Kết quả chuyến thăm mang ý nghĩa chiến lược

Ngày 14-15/4/2025, Tổng Bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam. Chuyến thăm được đánh giá là sự kiện chính trị đối ngoại quan trọng của hai Đảng, hai nước, có ý nghĩa chiến lược, tác động lâu dài đến sự phát triển của quan hệ Việt - Trung trong bối cảnh hai nước đều đang bước vào kỷ nguyên mới, thời đại phát triển mới.

Sputnik đã có cuộc phỏng vấn nhà nghiên cứu Nguyễn Hồng Long, chuyên gia về Trung Quốc về những điểm đặc biệt của chuyến thăm Việt Nam lần này của ông Tập Cận Bình.

Đây là chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần thứ tư của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và cũng là chuyến thăm lần thứ hai của ông tới Việt Nam trong nhiệm kỳ mới. Một mặt, chuyến thăm này nằm trong Chương trình quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước nhân kỷ niệm 75 năm ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao cấp đại sứ (1950-2025) với chủ đề “Năm giao lưu nhân văn Việt Nam - Trung Quốc”.

Mặt khác, chuyến thăm này là bước đi quan trọng để hoàn chỉnh các thỏa thuận có tính chiến lược giữa hai bên, trong đó có các cuộc trao đổi sâu rộng giữa các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và lãnh cấp cao của Trung Quốc về những vấn đề tổng thể và mang tính chiến lược liên quan đến phương hướng phát triển quan hệ giữa hai Đảng, hai nước cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, từ đó cùng nhau hoạch định lộ trình phát triển mới cho Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung - Việt.

Bên cạnh các hoạt động theo nghi thức ngoại giao cấp cao cũng như các cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Tập Cận Bình với Tổng bí thư Tô Lâm, với Chủ tịch nước Lương Cường, hội hiến với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thì điểm nhấn đáng chú ý nhất của chuyến thăm này là cuộc Liên hoan Gặp gỡ hữu nghị nhân dân Việt Nam - Trung Quốc được tổ chức tại Trung tâm Hội nghị quốc tế với sự tham gia của hai đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam và Trung Quốc cùng 350 đại biểu nhân sỹ hữu nghị, học sinh, sinh viên và thế hệ trẻ hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Tại cuộc giao lưu này có các sự kiện quan trọng gồm Lễ khởi động “Hành trình đỏ về nghiên cứu và học tập của thanh niên”, Lễ khởi động cơ chế hợp tác đường sắt Việt Nam - Trung Quốc và Triển lãm ảnh 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Trung Quốc.

Điểm nhấn tiếp theo là 45 văn kiện hợp tác giữa hai bên đã được ký kết. Đây là số lượng văn kiện lớn nhất từng được hai bên thỏa thuận trong một chuyến đi thăm lẫn nhau của nguyên thủ quốc gia hai nước. Tất nhiên là các văn kiện này đã được hai bên soạn thảo, chỉnh sửa và trình lãnh đạo của mình phê duyệt từ trước. Thủ tục rút gọn này chỉ có trong quan hệ “đồng chí-anh em-láng giềng-hữu nghị-hợp tác” giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Chuyến thăm Việt Namlần này của Chủ tịch Trung Quốc còn là sự kiện mở đầu cho chuỗi các sự kiện giao lưu hữu nghị Việt-Trung. Trước hết là sự kiện “Giao lưu hữu nghị biên giới Việt-Trung từ ngày 16 đến 17/4/2025 tại Cửa khẩu Hữu nghị trên biên giới Lạng Sơn – Quảng Tây. Tiếp theo là cuộc giao lưu, tuần tra liên hợp và luyện tập chung về tìm kiếm cứu nạn trên biển của Hải quân Nhân dân Việt Nam và Hải quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc lần thứ 38 trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ, Phía Việt Nam cử các hộ vệ hạm lớp Gepard số hiệu 015 “Trần Hưng Đạo” và 016 “Quang Trung” tham gia sự kiện này từ ngày 10 đến 19/4/2025. Trong cuộc diễu binh kỷ niệm 50 năm Chiến thắng của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngày 30/4/2025 sẽ có sự tham gia của quân đội Trung Quốc cùng với các quân đội Lào và Campuchia.

Kết quả chuyến thăm rất tốt và có ý nghĩa chiến lược: Việt Nam - Trung Quốc nhất trí nâng tầm hợp tác thực chất trên nhiều lĩnh vực. Chủ tịch nước Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc sẵn sàng cùng Việt Nam duy trì trao đổi chiến lược cấp cao, củng cố nền tảng xã hội vững chắc. Hai bên cũng ra Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc về việc tiếp tục làm sâu sắc quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc.

Trong số 45 văn kiện Việt Nam và Trung Quốc ký kết lần này có 7 văn kiện hợp tác về giao thông vận tải đường sắt và đường bộ được chú ý nhiều nhất.

Trước hết, về đường bộ là Hiệp định liên chính phủ hai nước về việc cùng xây dựng công trình giao thông qua biên giới khu vực cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, Việt Nam - Thiên Bảo, Trung Quốc. Kèm theo đó là Nghị định thư giữa Chính phủ hai nước về việc đơn giản hoá thủ tục xuất, nhập qua cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, Việt Nam - Thiên Bảo, Trung Quốc và Bản ghi nhớ về hợp tác kỹ thuật đường bộ giữa Bộ Xây dựng Việt Nam và Bộ Giao thông vận tải Trung Quốc.

Cửa khẩu Thanh Thủy nằm trên địa bàn huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Trong những năm 1984-1989, tại Vị Xuyên đã diễn ra một số trận đánh rất ác liệt giữa hai bên trong xung đột biên giới Trung – Việt (1979-1989). Vì vậy, các hiệp định và thỏa thuận về việc xây dựng, nâng cấp cặp cửa khẩu đường bộ Thanh Thủy – Thiên Bảo cùng các hạng mục giao thông đường bộ tại khu vực này có ý nghĩa biểu tượng về cam kết xây dựng đường biên giới hữu nghị, hợp tác, hòa bình lâu dài giữa Việt Nam và Trung Quốc theo đúng nhận thức chung của lãnh đạo Đảng và Nhà nước hai bên.

Tiếp theo là các văn kiện hợp tác về giao thông đường sắt giữa hai bên gồm:

Vì đường sắt là loại hình giao thông có năng suất thông qua (tấn/km) lớn thứ hai sau đường hàng hải và về tốc độ thông qua (tấn/km/giờ) chỉ thua đường hàng không nên có hiệu quả kinh tế rất cao. Vì vậy, đây là các thỏa thuận đem lại lợi ích rất lớn cho cả hai bên. Phía Việt Nam có thể kết nối đường sắt hiện đại qua Trung Quốc tới các khu vực Đông Bắc Á, Siberia, Trung Á, Nga và Châu Âu phục vụ cho xuất nhập khẩu hàng hóa với khối lượng rất lớn và tốc độ nhanh hơn nhiều so với vận tải đường biển. Còn Trung Quốc thì có đường sắt và đường bộ ra biển gần hơn cho các vùng xa xôi, hẻo lánh ở phía Tây Nam lãnh thổ của họ như Vân Nam, Quý Châu… Các văn kiện về đường sắt này có vai trò to lớn, góp phần đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị các dự án đường sắt kết nối Việt Nam - Trung Quốc, là một trong các nội dung hợp tác được các lãnh đạo Đảng, Chính phủ và nhân dân hai nước hết sức quan tâm.