Theo ông Phạm Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Việt Nam hiện đã xuất khẩu nông sản tới hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ - một con số cho thấy vị thế của nông nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng lương thực, thực phẩm. Do đó, ‘không cường điệu khi nhận định Việt Nam nuôi cả thế giới’.
Nông sản Việt Nam hiện diện ở hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ
Tại họp báo, ông Phạm Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thông tin, hiện nay thế giới có 195 quốc gia và vùng lãnh thổ, thì tính đến hết năm 2024, nông sản Việt Nam đã có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ - gần như phủ kín bản đồ thương mại toàn cầu. Đây là một con số cho thấy vị thế của nông nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng lương thực, thực phẩm toàn cầu.
“Thế giới có 195 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhưng nông sản Việt Nam đã có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đó là minh chứng rõ ràng cho năng lực sản xuất, chế biến và hội nhập quốc tế của ngành”, báo Nông nghiệp và Môi trường dẫn phát biểu của ông Duy.
Ông Duy cho biết, Việt Nam đang nằm trong nhóm các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới ở nhiều mặt hàng chủ lực. Năm 2024, xuất khẩu gạo đạt hơn 9 triệu tấn, đưa Việt Nam vươn lên vị trí thứ ba toàn cầu, chỉ sau Ấn Độ và Thái Lan. Với sản lượng trên 39 triệu tấn lúa, Việt Nam không chỉ bảo đảm vững chắc an ninh lương thực trong nước mà còn đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực toàn cầu.
Trong lĩnh vực thủy sản, Việt Nam duy trì giá trị xuất khẩu xấp xỉ 10 tỷ USD, đứng trong nhóm ba quốc gia xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Na Uy. Con số này từng đạt 11 tỷ USD năm 2022, cho thấy tiềm lực mạnh mẽ và khả năng phục hồi của ngành sau giai đoạn khó khăn vì đại dịch.
Với cà phê, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil, với sản lượng hàng năm từ 1,6-1,8 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 4,5 tỷ USD. Ngành rau quả cũng đang bứt phá mạnh mẽ, nằm trong nhóm 15 quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, nhờ lợi thế khí hậu đa dạng, năng lực chế biến sâu ngày càng cao và sự vươn lên của thế hệ doanh nghiệp trẻ.
Ông Phạm Văn Duy - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường
Ngoài ra, các mặt hàng như hạt điều, hồ tiêu, cao su, gỗ và sản phẩm gỗ đều duy trì vị thế trong nhóm xuất khẩu chủ lực toàn cầu, góp phần củng cố hình ảnh Việt Nam như một quốc gia nông nghiệp năng động và có tầm ảnh hưởng quốc tế.
“Từ những con số đó, có thể nói rằng nhận định Việt Nam ‘nuôi cả thế giới’ không phải là cường điệu. Nông nghiệp Việt Nam đang thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng lương thực, thực phẩm cho hàng trăm quốc gia”, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường Phạm Văn Duy nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, dù đối mặt nhiều thách thức, nhưng 10 tháng đầu năm 2025, toàn ngành vẫn đạt kết quả tích cực: Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 58,13 tỷ USD, tăng 19,2% so với cùng kỳ. Xuất siêu đạt 17 tỷ USD, mức cao nhất trong nhiều năm gần đây. Đây là thành tích đáng ghi nhận trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động mạnh, chi phí đầu vào tăng cao, nhu cầu tiêu thụ chậm.
Các nhóm hàng chủ lực như gạo, cà phê, rau quả, thủy sản và gỗ đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực. Ông đánh giá, mục tiêu cả năm đạt khoảng 65-67 tỷ USD là khả thi nếu Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ phục hồi và tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến bày tỏ, dư địa tăng trưởng của nông nghiệp Việt Nam vẫn còn rất lớn, nhất là khi các yếu tố khoa học công nghệ, logistics và chuyển đổi số được tích hợp sâu trong chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ nông sản.
“Khi hạ tầng vùng nguyên liệu, kho lạnh, hệ thống logistics, điện và thủy lợi được đầu tư đồng bộ, kết hợp với công nghệ chế biến sâu, trí tuệ nhân tạo và truy xuất nguồn gốc số, nông nghiệp Việt Nam sẽ có bước nhảy vọt về năng suất, chất lượng và giá trị”, Thứ trưởng Tiến khẳng định.
Hiện cả nước có khoảng 16 triệu ha đất nông nghiệp, trong đó 14,7 triệu ha đang được sử dụng, song nhiều vùng sản xuất vẫn thiếu hạ tầng cơ bản, khiến chi phí logistics cao và giảm hiệu quả xuất khẩu, nhất là tại Đồng bằng sông Cửu Long.
“Nếu khắc phục được điểm nghẽn này, Việt Nam có thể bứt phá mạnh trong nuôi trồng thủy sản, phát triển rừng gỗ lớn, chế biến tinh và xuất khẩu sản phẩm giá trị cao”, ông nói.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp cũng lưu ý, đi cùng với tăng trưởng là yêu cầu kiểm soát chặt chẽ tài nguyên, môi trường và phát thải. Phát triển nông nghiệp phải song hành với bảo vệ môi trường - đó là con đường duy nhất để nâng cao chất lượng tăng trưởng, đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu và giữ vững vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng lương thực thế giới.
Về phòng chống thiên tai, ông Tiến cho biết Bộ đã chủ động chỉ đạo, dự báo và chuẩn bị các phương án ứng phó bão số 13 - được dự báo có cường độ mạnh, đồng thời phát huy kinh nghiệm từ các năm 2020 và 2021 để giảm thiểu thiệt hại và bảo đảm tăng trưởng chung của toàn ngành.
Trụ cột và bệ đỡ
Theo ông Nguyễn Như Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, với kim ngạch xuất khẩu gần 70 tỷ USD mỗi năm, nông nghiệp và môi trường vẫn giữ vai trò trụ cột trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong giai đoạn tới, việc tái cơ cấu và tổ chức lại sản xuất sẽ được tiếp thêm sức mạnh từ 4 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị - “tứ trụ Nghị quyết”: Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW (24/1/2025) về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết 68-NQ/TW (4/5/2025) về phát triển kinh tế tư nhân.
Ông Cường nhấn mạnh: “Nếu con người và đất đai là vốn cố định của quốc gia thì trí tuệ và công nghệ chính là vốn lưu động - là động lực then chốt để đất nước bứt phá trong kỷ nguyên mới”.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng khẳng định, nông nghiệp không chỉ là trụ cột của Việt Nam mà còn của toàn cầu. Bảo đảm lương thực cho 8 tỷ người là nhiệm vụ trọng yếu của thế giới và trong bối cảnh biến động khó lường từ thiên tai, dịch bệnh đến xung đột, nông nghiệp luôn là nền tảng vững chắc đảm bảo an ninh lương thực, an sinh xã hội.
Trả lời về định hướng phát triển ngành, ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, nhận định: suốt 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng, từ xóa đói giảm nghèo đến nâng cao đời sống người dân.
Việt Nam có lợi thế nổi bật về lúa gạo, tạo nền tảng phát triển sang các ngành hàng có giá trị cao như cà phê, hồ tiêu, điều và thủy sản. Để vươn tầm thế giới, ngành cần phát triển theo hướng nông nghiệp sinh thái, ứng dụng công nghệ, sử dụng tài nguyên bền vững.
Ông Thắng cho rằng, chính sách nông nghiệp Việt Nam đã trải qua nhiều bước ngoặt: từ năm 1986 chuyển sang kinh tế thị trường; năm 1997 cho phép khu vực tư nhân tham gia xuất khẩu nông sản; và từ năm 2020, chuyển hẳn sang tư duy kinh tế nông nghiệp, chú trọng giá trị, thị trường và tính bền vững. Trong lĩnh vực môi trường, ngành đang hướng tới chăn nuôi xanh, nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và thương mại tín chỉ carbon, nhằm tạo giá trị gia tăng từ phát triển bền vững.
Bổ sung ý kiến này, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng tái khẳng định, lúa gạo vẫn là ngành hàng chiến lược, đóng vai trò then chốt trong đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu của Việt Nam. Định hướng sắp tới là chuyển trọng tâm từ mở rộng sản lượng sang nâng cao giá trị.
Theo ông, ngành lúa gạo của Việt Nam vẫn duy trì được sản lượng và giá trị dù diện tích gieo trồng giảm, minh chứng cho tăng trưởng theo chiều sâu, chất lượng và bền vững.
“Trong thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục thúc đẩy chế biến sâu, phát triển kinh tế xanh, giảm phát thải, đồng thời kế thừa kinh nghiệm quốc tế một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu rõ.