Khu vực châu Á-Thái Bình Dương ở vị trí nào trong Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Hoa Kỳ?

© Sputnik / Sergey Mamontov / Chuyển đến kho ảnhNhà Trắng
Nhà Trắng - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.12.2025
Đăng ký
Chiến lược An ninh Quốc gia mới được công bố của Hoa Kỳ bộc lộ đầy rẫy mâu thuẫn.

Bước ngoặt bất ngờ?

Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Hoa Kỳ có vẻ là điều gì đó mới mẻ. Văn kiện công bố một bước ngoặt mạnh trong toàn bộ chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ. Nếu tin vào những điều viết trong Chiến lược, thì hoá ra Washington đang từ bỏ vị thế thống trị toàn cầu và tập trung giải quyết các vấn đề quốc gia nội bộ của đất nước, thực hiện khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết". Tài liệu này tuyên bố: "Mục tiêu của chính sách đối ngoại là bảo vệ các lợi ích quốc gia cốt lõi». Washington nói rằng họ không còn muốn gánh vác trách nhiệm giải quyết những vấn đề không liên quan trực tiếp đến lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ.
Nhà Trắng, Washington - Sputnik Việt Nam, 1920, 10.12.2025
Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ: sự điều chỉnh tạo bước ngoặt
Trong tài liệu này có thể tìm thấy giải đáp cho câu hỏi - những lợi ích quốc gia đó là gì. Ở Tây bán cầu, đó là duy trì sự ổn định và tự do khỏi sự can thiệp từ bên ngoài. Ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đó là ủng hộ tự do hàng hải trên tất cả các tuyến đường biển quan trọng và đảm bảo chuỗi cung ứng đáng tin cậy. Ở châu Âu, Tổng thống Trump hứa hẹn hỗ trợ các đồng minh trong việc bảo vệ tự do và an ninh của châu lục. Ở Trung Đông, Nhà Trắng phản đối sự thống lĩnh của bất kỳ cường quốc nào đối với các nguồn tài nguyên dầu khí và các eo biển. Nhưng nhiệm vụ quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ là «đảm bảo rằng các công nghệ và tiêu chuẩn Mỹ - trước hết là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và điện toán lượng tử - sẽ dẫn dắt thế giới tiến về phía trước».

Châu Á ở vị trí thứ hai

Trọng tâm cơ bản trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ dưới thời Trump có thể sẽ như từng có hồi thế kỷ 19 - là khu vực Tây bán cầu. Tại đây, ảnh hưởng của Hoa Kỳ chủ yếu được thực hiện theo tinh thần «Học thuyết Monroe», trong đó nêu rõ phương châm "Nước Mỹ dành cho người Mỹ". Điều này nên được hiểu là Washington sẽ ngăn cản đà mở rộng quan hệ giữa các nước trong khu vực với Trung Quốc và Nga.
Hướng châu Á trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đứng hàng thứ hai trong văn kiện này. Và ở đây, tất nhiên, trọng tâm chính nhấn vào cuộc cạnh tranh với Trung Quốc. Nhiệm vụ là cân bằng quan hệ kinh tế với Bắc Kinh. Một mục tiêu khác là ngăn chặn chiến tranh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Dành cho mục tiêu này, Hoa Kỳ sẽ nỗ lực đạt tới cân bằng sức mạnh quân sự có lợi cho họ trong lĩnh vực vũ khí thông thường. Hoa Kỳ nhận lấy trách nhiệm không để cho bất kỳ ai thiết lập quyền kiểm soát các tuyến đường qua Biển Đông. (Dễ hiểu là ở đây ám chỉ Trung Quốc). Nhấn mạnh vai trò nổi bật của Đài Loan, hòn đảo nằm trên tuyến đường chiến lược quan trọng ở Thái Bình Dương và cung cấp lối vào chuỗi đảo lớn thứ hai của Hoa Kỳ. Nhìn chung, Washington dự định tăng cường hiện diện quân sự của mình ở phần Tây Thái Bình Dương, điều này phần nào mâu thuẫn với tuyên ngôn từ bỏ sự thống trị toàn cầu đã đề cập ở trên.
 Tòa nhà Capitol ở Washington - Sputnik Việt Nam, 1920, 08.12.2025
Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ thừa nhận ba cường quốc toàn cầu hàng đầu
Cộng đồng chuyên gia Đông Nam Á đã lưu ý đến những chi tiết cụ thể trong cách tiếp cận mới của Nhà Trắng về quan hệ với khu vực này. Chiến lược mới chủ yếu tập trung vào các quốc gia như Nhật Bản và Hàn Quốc – những đồng minh của Hoa Kỳ mà Washington có thể hợp tác để cùng đối phó với Trung Quốc. Các nước còn lại được đề cập theo lối gộp chung như là «nơi để xóa bỏ mất cân bằng thương mại và đảm bảo quyền tiếp cận các tuyến đường biển cũng như các khoáng sản thiết yếu». Vai trò trung tâm của ASEAN không được nhắc tới trong tài liệu này.
Thế nhưng điều các quốc gia châu Á thực sự cần không phải là chạy đua vũ trang, mà là các dự án và chương trình kinh tế mới, các chuyên gia ASEAN lưu ý. Tuy nhiên, những đề xuất như vậy rất ít, và tất cả đều mang tính chất áp đặt kiểu độc tôn Mỹ. Chẳng hạn, Nhà Trắng không từ chối giúp đỡ các nước yếu kém, nhưng là theo cách để họ tự phát triển thị trường vốn riêng và gắn chặt đồng bản tệ quốc gia của họ vào đồng USD.
Hoa Kỳ sẵn sàng đề nghị các đối tác hợp tác công nghệ cao, mua sắm trong lĩnh vực quốc phòng và tiếp cận thị trường vốn Mỹ. Nhưng để làm gì? Để lôi kéo các quốc gia này về phe Hoa Kỳ - như chính các tác giả của Chiến lược thừa nhận.

Đòn giáng mạnh vào người châu Âu

"Chiến lược an ninh quốc gia mới của Hoa Kỳ nêu những đánh giá rất khắt khe về tình trạng châu Âu. Ê-kip chính quyền của Trump khẳng định rằng châu Âu đang yếu đi do chính sách nhập cư, sụt giảm tỷ lệ sinh và ngày càng tăng mối đe dọa “xóa sổ nền văn minh”. Tỷ trọng của châu Âu trong nền kinh tế thế giới đang tuột dốc. Tổng thống Trump cũng không hài lòng với việc châu Âu dường như đang cản trở “tự do ngôn luận và tự do chính trị”, ám chỉ việc nhiều nước châu Âu cố gắng phong toả các đảng phái mà họ coi là “cực hữu” hoặc “dân túy”.
Nhà Trắng - Sputnik Việt Nam, 1920, 08.12.2025
Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ có thể “tác động to lớn” để chấm dứt khủng hoảng Ukraina
Chiến lược mới cũng hàm chứa nội dung xét lại quan hệ trước đây của Hoa Kỳ với khối NATO. Văn kiện xác định mục tiêu “chấm dứt việc coi NATO như một liên minh không ngừng mở rộng và ngăn chặn không để điều này trở thành hiện thực”. Sự phê phán này đang tạo ra bầu không khí căng thẳng tại châu Âu, bởi nhiều nhà phân tích coi đây là minh chứng cho việc Hoa Kỳ đang “bắt đầu bỏ rơi” châu Âu và giảm bớt vai trò của mình trong NATO.
"Tuy nhiên, ngay trong văn bản Chiến lược có nêu rõ rằng: “Châu Âu vẫn đóng vai trò quan trọng đối với Hoa Kỳ trên bình diện chiến lược và văn hoá. Thương mại xuyên Đại Tây Dương là một trong những trụ cột của nền kinh tế thế giới và sự thịnh vượng phồn vinh của nước Mỹ… Chúng ta không thể cho phép mình "gạt bỏ" châu Âu; như vậy sẽ phá hoại các mục tiêu của Chiến lược này”.
Mặc dù vậy, quả thực nhiều người châu Âu đã nhìn thấy trong nội dung Chiến lược hiện hữu mối đe dọa đối với liên minh xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, ê-kip của Trump phân trần rằng họ ủng hộ một Châu Âu hùng mạnh… để người Mỹ sẽ “cùng với châu Âu hùng mạnh ngăn chặn sự thống trị của bất kỳ cường quốc nào khác trên lục địa này” (hẳn là ám chỉ Nga?).
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen - Sputnik Việt Nam, 1920, 08.12.2025
Chuyên gia: Chiến lược An ninh Quốc gia cho thấy Mỹ sẵn sàng “gạt bỏ” Ukraina và xem nhẹ EU
Có thể coi văn kiện như Chiến lược An ninh Quốc gia của Hoa Kỳ là quy tắc đối ngoại chủ chốt, nhưng cũng có thể coi đó là bản diễn ngôn tuyên truyền nhằm phục vụ mục đích nội bộ, để cho các cử tri Mỹ đọc. Ê-kip của Trump đang trấn an rằng: thưa các đồng bào, chúng tôi đang nghĩ về các bạn. Nhưng nếu đọc kỹ văn bản này, có thể thấy nước Mỹ không hề từ bỏ ý đồ làm bá chủ tại mọi điểm trên địa cầu. “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại!” - đó chính là một khẩu hiệu khác của Trump trong chiến dịch tranh cử trước đây của ông.
Tuy nhiên, không khó để thấy Trump muốn làm cho nước Mỹ trở thành vĩ đại bằng cách lợi dụng các nguồn lực vật chất và chính trị của các đồng minh và đối tác của mình.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала