Điều bất ngờ từ người Philippines

Hôm thứ Sáu tuần trước, trong khi đang ở Singapore,  Bộ trưởng Ngoại giao của đất nước này là ông Perfecto Yasa đã đưa ra tuyên bố rằng Manila sẽ không nêu phản đối ngoại giao chống Bắc Kinh trong tương quan hoạt động của phía Trung Quốc xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự trên đảo nhân tạo ở khu vực quần đảo Trường Sa. Thế mà cũng chính về vấn đề này thì người Mỹ từng tuyên bố sẵn sàng đối chọi chống Trung Quốc nếu Bắc Kinh  "tiếp tục tham vọng hàng hải bất hợp pháp". Còn bây giờ Bộ trưởng Ngoại giao Philippines xác định lập trường hoàn toàn khác: "Cứ mặc cho họ (Trung Quốc) hành động phù hợp với lợi ích quốc gia của họ".

Thế còn tranh chấp giữa Trung Quốc và Philippines xung quanh Scarborogh Shoal thì sao? Hóa ra là ông Bộ trưởng cũng đã nói về vấn đề này, rằng làm gì có xung đột, rằng các ngư dân Philippines đang bình yên đánh bắt cá ở đó, còn các đại diện  thẩm quyền của hai nước đang thương lượng để thiết lập hợp tác trong ngành công nghiệp thủy hải sản, bảo vệ môi trường, và sửa soạn ký Nghị định thư về hiệp lực của các đơn vị biên phòng nhằm tránh va chạm trên biển.

Nguyên nhân của những thay đổi đột ngột như vậy trong quan hệ Philippines-Trung Quốc là bởi đâu? Có thể thấy, ban lãnh đạo Philippines tính  rằng họ không thể chống lại Trung Quốc: "Chúng ta không thể chặn Trung Quốc" — đó cũng là lời  thừa nhận của Bộ trưởng Perfecto Yasai.

Ngoài ra, từ bỏ định hướng một chiều nhắm vào Hoa Kỳ, Tổng thống đương nhiệm của Philippines trông đợi rằng bây giờ nhà bảo trợ cơ bản của nước ông sẽ là Trung Quốc. Hôm thứ Bảy, bởi Hoa Kỳ không muốn gửi hỗ trợ tài chính cho Philippines theo tuyến của một tổ chức nhân đạo, ông Duterte một lần nữa làm mếch lòng người Mỹ với tuyên bố bực tức rằng: "Chúng tôi không cần tiền của các người.  Trung Quốc đã nói sẽ gửi tiền cho chúng tôi mà với số lượng lớn".

Đương nhiên, người Mỹ từ lâu đã đánh mất cảm xúc hiện thực khi luôn cho rằng họ có thể áp đặt ý muốn của Washington với bất kỳ quốc gia nào chỉ yếu hơn một chút so với Hoa Kỳ. Họ đã tính sai trong trường hợp Philippines, dù trong lịch sử đã không chỉ một lần hứng chịu thất bại trong quan hệ với những nước khác. Thế mà trong Chiến tranh Lạnh, Philippines  từng là đồng minh gần gũi và dễ bảo nhất của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á. Bây giờ ông Duterte lớn tiếng đe trục xuất đội quân Mỹ khỏi đất Philippines.

Nếu tranh chấp lãnh thổ biến khỏi chương trình nghị sự quan hệ Philippines-Trung Quốc, điều đó chắc chắn sẽ tác động thay đổi toàn bộ cục diện xung đột ở Biển Đông. Sẽ phải tiếp tục tìm kiếm những con đường mới phương pháp mới để giải quyết vấn đề.  Có điều cần nhớ rằng, vì lợi ích của tất cả các dân tộc, những phương pháp đó nên là phương pháp hòa bình.