trực tiếp phục vụ đón, tiễn khách. Riêng phần phục vụ cho mục đích dịch vụ, thương mại và khu phát triển TOD sẽ do địa phương kêu gọi nhà đầu tư thực hiện.
Riêng ga Ngọc Hồi là ga đầu mối đường sắt khu vực Hà Nội, được tích hợp với các tuyến đường sắt đô thị, đường sắt quốc gia, được quy hoạch khoảng 250 ha; ga Thủ Thiêm, tích hợp với các tuyến đường sắt đô thị, quy mô dự kiến khoảng 17 ha.
Sơ bộ, tổng nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 10.827 ha. Số dân tái định cư khoảng 120.836 người. Toàn dự án có khoảng 60% là cầu, 10% là hầm và 30% còn lại đi trên nền đất.
Bộ Giao thông Vận tải nhấn mạnh, việc triển khai dự án quan trọng nhất là tác động lan toả đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong khi đó, tính hiệu quả tài chính dự án không lớn.
Theo tính toán, trong 4 năm đầu khai thác, doanh thu dự án chỉ bù đắp được chi phí vận hành, bảo trì phương tiện. Nhà nước phải hỗ trợ một phần chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng dự án như đang làm với hệ thống đường sắt quốc gia hiện nay.
Thường trực Chính phủ họp về Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam - Sputnik Việt Nam, 1920, 05.10.2024
Đường sắt cao tốc Bắc-Nam: Việt Nam họp bàn những gì?
Bộ Giao thông Vận tải tính toán, mức hỗ trợ của Nhà nước qua các năm như sau: năm 2037 khoảng 238 triệu USD, năm 2038 khoảng 213 triệu USD, năm 2039 khoảng 187 triệu USD, năm 2040 khoảng 140 triệu USD.
“Còn số năm hoàn vốn dự án khoảng 33,61 năm trong điều kiện thông thường…”, báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải nêu.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала