Kinh tế Việt Nam vẫn còn điểm yếu
© Ảnh : TTXVN - Nguyễn Khánh Hòa
Đăng ký
Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế sau gần 40 năm Đổi Mới và dần trở thành ngôi sao đáng chú ý trên bản đồ kinh tế khu vực và thế giới. Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam còn bất cập và dần tới hạn.
Theo Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị, tăng trưởng kinh tế Việt Nam vẫn chủ yếu theo chiều rộng, dưới mức tiềm năng và tốc độ có xu hướng giảm dần.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc lưu ý, chúng ta phải làm chủ được nguồn nguyên liệu và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động.
Việt Nam dự kiến vào nhóm thu nhập trung bình cao cuối năm 2025
Chiều nay, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự và có phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam (Vietnam New Economy Forum – VNEF).
Sự kiện do Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam đồng chỉ đạo, giao các đơn vị trực thuộc hai cơ quan (Tạp chí Kinh tế Việt Nam, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, Vụ Kinh tế tổng hợp) đồng chủ trì tổ chức.
TTXVN cho biết, diễn đàn sẽ gồm ba phiên chính, phiên tham luận gồm 2 tham luận “Các mô hình kinh tế mới và giải pháp đột phá tạo sức bật phát triển kinh tế Việt Nam: Tiếp cận từ tăng cường nội lực và nâng cao sự tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu”; “Thổi bùng khát vọng vươn mình”.
Phiên dẫn luận và phiên thảo luận, các diễn giả tập trung vào việc làm rõ các vấn đề như “Làm cách nào Việt Nam có thể chuyển đổi được mô hình tăng trưởng xuất khẩu theo hướng tăng vị thế và tăng giá trị trong các chuỗi cung ứng. Ngành kinh tế lĩnh vực nào có khả năng cải thiện và nâng cao vị thế, giá trị cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng?”, các mô hình kinh tế có vai trò như thế nào trong việc tạo sức bật tăng trưởng, nâng cao nội lực, tăng vị thế và giá trị cho Việt Nam; Giải pháp tăng cường nội lực, củng cố và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy liên kết giữa các khu vực kinh tế nhằm phát huy các lợi thế cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Thanh Nghị, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho biết, sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu to lớn mang ý nghĩa lịch sử.
“Từ một nước nghèo, thu nhập thấp, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế năng động, tăng trưởng nhanh, với quy mô GDP và thu nhập bình quân đầu người tăng mạnh”, ông Nguyễn Thanh Nghị nói.
Trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị phát biểu tại Diễn đàn
© Ảnh : TTXVN - Nguyễn Khánh Hòa
Đồng thời, Việt Nam đã bước vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình từ năm 2008 và dự kiến vào nhóm thu nhập trung bình cao cuối năm nay 2025.
Quy mô GDP năm 2025 của Việt Nam ước đứng thứ 4 ASEAN, trong nhóm 20 quốc gia có thương mại lớn nhất toàn cầu. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng nâng cao.
Nhìn thẳng vào sự thật: Mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam dần tới hạn
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng, tăng trưởng kinh tế Việt Nam chủ yếu vẫn theo chiều rộng, dần chạm ngưỡng tiềm năng, mô hình tăng trưởng bộc lộ nhiều hạn chế.
Ông Nghị cũng nêu ra một số chỉ báo dẫn chứng như – chất lượng tăng trưởng, dựa nhiều vào vốn, khai thác tài nguyên và lao động giá rẻ, trong khi đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) còn thấp so với nhiều nước công nghiệp. Năng suất lao động có cải thiện nhưng còn chậm.
Về cơ cấu kinh tế, theo ông Nghị, công nghiệp gia công, lắp ráp chiếm ưu thế, giá trị gia tăng thấp, phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu và công nghệ. Kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tri thức phát triển chậm so với tiềm năng. Tiếp đó, dấu hiệu về môi trường đầu tư và cạnh tranh, lợi thế dân số vàng ngày càng thu hẹp, trong khi năng suất chưa bứt phá, đổi mới sáng tạo, khoa học, công nghệ, chưa thực sự trở thành động lực chính của tăng trưởng.
Ngoài ra, kinh tế vẫn dựa nhiều vào FDI thâm dụng vốn, chưa tạo nhiều đột phá về công nghệ và năng suất, giá trị gia tăng thấp, tỷ lệ nội địa hóa thấp, liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và FDI chưa bền chặt. Các mô hình kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế không gian cận biên hay kinh tế tầm thấp chưa trở thành động lực đủ mạnh.
Trong khi đó, bối cảnh quốc tế nhiều biến động, cạnh tranh thương mại, công nghệ gay gắt, các tiêu chuẩn quốc tế mới về môi trường và thương mại ngày càng khắt khe, tác động trực tiếp đến nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam.
Việt Nam cần mô hình tăng trưởng mới để bứt phá
Theo ông Nguyễn Thanh nghị, yêu cầu cấp bách đặt ra là xây dựng mô hình tăng trưởng mới, vừa đổi mới động lực truyền thống, vừa khai mở động lực dựa trên tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và sức mạnh nội sinh.
“Cần phát huy tối đa tiềm lực các khu vực, các ngành, các không gian kinh tế, chú trọng cả phía cung và phía cầu của nền kinh tế”, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho hay.
Ông nêu một số định hướng quan trọng. Thứ nhất cần làm mới các động lực tăng trưởng kinh tế truyền thống. Trong đó, cần làm rõ dư địa có thể khai thác để đạt mục tiêu đặt ra trong thời gian tới đối với xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng. Tiếp đó, kiến tạo động lực tăng trưởng mới. Trong đó, tập trung phát triển và ứng dụng các mô hình kinh tế mới, các ngành kinh tế mới, không gian phát triển mới để tạo sức bật nội lực cho tăng trưởng kinh tế.
Phát huy nội lực và tăng cường mối liên hết giữa các khu vực kinh tế và doanh nghiệp. Cùng với đó là cần có giải pháp để kết hợp thúc đẩy mở rộng phạm vi, quy mô gắn với tăng trưởng nhanh giá trị gia tăng ở tất cả các ngành nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng và dịch vụ.
“Đổi mới mô hình tăng trưởng không chỉ là nhiệm vụ kinh tế, thực hiện mục tiêu trước mắt và hai mục tiêu chiến lược đến năm 2030, năm 2045 mà còn là sứ mệnh chính trị và lịch sử để đảm bảo độc lập, tự chủ, tự cường, đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới”, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho hay.
"Đây là thời điểm đất nước rất cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, của cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân để cùng nhau kiến tạo mô hình tăng trưởng mới, đưa Việt Nam bứt phá, đạt tăng trưởng hai con số và hiện thực hóa khát vọng dân tộc vào 2030 và 2045”, ông Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Thanh Nghị đề nghị diễn đàn tập trung vào các chủ đề, nội dung như làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, nâng cao hiệu quả xuất khẩu, đầu tư công, thu hút FDI có chọn lọc, phát triển thị trường nội địa, giải pháp kiến tạo động lực tăng trưởng mới để đưa Việt Nam bứt phá, hiện thực hóa khát vọng phát triển.
Làm chủ công nghệ và nguồn nguyên liệu
Theo Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, sau 39 năm Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những kết quả quan trọng. Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa mục tiêu lớn là trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 và đạt phát thải ròng bằng 0 năm 2050.
Phó Thủ tướng Chính phủ. Hồ Đức Phớc phát biểu tại Diễn đàn
© Ảnh : TTXVN - Nguyễn Khánh Hòa
Theo đại diện lãnh đạo Chính phủ, để hiện thực hóa mục tiêu đề ra, Việt Nam cần quyết tâm chuyển đổi mô hình tăng trưởng, không chỉ theo chiều rộng mà còn cả chiều sâu, phát triển dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động và sử dụng hiệu quả nguồn lực.
Ông Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, mô hình kinh tế mới không chỉ là sự lựa chọn mà còn là yêu cầu của thực tiễn và mệnh lệnh thời đại. Mục tiêu là tạo ra động lực tăng trưởng mới, xây dựng từng tế bào kinh tế năng động, có sức chống chịu cao, phát triển bền vững trước biến động kinh tế, chính trị toàn cầu.
Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành 4 nghị quyết hết sức quan trọng, tạo nền tảng động lực cho sự phát triển. Những nghị quyết này là kim chỉ nam để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xây dựng nền kinh tế phát triển nhanh, độc lập, tự chủ, kiến tạo chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng.
“Để đạt được mục tiêu này, chúng ta phải làm chủ được nguồn nguyên liệu, làm chủ công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đa dạng mở rộng thị trường, đặc biệt tham gia bền chặt vào chuỗi giá trị toàn cầu, tiến tới mô hình quản trị hiện đại, sử dụng hiệu quả tiềm năng nguồn lực trong nước”, Phó Thủ tướng khẳng định.
Trong bối cảnh thế giới hiện nay đang thay đổi nhanh chóng, cạnh tranh ngày càng gay gắt, xuất hiện chủ nghĩa đơn phương, gia tăng xu hướng bảo hộ gây nguy cơ đứt gãy chuỗi giá trị truyền thống, diễn biến các xung đột vũ trang phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu, Phó Thủ tướng cho rằng, việc chủ động hội nhập, phát huy nội lực, vị thế và giá trị trong chuỗi giá trị toàn cầu để gia tăng sức mạnh cho nền kinh tế Việt Nam là hết sức quan trọng trong giai đoạn hiện nay.
