Tại dự thảo tờ trình Chính phủ về dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 140 năm 2020, Bộ Tài chính cho rằng doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 50% vốn điều lệ trở lên không thể triển khai việc thoái vốn tại các doanh nghiệp đang bị lỗ, lỗ lũy kế, ảnh hưởng đến vốn đầu tư của doanh nghiệp.
Do đó, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Nghị định 91 để tháo gỡ vướng mắc, xây dựng cơ sở pháp lý, giúp doanh nghiệp thoái vốn nhà nước khi công ty con kinh doanh thua lỗ.
Cụ thể, dự thảo bổ sung quy định, trường hợp thoái vốn tại công ty cổ phần có vốn góp của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ mà công ty cổ phần đó không đảm bảo hoạt động kinh doanh của 2 năm liên tục liền kề trước năm tổ chức thoái vốn phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm tổ chức thoái vốn, cơ quan đại diện chủ sở hữu chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước được lựa chọn việc chuyển nhượng cổ phần tại công ty cổ phần đó theo quy định tại khoản 2 Điều 127 Luật Doanh nghiệp năm 2020.
Trình tự, thủ tục, thẩm quyền thoái vốn thực hiện theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.
Cũng tại tờ trình này, Bộ Tài chính đề xuất doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn được chia phần lợi nhuận còn lại cho cổ đông bằng cổ phiếu, thay vì tiền mặt như hiện tại. Trả cổ tức bằng cổ phiếu chỉ được áp dụng với công ty cổ phần thực hiện các dự án quan trọng quốc gia được cấp có thẩm phê duyệt, Thủ tướng chấp thuận.
Đề xuất này được Bộ Tài chính đưa ra nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn cho trường hợp của Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV), theo yêu cầu của Phó thủ tướng Lê Minh Khái tại thông báo cuối năm 2023.
Bộ Tài chính cho biết, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Tổng công ty Cảng Hàng không - CTCP (ACV) đã có các công văn về việc thực hiện phân phối lợi nhuận sau thuế theo quy định.
Trong đó, Ủy ban Quản lý vốn đã kiến nghị cho phép ACV được chia cổ tức bằng cổ phần để giúp ACV tăng thêm nguồn vốn tự có, thực hiện các dự án quan trọng quốc gia, dự án lớn như: dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, mở rộng nhà ga T2 Cảng hàng không quốc tế Nội Bài…
Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, phần lợi nhuận còn lại sẽ phải chia hết cổ tức, lợi nhuận bằng tiền mặt cho các cổ đông, thành viên góp vốn. Cổ tức từ phần góp vốn của Nhà nước sẽ được nộp vào ngân sách nhà nước.
Nếu thực hiện theo quy định này, ACV sẽ không đáp ứng nhu cầu vốn còn thiếu hiện có để đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ đầu tư, xây dựng, đặc biệt là dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 phải hoàn thành đưa vào khai thác năm 2025.
Như vậy, ACV sẽ phải triển khai vay các tổ chức tín dụng, dẫn tới việc tăng rủi ro trong hoạt động đầu tư, giảm hiệu quả dự án và giảm hiệu quả hoạt động của ACV.