Một số giải pháp mà các doanh nghiệp xuất khẩu lựa chọn trước mắt là thỏa thuận các hợp đồng dịch vụ logistics dài hạn, thỏa thuận với các hãng vận chuyển cho phép áp dụng chính sách Swap Container, tránh đặt chỗ với hãng tàu phải qua tay nhiều đại lý v.v.
‘Oằn mình’ chịu cước vận chuyển tăng
Theo chia sẻ của một doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gỗ, chi phí container rất là quan trọng. Trong khi đó, nếu như năm 2020 chi phí container đã tăng 165%, đến năm 2021 tiếp tục tăng thêm 63%, và cho đến nay vẫn không ngừng tăng.
Không chỉ vậy, với các DN xuất khẩu đồ gỗ tại khu vực Đông Nam Bộ (phần lớn tập trung ở Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM) thì chi phí xăng dầu tăng cao đã ảnh hưởng lớn đến chi phí vận chuyển container từ nhà máy sản xuất đến cảng Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu), cảng Cát Lái (TP.HCM) và cảng Đồng Nai.
Có thể thấy, các chi phí logistics đã và đang ảnh hưởng rất lớn đến lợi nhuận của DN ngành gỗ nói riêng. Một số nguyên vật liệu ngành gỗ tăng mạnh trong thời gian qua như gỗ sồi xẻ tăng 28%, gỗ Gõ tròn - 40%, gỗ Dương xẻ - 40%. Điều này cũng kéo theo nhiều nguyên vật liệu trong chuỗi giá trị ngành gỗ có xu hướng tăng theo.
Chia sẻ tại hội thảo tổ chức tại TP .HCM ngày 14/4 nhằm bàn về xu hướng mới trong hoạt động logistics giữa tình hình mới, ông Võ Quốc Lợi, thành viên HĐQT Công ty Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành, đề xuất:
“Trong ngắn hạn các DN đã đàm phán với các tổ chức tài chính để tăng hạn mức vốn lưu động, tạo điều kiện để thương thảo các hợp đồng mua nguyên vật liệu và dịch vụ logistics dài hạn. Các DN cũng cơ cấu lại danh mục sản phẩm để có chiến lược mua hàng hợp lý và tối ưu hoá các chi phí sản xuất. Không chỉ vậy, các DN cần hợp tác với những hiệp hội có liên quan nhằm có thể thực hiện mua chung nguyên vật liệu với số lượng lớn”.
Chi phí logistics tăng ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp
Phát biểu tại hội thảo, bà Võ Thị Phương Lan, Chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc Công ty ASL Logistics, cho biết chỉ trong quý I/2022 giá xăng dầu tăng lên rất cao (tăng 52% so với cùng kỳ năm ngoái) và chỉ giảm nhỏ giọt, trong khi giá xăng dầu cấu thành nên 40% của giá vận chuyển nội địa.
Chính vì vậy, điều tất yếu là các DN xuất khẩu nhận được thông báo giá vận chuyển nội địa tăng lên. Nhất là vào tháng 3/2022 vừa qua đã có đợt tăng rất lớn. Trong quý I/2022, nếu so với quý IV/2021 thì giá vận tải nội địa đã tăng lên 27,1%. Đây là con số tăng ngoài tầm kiểm soát của tất cả các DN.
Cũng theo bà Lan, nếu tình hình tiếp tục bất ổn định khi mà tình trạng kẹt cảng trên toàn thế giới tiếp tục kéo dài, đặc biệt tại các cảng trung chuyển lớn hoặc các cảng lớn như Trung Quốc, Mỹ thì giá cước còn tiếp tục tăng hơn nữa. Để quay lại giá cước về trước năm 2019 là rất khó, tình hình khó khăn có thể kéo dài đến hết năm 2023.
Việt Nam cung cấp container rỗng, nhưng tại sao vẫn thiếu?
Theo phân tích từ phía doanh nghiệp xuất khẩu, nếu như trước đây việc vận chuyển một lô hàng xuất khẩu từ nhà máy sản xuất ở Việt Nam đến siêu thị của Mỹ kéo dài khoảng 52 ngày thì hiện nay thời gian vận chuyển đã tăng gấp đôi.
Thời gian vận chuyển kéo dài làm cho các DN tốn kém nhiều chi phí về lưu trữ, chi phí trên biển và nhiều chi phí khác. Đặc biệt là yếu tố kẹt cảng đã tác động mạnh đến vòng quay của container rỗng.
Khi làm việc với các DN logistics, nhiều nhà xuất khẩu thắc mắc là tại sao lại không có container rỗng khi mà chúng ta đóng container rỗng để cung cấp vào thị trường. Thực tế container rỗng đã vào thị trường rất nhiều, nhưng hầu như đa phần đều nằm ở trên biển.
“Mặc dù tình trạng này đang cải thiện dần nhưng các con tàu vẫn đang xếp hàng dài, thậm chí có những lúc thời gian vận chuyển container từ cảng Cái Mép đi đến cảng Los Angeles (Mỹ) khoảng 17 ngày, nhưng một con tàu đợi ở phao số 0 của cảng Los Angeles là trong vòng 3 tuần lễ mới đưa hàng vào được đến cảng”, vị chủ tịch của ASL Logistics giải thích.
Điều này dẫn đến việc, khi hàng hoá của Việt Nam sau khi đưa vào đến cảng Los Angeles rồi, muốn chuyển về các tiểu bang hay các kho nội địa ở Mỹ lại phải mất đến 3 tháng vì không thể nào xoay vòng được để chuyển container.
Chi phí logistics vẫn là bài toán khó cho doanh nghiệp xuất gỗ
Đơn cử, trong quý I/2022 giá vận chuyển đi bờ Đông nước Mỹ vẫn rất cao, so với cùng kỳ năm ngoái đã tăng tới 232%, và theo đánh giá thì giá vận chuyển trong tháng 4/2022 là 15.000 USD/container. Còn giá vận chuyển đi bờ Tây nước Mỹ tăng đến 318%, giá tháng 4/2022 là 11.000 USD.
Để cải thiện tình hình hiện nay, đối với chi phí vận tải nội địa, các chuyên gia cho rằng các DN cần thoả thuận với các hãng vận chuyển cho phép áp dụng chính sách Swap Container (cách trao đổi container giữa chuyến nhập khẩu và chuyến xuất khẩu để nhà sản xuất không phải trả rỗng cho chuyến nhập và lại đi lấy rỗng cho chuyến xuất). Điều này nhằm giảm chi phí vận tải và thời gian vận chuyển.
Các chuyên gia cũng khuyến cáo các nhà xuất khẩu nên chủ động tìm kiếm các đại lý cấp 1 có thương hiệu, có uy tín trên thị trường vận chuyển nhằm tránh các booking (đặt chỗ với hãng tàu) hàng xuất nhập qua tay nhiều đại lý mới đến tay các nhà xuất nhập khẩu. Điều này nhằm tránh đẩy giá cước quá cao so với giá trị thực ban đầu, đặc biệt là các tuyến Bắc Mỹ, Châu Âu.