Tuần trước, Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna, ông Mikhail Ulyanov, cảnh báo bất kỳ nỗ lực nào của Pháp, Anh và Đức nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế chống Iran thông qua cơ chế snapback theo Nghị quyết 2231 của HĐBA LHQ sẽ đi ngược lại luật pháp quốc tế, bởi chính các nước này cũng không tuân thủ đầy đủ các điều khoản của nghị quyết.
Theo cổng thông tin điện tử Axios, Bộ trưởng Ngoại giao các nước Pháp, Đức, Anh cùng Cao uỷ EU về chính sách đối ngoại đã khẳng định với Ngoại trưởng Mỹ Rubio rằng cơ chế này sẽ được khởi động trong tuần. Một nguồn tin từ cuộc gặp giữa các nhà ngoại giao châu Âu và Iran tại Geneva cho biết, phía Iran “không đưa ra được kết quả cụ thể nào”, do đó kết quả này mở đường cho việc tái áp đặt lệnh trừng phạt.
Một nhà ngoại giao châu Âu giấu tên nhấn mạnh rằng việc khởi động cơ chế snapback không đồng nghĩa với chấm dứt ngoại giao và “Bộ ba châu Âu” vẫn sẵn sàng đối thoại với Tehran trong vài tuần tới trước khi các lệnh trừng phạt có hiệu lực.
Trong khi đó, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Kazem Gharibabadi trước đó tuyên bố Tehran sẽ từ bỏ mức độ hợp tác hiện tại với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nếu châu Âu thực sự kích hoạt cơ chế này.
Hôm thứ Ba, Iran và “Bộ ba châu Âu” đã tiến hành thêm một vòng đàm phán về vấn đề hạt nhân tại Geneva. Các cuộc thương lượng diễn ra trong bối cảnh châu Âu tuyên bố sẽ kích hoạt cơ chế trừng phạt nếu Tehran không đồng ý thỏa thuận hạt nhân mới hoặc không chấp thuận gia hạn Nghị quyết 2231b- văn kiện đã phê chuẩn thỏa thuận hạt nhân năm 2015 - sẽ hết hiệu lực vào ngày 18/10/2025. EU yêu cầu Iran bắt đầu đối thoại trực tiếp với Mỹ để đạt được một thỏa thuận mới.
Song song đó, theo các phương tiện thông tin đại chúng, Nga đã đệ trình tại LHQ một dự thảo nghị quyết về việc gia hạn Nghị quyết 2231. Bộ Ngoại giao Iran cho biết họ đang xem xét văn bản này.
Để đối phó, các nghị sĩ Iran đã chuẩn bị một dự luật rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) trong trường hợp “Bộ ba châu Âu” thực sự kích hoạt cơ chế snapback. Trước đó, ngày 2/7, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã ký sắc lệnh thực thi Luật đình chỉ hợp tác với IAEA, dẫn đến việc các thanh sát viên của cơ quan này bị trục xuất. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi khẳng định dù Tehran đã tạm dừng hợp tác, nhưng “cánh cửa đối thoại vẫn chưa khép lại”.
Theo Bộ Ngoại giao Iran, hiện vẫn còn một số thanh sát viên IAEA ở Iran để giám sát quá trình Nga thay thế nhiên liệu tại nhà máy điện hạt nhân Bushehr. Hoạt động này bắt buộc phải có sự chứng kiến của các chuyên gia quốc tế.