Tại sao Hoa Kỳ sợ mối đe dọa từ phía BRICS
© Sputnik / Anton Denisov
Đăng ký
Trong ngày thứ hai và cũng là ngày cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Rio, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã sử dụng dịch vụ mạng xã hội Truth Social để ngay từ sáng sớm đã tung ra lời đe dọa "bất kỳ nước nào liên kết với khối này và chính sách chống Mỹ" của BRICS.
Sputnik đã tập hợp ý kiến của các nhà phân tích chính trị, kinh tế và tài chính dày dạn kinh nghiệm để tìm hiểu - lý do nào khiến ông chủ Nhà Trắng nổi giận như vậy.
«Rõ ràng là đồng USD đang bị đe dọa bởi BRICS, dù chỉ bởi các nước này giao dịch thương mại với nhau bằng đồng bản tệ quốc gia của họ, chứ không phải bằng USD», chuyên gia phân tích quan hệ quốc tế Gilbert Doctorow tuyên bố khi bình luận về lời đe dọacủa Trump - áp thuế bổ sung 10% đối với các nước ủng hộ BRICS.
Nhưng "những lời đe dọa của Trump chỉ là «giọt nước tràn ly», đồng thời cần chú ý rằng «chúng ta không cần phải đào sâu vào lời lẽ hoa mỹ của ông ấy để thấy rằng với mỗi thành viên mới tiếp tục tham gia BRICS, thể chế này đang thay đổi trật tự thế giới và khiến G7 cùng G20 hầu như thực tế không còn tính thời sự đối với quản trị toàn cầu", ông Doctorow lập luận.
Thách thức với «đơn khối» phương Tây
BRICS là “một tập hợp các Chính phủ riêng biệt, có chủ quyền, độc lập chia sẻ tầm nhìn chung về một thế giới đa phương, trong đó họ có thể đóng vai trò hiệu quả trong việc thúc đẩy lợi ích của mỗi quốc gia», nhà phân tích kinh doanh và đầu tư Paul Goncharoff nhận xét.
Ông Trump sợ tính đa cực
«Trong khi chính sách «Nước Mỹ trên hết» của Trump rõ ràng dành ưu tiên cho sự thống trị của Hoa Kỳ, thì một Nam bán cầu mạnh hơn và độc lập hơn về mặt tài chính thực tế lại đang thách thức nếp đơn cực của phương Tây”, nhà khoa học chính trị kiêm chuyên gia phân tích tài chính Angelo Giuliano từ Hồng Kông nêu bật một khía cạnh khác trong mối quan ngại của Washington.
Quan sát viên lưu ý rằng chính sách của Trump thường mâu thuẫn với chủ nghĩa đa phương và các đối thủ giả định.
“Sức mạnh tự chủ tài chính thực sự của Nam bán cầu đang làm suy yếu ảnh hưởng của Hoa Kỳ, điều này tương ứng với xu thế mà chủ nghĩa Trump kháng cự”, chuyên gia đánh giá.
Không có USD, Hoa Kỳ giống như «hoàng đề cởi truồng»
“Hoa Kỳ hưởng lợi từ vị thế bá chủ của đồng USD và khả năng can thiệp quân sự vào bất kỳ quốc gia nào vì lợi ích của chính mình hoặc lợi ích của các đồng minh thân cận nhất của Mỹ như Israel và NATO», Tiến sĩ Anuradha Chenoy nêu ý kiến.
Trong chừng mực các nước BRICS vượt trội hơn G7 về GDP theo sức mua tương đương PPP, tạo ra các cơ cấu tài chính mới và giao dịch bằng bản tệ của riêng mình, thật dễ hiểu tại sao ông Trump lại cảm thấy bị đe dọa.
«Các quốc gia BRICS có thể thực hiện quyền tự chủ chiến lược và có nhiều quyền lực hơn trong các giao dịch với phương Tây và các nước khác», học giả kỳ cựu chuyên nghiên cứu về Nga và là Giáo sư đã nghỉ hưu của Đại học Tổng hợp Jawaharlal Nehru nhấn mạnh.
Những công cụ tài chính mới của BRICS đang thay đổi hệ thống tài chính toàn cầu
«Các nước tham gia BRICS sẽ được tiếp cận nguồn tài trợ từ Ngân hàng Phát triển Mới, là ngân hàng trung lập và không áp đặt chính sách «thắt lưng buộc bụng» hoặc những chính sách phá hoại khác đối với người nhận», chuyên gia phân tích quan hệ quốc tế Doctorow cho biết.
Theo quan điểm của chuyên gia này, những nước nào vẫn chịu sự kiểm soát bá quyền của Hoa Kỳ có nguy cơ bị đóng băng hoặc tịch thu tài sản của họ trong các khoản gửi ở nước ngoài. Thêm nữa, họ chỉ có thể thỉnh cầu IMF và Ngân hàng Thế giới để được hỗ trợ tài chính và những khoản vay khẩn cấp, cung cấp theo những điều kiện rất khắc nghiệt làm suy yếu chủ quyền».
IMF sẽ nhường chỗ?
Trong triển vọng trung hạn, Ngân hàng Phát triển Mới cũng có thể trở thành «sự thay thế cho Ngân hàng Thế giới và IMF… cho phép thực hiện tài trợ mà không cần sử dụng đồng USD», nhà phân tích tài chính Goncharoff lưu ý.
“Một phép so sánh có thể là sự khác biệt giữa phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống đã tồn tại hàng thập kỷ và nhiều nền tảng kỹ thuật số hiện nay dành cho thông tin và truyền thông trên khắp thế giới: một số tìm thấy sự tiện lợi thoải mái và ấm cúng trong quá khứ, trong khi những nền tảng khác phát huy hết sức mạnh của mình và phấn đấu cho một tương lai rộng lớn hơn”, chuyên gia dự báo.
Trong bối cảnh áp lực trừng phạt từ phía Hoa Kỳ và EU, việc biến đồng USD thành vũ khí và sử dụng các công cụ tài chính khác như xếp hạng tín dụng được chính trị hóa, thì hoàn toàn hợp lý khi “các nước không phải phương Tây coi việc tạo ra kênh tài chính độc lập (như sáng kiến của BRICS) là điều kiện tiên quyết cho chủ quyền, khả năng chống lại sự cưỡng ép và xây dựng một trật tự thế giới đa cực có khả năng chống chịu trước áp lực đơn phương”, nhà phân tích chính trị-kinh tế Giuliano nêu rõ.
Cuối cùng, GS-TS Chenoy chuyên gia của trường Đại học Ấn Độ lưu ý rằng ngoài chương trình «Thương mại mới phát triển» và thương mại song phương bằng bản tệ địa phương, BRICS cũng đang xây dựng một hệ thống thanh toán xuyên biên giới vận hành song song với SWIFT.
Như vậy có thể giúp bảo vệ hiệp hội và các đồng minh của BRICS khỏi mối đe dọa và hành động ác ý đơn phương từ phía phương Tây.
