Không còn công an huyện, công an cấp xã có nhiệm vụ, quyền hạn gì?
© Ảnh : TTXVN - Phạm Trung Kiên
Đăng ký
Từ ngày 1/3/2025, ngành công an không tổ chức công an cấp huyện, chỉ còn Bộ Công an, công an cấp tỉnh và công an cấp xã (phường, thị trấn). Vai trò công an cấp xã là rất quan trọng.
Việc bố trí công an địa phương 2 cấp đến từ yêu cầu, nhiệm vụ mới về bảo đảm an ninh trật tự, chuyển đổi trạng thái làm việc, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, công an xã cũng đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu phục vụ người dân, doanh nghiệp và đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Nhiệm vụ, quyền hạn của công an cấp xã
Pháp lệnh công an xã số 06/2008 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thông tư 12/2010/TT-BCA đã quy định cụ thể thi hành một số điều của pháp lệnh công an xã. Ngoài ra, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2021) đã nêu rõ chức năng, quyền hạn của công an cấp xã, gồm:
Nắm tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã.
Làm nòng cốt xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội; hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quy định của pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã theo thẩm quyền.
Tham mưu cho UBND xã và tổ chức thực hiện quy định của pháp luật về quản lý, giáo dục các đối tượng phải chấp hành hình phạt quản chế, cải tạo không giam giữ, người bị kết án tù nhưng được hưởng án treo cư trú trên địa bàn xã; quản lý người được đặc xá, người sau cai nghiện ma túy và người chấp hành xong hình phạt tù thuộc diện phải tiếp tục quản lý theo quy định của pháp luật.
Chủ trì, phối hợp với cơ quan, tổ chức và lực lượng khác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và tệ nạn xã hội theo quy định của pháp luật; bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ tính mạng, tài sản của cá nhân, cơ quan, tổ chức trên địa bàn xã.
Thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý cư trú, CCCD và các giấy tờ đi lại khác; quản lý vật liệu nổ, vũ khí, công cụ hỗ trợ, phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ môi trường; quản lý về an ninh, trật tự đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn xã theo phân cấp và hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công an.
Tiếp nhận, phân loại, xử lý theo thẩm quyền các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã; kiểm tra người, đồ vật, giấy tờ tùy thân, thu giữ vũ khí, hung khí của người có hành vi vi phạm pháp luật quả tang; tổ chức cấp cứu nạn nhân, bảo vệ hiện trường và báo cáo ngay cho cơ quan có thẩm quyền; lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai người bị hại, người biết vụ việc, thu giữ, bảo quản vật chứng theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công an; cung cấp hồ sơ, tài liệu, vật chứng, thông tin thu thập được và tạo điều kiện cho cơ quan có thẩm quyền xác minh, xử lý vụ việc.
Tổ chức bắt người phạm tội quả tang, người có quyết định truy nã, truy tìm đang lẩn trốn trên địa bàn xã; dẫn giải người bị bắt lên cơ quan công an cấp trên trực tiếp.
Xử phạt vi phạm hành chính; lập hồ sơ đề nghị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác đối với người vi phạm pháp luật trên địa bàn xã theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công an.
Được yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân trên địa bàn xã phối hợp hoạt động, cung cấp thông tin và thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Trong trường hợp cấp thiết, để cấp cứu người bị nạn, cứu hộ, cứu nạn, đuổi bắt người phạm tội quả tang, người có quyết định truy nã, truy tìm, được huy động người, phương tiện của tổ chức, cá nhân và phải trả lại ngay phương tiện được huy động khi tình huống chấm dứt và báo cáo ngay với Chủ tịch UBND cùng cấp. Trường hợp có thiệt hại về tài sản thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật; người được huy động làm nhiệm vụ mà bị thương hoặc bị chết thì được giải quyết theo chính sách của Nhà nước.
Được sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ và thực hiện một số biện pháp công tác công an theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công an để bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã.
Tham gia thực hiện công tác tuyển sinh, tuyển dụng vào lực lượng vũ trang nhân dân; luyện tập, diễn tập thực hiện các phương án quốc phòng, an ninh, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai và các sự cố nghiêm trọng khác.
Xây dựng lực lượng công an xã trong sạch, vững mạnh về chính trị, tổ chức và nghiệp vụ.
Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Thực hiện các nhiệm vụ khác về an ninh, trật tự, an toàn xã hội do cấp ủy Đảng, UBND cùng cấp và công an cấp trên giao.
Ngày 27/2, sau khi ngành công an thực hiện bỏ công an cấp huyện, Bộ Công an đã ban hành văn bản số 11 (có hiệu lực từ ngày 1/3) hướng dẫn về việc bố trí điều tra viên, cán bộ điều tra ở công an cấp xã; hướng dẫn chi tiết việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo tội phạm của công an cấp xã, trước khi hồ sơ được chuyển lên công an cấp tỉnh.
Các vụ án đang điều tra chuyển lên cấp tỉnh
Đại diện Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra (C01 - Bộ Công an) cho biết, khi kết thúc hoạt động của công an cấp huyện, những vụ án công an cấp huyện đang thụ lý, điều tra sẽ chuyển sang cơ quan điều tra cấp tỉnh thực hiện.
Theo đó, với các vụ việc đang kiểm tra, xác minh hoặc đang tạm đình chỉ, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện ban hành văn bản, phiếu chuyển (kèm theo danh sách các vụ việc đang kiểm tra, xác minh hoặc đang tạm đình chỉ) đến đơn vị thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh có thẩm quyền để tiếp nhận, thụ lý giải quyết.
Đối với các vụ án đang điều tra hoặc đang tạm đình chỉ, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện ban hành văn bản đề nghị kèm theo danh sách các vụ án đang điều tra hoặc đang tạm đình chỉ, để VKSND cấp huyện ra quyết định chuyển vụ án đến đơn vị thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh có thẩm quyền để tiếp nhận, thụ lý điều tra.
Đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho biết, việc bố trí công an địa phương 2 cấp là xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ mới về bảo đảm an ninh trật tự và việc chuyển đổi trạng thái làm việc, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo. Điều này cũng xuất phát từ thực tiễn công an cấp xã đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu phục vụ người dân, doanh nghiệp và đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Bộ Công an đã tổ chức điều tra viên và cán bộ điều tra ở công an cấp xã để tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm, đồng thời thực hiện một số hoạt động điều tra theo phân công của công an tỉnh.
"Như vậy, khi người dân cần báo tin tố giác tội phạm, có thể đến trực ban của công an xã, công an tỉnh hoặc tố giác qua ứng dụng VNeiD để lực lượng công an tiếp nhận, giải quyết", đại diện Bộ Công an cho biết.
Ngoài ra, Bộ Công an cũng đã phối hợp với VKSND Tối cao, TAND Tối cao nghiên cứu ban hành thông tư liên tịch để giải quyết toàn diện các vấn đề trong quan hệ phối hợp về công tác điều tra, tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự khi không tổ chức công an cấp huyện.
