Để làm rõ các căn cứ quy buộc trách nhiệm hình sự của bị cáo Đinh La Thăng về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" theo khoản 3 Điều 165 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 1999, luật sư Phan Trung Hoài đề nghị Hội đồng xét xử và đại diện Viện Kiểm sát thực hành quyền công tố trước Tòa xem xét nhiều vấn đề.
Về khuôn khổ pháp lý và tính hợp pháp trong việc PVN được phép đầu tư vốn ngoài ngành, luật sư Hoài cho rằng Quyết định số 198/2006/QĐ-TTg ngày 29/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án hình thành Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) về hình thức đa sở hữu, cho phép PVN được kinh doanh đa ngành.
Theo Quyết định số 199 ngày 29/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Công ty mẹ — PVN, một trong những ngành nghề kinh doanh của PVN có "hoạt động tài chính, chứng khoán, ngân hàng, bảo hiểm".
Theo Điều lệ về tổ chức và hoạt động của PVN được ban hành kèm theo Quyết định số 36/2007/QB-TTg ngày 14/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ, PVN được phép hoạt động đa ngành, có chức năng góp vốn đầu tư vào các Công ty con, trong đó có việc góp vốn vào các tổ chức tín dụng.
Đến ngày 5/2/2010, Chính phủ đã ban hành Quy chế quản lý tài chính của Công ty Nhà nước và quản lý vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp khác (ban hành kèm theo Nghị định 09/NĐ-CP), cụ thể:
Khoản 3 Điều 12: Đối với hoạt động đầu tư góp vốn vào các lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, Công ty Nhà nước chỉ được đầu tư vào mỗi lĩnh vực một doanh nghiệp; mức vốn đầu tư không vượt quá 20% vốn điều lệ của tổ chức nhận vốn góp, nhưng phải bảo đảm mức vốn góp của Công ty mẹ và các Công ty con trong Tổng Công ty, Tập đoàn không vượt quá mức 30% vốn điều lệ của tổ chức nhận vốn góp. Trường hợp đặc biệt có nhu cầu đầu tư vượt quá quy định này Công ty Nhà nước phải trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định;
Hơn nữa, để giải quyết những vướng mắc và hệ lụy do việc dừng thành lập Ngân hàng Hồng Việt, bị cáo Đinh La Thăng thay mặt HĐQT đã chỉ đạo cho ông Nguyễn Ngọc Sự — Phó Tổng giám đốc PVN và Nguyễn Xuân Sơn — Trưởng ban trù bị Ngân hàng TMCP Hồng Việt làm việc với một số tổ chức tín dụng để thỏa thuận việc góp vốn, trong đó có OceanBank.
Kết quả điều tra và thẩm tra công khai tại phiên tòa cho thấy, các nhân sự thuộc Ban trù bị tìm kiếm, đàm phán với một số ngân hàng như: Ngân hàng Hàng Hải, Ngân hàng Thái Bình Dương, GP Bank, KienLongBank, Ngân hàng Nông thôn Mỹ Xuyên (An Giang)… nhưng các ngân hàng này không đồng ý tiếp nhận theo điều kiện của PVN. Chỉ có duy nhất OceanBank mới đồng ý cho PVN góp cổ phần và tiếp nhận bộ máy con người, cơ sở vật chất.
Một trong những vấn đề quan trọng ở đây, theo luật sư Phan Trung Hoài, là cần nhìn nhận và đánh giá về giá trị pháp lý của bản Thỏa thuận 6934 ngày 18/9/2008 và việc ông Đinh La Thăng ký Thỏa thuận này có phải bị coi là hành vi vi phạm pháp luật, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng PVN bị mất vốn 800 tỷ hay không. Ông Thăng trình bày rõ Thoả thuận hợp tác không phải là căn cứ góp vốn, chỉ có giá trị khi có Nghị quyết thông qua của các uỷ viên HĐQT. Khi ông ký thoả thuận góp vốn thì không họp các Uỷ viên HĐQT mà chỉ trao đổi miệng; nhưng sau khi có thoả thuận thì HĐQT PVN đã thống nhất thông qua Nghị quyết số 7289/NQ-DKVN ngày 01/10/2008.
Tại phiên tòa, ông Hà Văn Thắm, cựu Chủ tịch OceanBank cũng khẳng định Thỏa thuận 6934 ngày 18/9/2008 chỉ là bản thỏa thuận về nguyên tắc.
Cũng theo luật sư Hoài, việc cáo buộc thân chủ của ông quyết định việc góp vốn dù biết rõ năng lực yếu kém của OceanBank là có sự nhầm lẫn giữa quyết định của cá nhân ông Thăng với Nghị quyết đã được sự thống nhất của HĐQT.
Theo đó, không chỉ PVN có trách nhiệm đánh giá năng lực của OceanBank mà chính các cơ quan quản lý Nhà nước, trong đó có Ngân hàng Nhà nước (NHNN), NHNN Chi nhánh Hải Dương đều phải xem xét và đánh giá năng lực của cả PVN và OceanBank trước khi chấp thuận việc tăng vốn điều lệ, đồng nghĩa với việc đồng ý cho PVN góp vốn mua cổ phần với tỷ lệ 20% của OceanBank.
Luật sư Hoài cũng viện dẫn một loạt các dẫn chứng để khẳng định có đủ căn cứ chứng minh hai lần góp vốn 400 tỷ đồng (2008) và 300 tỷ (2010) là hoàn toàn hợp pháp, được sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ và NHNN. Trong đó, Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng có ý kiến tại Công văn số 7119 ngày 7/10/2010: "PVN rà soát tình hình triển khai thực hiện, cân đối vốn, trước hết bảo đảm vốn cho các Dự án đầu tư thuộc ngành nghề kinh doanh chính, đặc biệt là các dự án trọng điểm dầu khí. Trên cơ sở đó và yêu cầu bảo toàn, phát triển vốn đầu tư vào Ngân hàng, quyết định góp vốn vào OceanBank theo kế hoạch tăng vốn năm 2010. Trường hợp khó khăn về vốn thì không nhất thiết nắm giữ 20% vốn điều lệ của OceanBank. Giao Bộ Tài chính kiểm tra, giám sát PVN thực hiện việc này" (Bút lục 1495).
Về trách nhiệm đối với lần thứ 3 góp vốn 100 tỷ đồng, việc góp thêm 100 tỷ đồng lần thứ ba theo Nghị quyết số 4266/NQ-DKVN ngày 16/5/2011, nâng tổng số vốn góp của PVN tại Oceanbank lên 800 tỷ đồng duy trì tỷ lệ nắm giữ 20% vốn tại Oceanbank theo Cáo trạng bị coi là vi phạm, vì tại thời điểm này, Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 đã có hiệu lực từ ngày 01/01/2011. Tại khoản 2, Điều 55 quy định "Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng…". Như vậy phần vốn của PVN tại OceanBank đã quá 5% so với quy định, lẽ ra ông Đinh La Thăng với trách nhiệm là Chủ tịch HĐTV phải chỉ đạo thoái vốn tại OceanBank để đảm bảo tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ 15%, nhưng ngày 10/5/2011 Đinh La Thăng lại ký Quyết định số 1329/QĐ-DKVN giao cho Vũ Thị Thanh Hương làm người đại diện phần vốn của PVN tại Oceanbank với tỷ lệ 20% vốn điều lệ của OceanBank.
Sau khi các thành viên tổ thư ký HĐTV tập hợp kết quả biểu quyết của các thành viên HĐTV, Nguyễn Thị Thủy Tiên, Phó Chánh văn phòng, Tổ trưởng Tổ thư ký HĐTV ký báo cáo tuần thứ 20 thể hiện đến ngày 16/5/2011, có 4/7 thành viên HĐTV biểu quyết đồng ý tăng vốn điều lệ ở mức tối đa 20% vào OceanBank với số tiền góp bổ sung 100 tỷ đồng, đủ điều kiện để ban hành Nghị quyết về việc góp vốn. Trên cơ sở đó, ngày 16/5/2011, ông Nguyễn Xuân Thắng ký Nghị quyết số 4266/NQ-DKVN chấp thuận điều chỉnh phương án tăng vốn điều lệ của OceanBank là 4.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 4658/NQ-DKVN ngày 31/5/2010 của PVN và PVN nắm giữ 20% vốn điều lệ của OceanBank. (bút lục 1507-1318).
Luật sư Phan Trung Hoài cho rằng có căn cứ để khẳng định mặc dù việc góp 100 tỷ đồng đợt thứ ba của PVN tại OceanBank về mặt pháp lý là vi phạm Khoản 2 Điều 55 Luật các tổ chức tín dục năm 2010, nhưng chưa đủ căn cứ quy buộc trách nhiệm hình sự về hành vi cố ý làm trái đối với ông Đinh La Thăng.
Từ những quan điểm, lập luận và đánh giá chứng cứ nêu trên, luật sư Phan Trung Hoài đề nghị Hội đồng xét xử và Viện kiểm sát xem xét lại quyết định truy tố ông Đinh La Thăng về tội danh "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kính tế gây hậu quả nghiêm trọng" vì chưa đủ căn cứ pháp lý và thực tế để chứng minh ông Đinh La Thăng phạm tội danh này.
Theo: Infonet