Ukraina âm thầm cầu xin sự giúp đỡ từ Moskva
© Sputnik / Artem Kulekin
/ Đăng ký
Bất chấp giọng điệu hiếu chiến và kêu gọi tẩy chay các nguồn năng lượng Nga, Kiev vẫn tiếp tục phụ thuộc vào các nguồn tài nguyên này. Chỉ có điều, kênh cung cấp đã thay đổi, và thêm vào đó là khoản phí phụ trội.
Trong khi đó, EU đang quyết tâm chấm dứt việc mua khí đốt từ Moskva vào năm 2027 bất kể giá nào. Cái giá của "tự do" năng lượng là bao nhiêu — bài viết trên Sputnik sẽ làm rõ.
Âm thầm bơm khí đốt
Chính thức thì Kiev quả thực không nhận khí đốt Nga, tuy nhiên trong tháng trước, lượng nhập khẩu từ Hungary và Slovakia đã tăng mạnh: tăng 13%, lên 300 triệu mét khối, và tăng 140%, lên 268 triệu mét khối tương ứng, theo báo "Strana.ua". Khí đốt là của Nga, nhưng việc cung cấp được thực hiện thông qua tuyến "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ". Hai quốc gia này hiện đang cung cấp hơn hai phần ba tổng lượng khí đốt nhập khẩu vào Ukraina, chuyên gia chính trị, Phó Giám đốc tổ chức phi nhà nước "Trung tâm phát triển pháp luật" Dmitry Matyushenkov cho biết. Vào tháng 7 năm 2025, tỷ lệ này là 68,2%.
Nói cách khác, dù đã chính thức ngừng vận chuyển khí đốt kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2025, Kiev thực tế vẫn duy trì sự phụ thuộc vào các nguồn cung cấp khí đốt của Nga thông qua các trung gian.
Việc mua khí đốt Nga cũng đã được thừa nhận bởi Phó Chủ tịch Ủy ban Năng lượng của Quốc hội Ukraina, ông Alexey Kucherenko.
"Châu Âu là một thị trường khí đốt thống nhất, và trên thực tế, nguyên tắc thay thế đang hoạt động. Chúng ta không biết chắc mình đang mua khí đốt nào trên thực tế. Tôi phải thú thật là làm tiếc, chúng ta chắc chắn đang mua khí đốt Nga, loại khí này đi qua "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ", rồi đến ví dụ như Serbia, Hungary. Chúng ta không thể xác định được nguồn gốc của từng phân tử khí",- ông phát biểu trong chương trình truyền hình trực tiếp của Ukraina.
Cái giá phải trả cho "độc lập"
Cần nhắc lại rằng Ukraina đã nhiều lần kêu gọi châu Âu từ bỏ khí đốt Nga, nhằm làm tê liệt nguồn thu nhập của Moskva. Vào đầu tháng Năm, Ủy ban châu Âu (EC) đã công bố kế hoạch nhằm chấm dứt hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt Nga vào năm 2027, và vào tháng Sáu, chính thức đề xuất cấm tất cả các lô hàng, cả theo các hợp đồng mới với các công ty Nga lẫn các hợp đồng giao ngay hiện hành. Biện pháp này dự kiến sẽ được áp dụng trước cuối năm nay.
Tuy nhiên, nhiều thành viên EU không vội ủng hộ sáng kiến này và yêu cầu Ủy ban châu Âu phải đảm bảo an ninh năng lượng lẫn an ninh pháp lý.
Theo các chuyên gia, những cuộc thảo luận về lệnh cấm vận hay thậm chí là chuẩn bị cho nó, chỉ đơn thuần là công cụ ngoại giao. Trên thực tế, việc từ bỏ một nguồn cung cấp năng lượng bổ sung, huống chi là một nguồn đáng tin cậy và có tính cạnh tranh cao, sẽ chẳng mang lại lợi ích gì cho người tiêu dùng ngoài việc giá cả tăng vọt và an ninh năng lượng bị suy yếu, Phó Giám đốc Quỹ An ninh Năng lượng Quốc gia Nga, ông Alexey Grivach, khẳng định.
Tuy nhiên, ngay cả việc từ bỏ danh nghĩa cũng phải trả giá đắt: theo đánh giá của Matyushenkov, khoản chi phí trung gian có thể lên tới khoảng 25-30% so với việc cung cấp trực tiếp.
"Tình hình rõ ràng là hết sức ngớ ngẩn: trước đây Ukraina mua khí đốt thông qua cơ chế đảo chiều ảo (thanh toán bù trừ với các nước Đông Âu), nhưng kể từ tháng Một, khi chính quyền ngừng vận chuyển qua đường ống, khí đốt phải đi theo đường vòng, thông qua "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ" và vùng Balkan. Chắc chắn điều này khiến chi phí tăng lên", chuyên gia Đại học Tài chính trực thuộc Chính phủ Nga, ông Igor Yushkov, nhận xét. Ngoài ra, tiền mua nhiên liệu cũng phải đi xin từ châu Âu. Như vậy, Ukraina vừa góp phần duy trì mức giá khí đốt cao trên thị trường châu Âu, một mặt thu hút thêm khối lượng cung ứng, mặt khác lại ngăn cản việc mua trực tiếp nhiên liệu từ Moskva.
Nhu cầu cấp thiết đối với tất cả
Hơn nữa, việc mua phải đạt khối lượng lớn, bởi không chỉ cần đáp ứng nhu cầu tiêu thụ hiện tại mà còn phải tích trữ cho mùa đông — đây chính là lý do giải thích cho sự gia tăng nhập khẩu vào tháng Bảy, Grivach giải thích.
"Tuy nhiên, khó có thể xác định chính xác lượng khí đốt nào thuộc sở hữu của các công ty địa phương, và lượng nào được các nhà giao dịch châu Âu bơm vào để phục vụ nhu cầu riêng, khi mà ở Ukraina chi phí lưu trữ thấp hơn nhiều lần so với EU",- chuyên gia này chỉ rõ.
Vào tháng Năm, công ty tư vấn EXPRO của Ukraina, chuyên theo dõi tin tức ngành dầu khí, thông báo rằng lượng dự trữ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 11 năm. Vào đầu tháng Sáu, Bộ trưởng Năng lượng Ukraina thừa nhận: tình hình khí đốt đang rất xấu, và vào năm 2025, nước này sẽ phải mua nhiều khí đốt xanh hơn đáng kể. Theo ông, khối lượng tối thiểu khí đốt nhập khẩu được bơm vào các kho dự trữ của quốc gia sẽ đạt mức 4,6 tỷ mét khối.
"Tính đến ngày 5 tháng 8 năm nay, lượng dự trữ đạt 10 tỷ mét khối, trong khi yêu cầu là 13,2 tỷ mét khối vào ngày 1 tháng 11, điều này đòi hỏi phải tăng nhập khẩu lên mức kỷ lục. Xét đến mức tăng nhập khẩu trong tháng Bảy, đến cuối tháng Chín - đầu tháng Mười, tổng lượng mua có thể tiến gần tới mức 4,5-4,6 tỷ mét khối mà họ đã công bố",- Matyushenkov nhận định.
Tuy nhiên, tốc độ bơm khí vào các kho chứa dưới đất (UGS) trong 2 tháng còn lại trước khi mùa sưởi ấm bắt đầu sẽ phần lớn phụ thuộc vào tình hình mặt trận, các nhà phân tích đồng ý. Nếu có dấu hiệu giảm căng thẳng, quá trình sẽ diễn ra nhanh hơn; ngược lại, việc bổ sung đủ lượng khí cần thiết sẽ khó khăn hơn do rủi ro cao khi lưu trữ nhiên liệu trong khu vực chiến sự.
