Thêm một nỗ lực biến Biển Đông thành khu vực hoạt động kinh tế chung?

Tổng thống Philippines đã đưa ra tuyên bố ngay sau khi trở về từ Bắc Kinh, nơi ông tham dự diễn đàn thượng đỉnh "Một vành đai, một con đường." Ở thủ đô Trung Quốc, ông Duterte đã hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường. Chi tiết các cuộc đàm phán chưa được tiết lộ nhưng ông Duterte dường như đặc biệt hài lòng với những tiếp xúc này và tin rằng nguồn đầu tư và hỗ trợ tài chính từ Trung Quốc sắp được rót vào Philippines.

Về kế hoạch hợp tác sử dụng tài nguyên thiên nhiên của Biển Đông, Tổng thống Philippines cũng không thông báo thêm bất kỳ chi tiết cho các nhà báo. Ông chỉ giới hạn với câu "vấn đề này sẽ được công bằng và cân đối."

Quả thực, Biển Đông sở hữu khối lượng tài nguyên thiên nhiên phong phú. Theo vài ước tính, trữ lượng dầu tại đây khoảng 213 tỷ thùng, dự trữ khí đốt tự nhiên — 20 nghìn tỷ mét khối. Khối lượng cá và hải sản khai thác hàng năm chiếm 8% tổng sản lượng thủy sản toàn cầu. Như ai cũng biết, trong những năm gần đây tranh chấp lãnh thổ giữa các nước trong khu vực diễn ra dưới hình thức những đụng độ giữa biên phòng và tàu cá hoặc tàu khoa học. Nếu thống nhất được hoạt động chung thăm dò và khai thác tài nguyên biển, các bên sẽ không những góp phần hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế bền vững của đất nước mình mà còn loại bỏ đáng kể căng thẳng giữa những người hàng xóm.

Vấn đề hợp tác sử dụng tài nguyên Biển Đông giữa các nước có kỳ vọng đặc quyền kinh tế biển ở đây không có gì là mới. Năm 2005, Manila đã ký kết với Bắc Kinh và Hà Nội hiệp định hợp tác thăm dò trữ lượng dầu mỏ khu vực. Năm 2011, chính phủ Philippines tiền nhiệm đề xuất biến các vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông thành "Khu vực hòa bình, tự do, hữu nghị và hợp tác", nơi các nước khu vực có thể cùng thực hiện hoạt động kinh tế. Nhưng đến nay chưa có sự hợp tác thực tế nào đạt được.

Tình hình thế giới và khu vực đang không ngừng biến đổi. Phải chăng, Tổng thống Duterte đã nhận ra điều gì đó mới mẻ trong cách tiếp cận của giới lãnh đạo Trung Quốc những ngày qua và đề xuất của ông sẽ có đường nét thực tế trong tương lai gần. Điều chắc chắn là sự hợp tác khai thác tài nguyên Biển Đông sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn các vụ đối đầu giữa ngư dân, giới địa chất, lính biên phòng và những cuộc khẩu chiến của các nhà ngoại giao.