Sáng nay (31/5), Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ đã có phần giải trình về một số vấn đề giáo dục trước nghị trường Quốc hội.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh, đổi mới thi, kiểm tra đánh giá giáo dục là một trong 9 nhóm nhiệm vụ giải pháp thực hiện Nghị quyết 29 đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo.
Khắc phục tình trạng một năm có nhiều kỳ thi liền kề rất nặng nề, chính phủ đã ban hành chương trình hành động giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng một đề án xây dựng lộ trình hướng tới một kỳ thi chung lấy kết quả xét tốt nghiệp và đại học, cao đẳng.
Bộ Giáo dục đã thực hiện lộ trình này.
Cụ thể, chúng tôi đã triển khai thi giảm được áp lực. Từng bước để khắc phục tình trạng không minh bạch hướng tới một kỳ thi trung thực.
Tuy nhiên, năm 2018 xảy ra gian lận ở một số địa phương, đặc biệt ở khâu chấm thi gây bức xúc dư luận.
Rà soát lại toàn bộ quy trình thi, chúng tôi xin đánh giá như sau:
Trước hết, về nguyên nhân, về phía trách nhiệm Bộ Giáo dục và Đào tạo, trách nhiệm cá nhân tôi là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phụ trách ngành xin nhận trách nhiệm, thiếu sót ở một số công việc sau: Thứ nhất là phần mềm chấm thi trắc nghiệm vẫn còn lỗi dẫn đến một số người xấu lợi dụng làm sai lệch kết quả thi. Thứ hai là công tác quán triệt quy chế thi và tập huấn nghiệp vụ chưa được chi tiết ở một số địa phương, nhất là khâu chấm thi. Thứ ba là công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo ở một số khâu tổ chức thi tại một số địa phương chưa sâu sát.
Nguyên nhân về phía các địa phương, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nêu, Ban Chỉ đạo thi cấp tỉnh của một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ vai trò chỉ đạo, tổ chức thi ở địa phương mình theo phân cấp, còn để xảy ra sai phạm.
Công tác lựa chọn cán bộ tham gia tổ chức thi (nhất là ở khâu chấm thi) ở một số địa phương còn chưa chặt chẽ, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về phẩm chất và năng lực, thậm chí suy thoái biến chất, cấu kết với nhau để cắt xén hoặc vô hiệu hóa quy trình đã được quy định cụ thể để thực hiện hành vi gian lận nâng điểm thi cho thí sinh.
“Ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh về gian lận thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018 tại một số địa phương, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo rà soát, đánh giá và hướng dẫn các địa phương xử lý. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an đã chủ trì, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp điều tra xác minh để xử lý các tiêu cực và gian lận thi cử tại Hòa Bình, Sơn La và Hà Giang.
Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh thêm:
Do tính chất phức tạp của vụ việc nên mặc dù Bộ Công an đã rất cố gắng và khẩn trương, đã áp dụng các biện pháp nghiệp vụ cao, huy động phương tiện kỹ thuật tiên tiến và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan nhưng công tác điều tra, xác minh vẫn chưa thể kết thúc sớm được.
Quan điểm của chúng tôi là xử lý nghiêm minh. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã đề nghị các địa phương xem xét, xử lý nghiêm những cán bộ, công chức, viên chức và phụ huynh có hành vi gian lận điểm thi cho con em mình cần cương quyết đưa ra khỏi ngành Giáo dục địa phương những cán bộ giáo viên có sai phạm”, Bộ trưởng nói.
Để khắc phục hạn chế của kỳ thi năm 2018, trong kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia 2019, Bộ trưởng cho biết, Bộ đã đề ra một số giải pháp cơ bản.
Tăng cường quán triệt quy chế và tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác coi thi, chấm thi, thanh tra thi… và công an các địa phương được giao nhiệm vụ cũng như kỹ năng phòng chống, phát hiện các gian lận, nhất là gian lận sử dụng công nghệ cao.
Điều động các trường Đại học, Cao đẳng đến các tỉnh để phối hợp tổ chức thi theo nguyên tắc trường Đại học, Cao đẳng địa phương không tham gia phối hợp tổ chức thi tại địa phương mình.
Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác coi thi, chấm thi, nhất là các địa bàn có khả năng xảy ra tiêu cực trong thi cử.
“Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ trực tiếp chỉ đạo tổ chức chấm bài thi trắc nghiệm, giao nhiệm vụ cho các trường Đại học chủ trì, đặt camera giám sát phòng lưu trữ đề thi/bài thi, phòng chấm thi 24/24 giờ. Sửa đổi, nâng cấp, hoàn thiện phần mềm chấm thi trắc nghiệm theo hướng mã hóa dữ liệu toàn bộ dữ liệu chấm thi; “đánh phách điện tử” phiếu trả lời trắc nghiệm; tăng cường tính bảo mật, có chức năng giám sát, kiểm soát chặt chẽ người dùng, đồng thời có thể phát hiện, truy xuất các tác động trái phép vào bài thi.
Đối với việc chấm bài thi tự luận (Ngữ văn) do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, quy định chặt chẽ hơn bằng khâu chấm 2 vòng độc lập, thực hiện chấm kiểm tra tối thiểu 5% số bài thi, trong đó các bài đạt điểm cao phải được chọn để chấm kiểm tra. Nhân đây, tôi cũng đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể và đặc biệt là các vị đại biểu Quốc hội tăng cường giám sát, hỗ trợ ngành Giáo dục tổ chức Kỳ thi 2019 diễn ra thành công, lấy lại niềm tin của xã hội”, Bộ trưởng Nhạ đề nghị.
Về vấn đề bạo lực học đường, đạo đức nhà giáo, Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh:
“Thời gian qua đã xảy ra một số vụ việc bạo lực học đường, vi phạm đạo đức nhà giáo với tính chất và mức độ phức tạp, nghiêm trọng, gây lo lắng, bức xúc trong dư luận xã hội. Cá nhân tôi cũng rất bức xúc, lo lắng và thấy rõ trách nhiệm của mình”.
Ngay khi xảy ra một số vụ việc này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các địa phương khẩn trương kiểm tra, xử lý, trong đó yêu cầu xử lý nghiêm Ban giám hiệu, Giáo viên để xảy ra bạo lực học đường, vi phạm đạo đức nhà giáo.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các Nghị định, Đề án về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường và xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học.
Bộ cũng đã ban hành kế hoạch thực hiện Nghị định, Đề án này trong toàn ngành và nhiều văn bản, hướng dẫn triển khai thực hiện các nhiệm vụ phòng chống bạo lực học đường.
Bộ cũng đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về bảo đảm an ninh, an toàn trường học và phòng chống bạo lực học đường với gần 700 điểm cầu đến các quận/huyện của 63 tỉnh/thành phố, với sự tham gia của gần 20 ngàn đại biểu bao gồm từ trung ương đến cấp huyện, xã, trường nhằm đánh giá công tác phòng, chống bạo lực học đường, chỉ ra những tồn tại, nguyên nhân, hạn chế; đồng thời quán triệt các giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Tới đây, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp chính quyền, cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên, học sinh, cộng đồng về xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện phòng, chống bạo lực học đường.
Chúng tôi nhận thức được trách nhiệm trong việc để xảy ra bạo lực học đường. Tuy nhiên, để khắc phục tối đa tình trạng bạo lực học đường, rất cần sự quan tâm của gia đình, chăm lo của toàn xã hội, các cấp các ngành, đoàn thể ở trung ương và địa phương.
Về đạo đức nhà giáo, Bộ trưởng cho biết, với đội ngũ gần 1.5 triệu thầy cô, cán bộ quản lý, trong đó phần lớn các thày cô tâm huyết, yêu nghề, cống hiến cho sự nghiệp đổi mới giáo dục, thực hiện tốt các qui định về đạo đức nhà giáo. Tuy nhiên, có một bộ phận sa sút đạo đức.
“Quan điểm của chúng tôi là xử lý nghiêm minh các vụ việc vi phạm đạo đức nhà giáo. Bộ đã đề nghị các địa phương không bố trí đứng lớp các giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo, kiên quyết đưa ra khỏi ngành những trường hợp vi phạm nghiêm trọng đạo đức nhà giáo theo quy định của pháp luật.
Chúng tôi cũng đã chỉ các cơ sở đào tạo giáo viên đổi mới chương trình đào tạo, xây dựng chuẩn đầu ra cho sinh viên gắn với chuẩn nghề nghiệp giáo viên, trong đó chú trọng tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng ứng xử sư phạm, tư vấn tâm lý học đường”, Bộ trưởng cho hay.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định, thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, ngành giáo dục đã triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp, sau 5 năm triển khai đã đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Mạng lưới cơ sở trường lớp được mở rộng, điều kiện đảm bảo chất lượng được tăng cường, chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn được nâng cao.
Các đoàn học sinh Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế tiếp tục đạt thành tích xuất sắc, được các nước, các tổ chức quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Thực hiện tự chủ đại học, vị thế các trường đại học của Việt Nam đã được nâng lên trong bảng xếp hạng Châu Á và thế giới.
“Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành giáo dục bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém gây bức xúc dư luận, hoài nghi về kết quả đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Sự nghiệp đổi mới giáo dục cần có thời gian mới thấy được kết quả rõ rệt. Đổi mới giáo dục lần này rất căn bản, toàn diện - chuyển từ nền giáo dục từ tiếp cận kiến thức sang phát triển phẩm chất năng lực.
Phải thực hiện nhiều nhiệm vụ, trong đó có những nhiệm vụ rất mới nên bước đầu không tránh khỏi lúng túng và sai sót. Chúng tôi tiếp thu các ý kiến của Đại biểu để chỉ đạo quyết liệt, sớm khắc phục được các hạn chế, yếu kém của Ngành, củng cố niềm tin của xã hội”, Bộ trưởng nói.