Bản đồ địa chấn mới cho thấy khả năng động đất ở Việt Nam

© Ảnh : USGSBản đồ động đất ở Đông Nam Á trong 50 năm qua
Bản đồ động đất ở Đông Nam Á trong 50 năm qua - Sputnik Việt Nam, 1920, 31.03.2025
Đăng ký
Một bản đồ địa chấn mới công bố từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) đã hé lộ rằng Đông Nam Á là một trong những khu vực có hoạt động địa chấn dữ dội nhất thế giới.
Nếu nhìn vào bản đồ, nhiều người vẫn tin rằng Việt Nam là vùng "miễn nhiễm" với các trận động đất. Nhưng Việt Nam liệu có an toàn trước động đất?

Công bố bản đồ địa chấn mới, khả năng xảy ra động đất ở Việt Nam thế nào?

Như đã thông tin, ngày 28/3/2025, một trận động đất mạnh 7,7 độ Richter đã xảy ra tại Myanmar, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.
Đông Nam Á nằm trên nhiều mảng kiến tạo lớn như mảng Á-Âu, mảng Ấn-Úc và mảng Thái Bình Dương. Sự tương tác giữa các mảng này dẫn đến việc hình thành các đứt gãy lớn và gây ra các trận động đất mạnh. Một trong những đứt gãy quan trọng nhất trong khu vực là đứt gãy Sagaing ở Myanmar.​
Hậu quả động đất ở Myanmar - Sputnik Việt Nam, 1920, 29.03.2025
“Nhát dao khổng lồ cắt vào trái đất” ở Myanmar: Việt Nam cảnh báo động đất thế nào?
Đứt gãy Sagaing là một đứt gãy trượt ngang chạy theo hướng Bắc-Nam, kéo dài khoảng 1.200 km qua miền trung Myanmar. Đây là ranh giới giữa mảng kiến tạo Sunda và mảng Burma, với tốc độ trượt khoảng 18 mm mỗi năm. Sự tích tụ ứng suất do chuyển động này có thể dẫn đến các trận động đất lớn. Trận động đất mạnh 7,7 độ Richter xảy ra ngày 28/3/2025 tại Myanmar là một minh chứng cho hoạt động mạnh mẽ của đứt gãy này.
Thực tế, Myanmar, cùng với Philippines và Indonesia, đều nằm trên "Vành đai lửa Thái Bình Dương" – khu vực thường xuyên xảy ra động đất và phun trào núi lửa. Trận động đất - sóng thần năm 2004 từng khiến hơn 230.000 người thiệt mạng tại châu Á và châu Phi là minh chứng đau lòng cho mức độ tàn phá của thiên tai tại khu vực này.​

Việt Nam có thực sự "an toàn"?

Dữ liệu từ USGS thể hiện các trận động đất có độ lớn từ 4,0 trở lên tại Đông Nam Á từ năm 1975 đến tháng 3/2025 cho thấy Việt Nam có ít dấu hiệu về động đất mạnh trên lãnh thổ, đặc biệt khi so sánh với các nước láng giềng như Indonesia, Philippines và Myanmar.
Tuy nhiên, "vùng trống" này không đồng nghĩa với việc Việt Nam hoàn toàn an toàn.​ Việt Nam nằm ngoài rìa phía tây của "Vành đai lửa Thái Bình Dương", khu vực nổi tiếng với hoạt động địa chấn và núi lửa mạnh mẽ. Mặc dù không nằm trực tiếp trên các ranh giới mảng kiến tạo lớn, Việt Nam vẫn chịu ảnh hưởng từ các hoạt động địa chấn trong khu vực.
Sóng địa chấn từ các trận động đất mạnh ở Myanmar, Trung Quốc và Lào có thể lan truyền đến Việt Nam, gây ra rung chấn và ảnh hưởng đến các công trình xây dựng.​ Ngoài ảnh hưởng từ các trận động đất khu vực, Việt Nam còn có các đứt gãy kiến tạo nội địa tiềm ẩn nguy cơ gây động đất:​
Việt Nam - Ấn Độ diễn tập cứu hộ động đất, lũ lụt tại VINBAX 2024 - Sputnik Việt Nam, 1920, 20.11.2024
Multimedia
Việt Nam - Ấn Độ diễn tập cứu hộ động đất, lũ lụt tại VINBAX 2024
Đới đứt gãy Sông Hồng chạy qua khu vực Tây Bắc và đồng bằng sông Hồng, đứt gãy này có khả năng gây ra các trận động đất với độ lớn trung bình đến mạnh.​ Đới đứt gãy Sông Mã: Nằm ở khu vực Bắc Trung Bộ, đứt gãy này cũng tiềm ẩn nguy cơ động đất, đặc biệt là ở các tỉnh như Thanh Hóa và Nghệ An.​
Đới đứt gãy Trường Sơn: Kéo dài từ Bắc Trung Bộ đến Nam Trung Bộ, đứt gãy này có thể gây ra các trận động đất ảnh hưởng đến các tỉnh như Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế.​ Đới đứt gãy Rào Nậy: Nằm ở khu vực Quảng Bình, đứt gãy này đã ghi nhận các hoạt động địa chấn nhỏ đến trung bình trong quá khứ.​ Ngoài ra, việc xây dựng các hồ chứa lớn cho thủy điện có thể gây ra hiện tượng động đất kích thích.
Tại Việt Nam, khu vực thủy điện Sông Tranh 2 ở Quảng Nam đã ghi nhận nhiều trận động đất nhỏ đến trung bình sau khi hồ chứa được tích nước. Tương tự, khu vực Kon Plông ở Kon Tum cũng đã trải qua hàng trăm trận động đất nhỏ kể từ năm 2020, liên quan đến hoạt động của hồ chứa thủy điện.​

Không chủ quan

Mặc dù Việt Nam không thường xuyên trải qua các trận động đất lớn như các nước láng giềng, việc chủ quan và thiếu chuẩn bị có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi thiên tai xảy ra. Do đó, cần có các biện pháp chủ động như nghiên cứu và giám sát. Trong đó, tăng cường nghiên cứu về các đứt gãy kiến tạo và hoạt động địa chấn trong nước, đồng thời thiết lập mạng lưới giám sát động đất hiệu quả.​
Quy hoạch và xây dựng, áp dụng các tiêu chuẩn chống động đất trong thiết kế và xây dựng công trình, đặc biệt ở các khu vực có nguy cơ cao.​ Giáo dục và nâng cao nhận thức bằng cách tuyên truyền kiến thức về động đất và kỹ năng ứng phó cho cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ nguy cơ và biết cách hành động khi xảy ra động đất. Diễn tập và chuẩn bị khẩn cấp, chuyên gia khuyến nghị nên tổ chức các buổi diễn tập phòng chống động đất, xây dựng kế hoạch ứng phó khẩn cấp và đảm bảo hệ thống cảnh báo sớm hoạt động hiệu quả.​
TS Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, động đất là vấn đề chưa thể dự báo, cả Việt Nam và thế giới. Có những khu vực địa chất, đứt gãy ngủ yên rất lâu sau đó hoạt động mạnh trở lại. Vì vậy các địa phương cần tuân thủ yêu cầu về kháng chấn đã được cảnh báo để hạn chế thấp nhất hậu quả nếu xảy ra.
Hỗ trợ công dân ở Morocco - Sputnik Việt Nam, 1920, 09.09.2023
Động đất kinh hoàng ở Morocco, Việt Nam sẵn sàng phương án bảo hộ công dân
Ông cho rằng, thời gian tới, cần có các nghiên cứu sâu hơn và cập nhật chi tiết hơn về phân vùng rủi ro động đất cho các địa phương, đặc biệt là tại Hà Nội, TPHCM - những nơi có nhiều toà nhà cao ốc và công trình xây dựng xuống cấp. Từ đó, chính quyền địa phương cần có giải pháp thích hợp ứng phó động đất. Về phía người dân, TS Xuân Anh cho rằng, mọi người nên tự trang bị cho mình kỹ năng ứng phó khi xảy ra động đất.
Dù Việt Nam không nằm trong khu vực có hoạt động địa chấn mạnh mẽ như một số nước Đông Nam Á khác, nhưng không thể coi thường nguy cơ từ các đứt gãy nội địa và ảnh hưởng từ các trận động đất khu vực. Việc nhận thức đúng đắn và chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ an toàn cho cộng đồng khi thiên tai xảy ra.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала