ĐBQH Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) cho rằng, không quá khó để tìm một câu khẩu hiệu trong các trường học hiện nay nhưng không có khẩu hiệu nào đủ cô đọng khái quát ở tầm tư tưởng để định hướng triết lý giáo dục ở Việt Nam.
Triết lý giáo dục vốn được xem là kim chỉ nam trong toàn bộ hoạt động giáo dục. Nếu như Phần Lan có triết lý: "Phải có niềm tin vào con người", Singapore với nền tảng:
"Trường học tư duy, quốc gia học tập" thì giáo dục Nhật Bản vận hành theo triết lý "Một người học sẽ trở thành một cá nhân hoàn thiện đạo đức". Trên nền tảng đó những cơ chế, chính sách được ban hành nhằm thỏa mãn các điều kiện của 4 trụ cột do đó nền giáo dục của các quốc gia trên đạt trình độ phát triển được cả thế giới thừa nhận.
Mạnh dạn tháo bỏ tư duy cũ
"Phải chăng sự kiên trì đeo đuổi phương pháp giáo dục 20 năm qua vẫn chưa thể phát huy được các đức tính cần có của người học. Không hiếm trường hợp người học, sinh viên ra trường không viết được nổi một văn bản hay nhiều doanh nghệp than phiền khi phải tuyển dụng sinh viên vừa ra trường vào đơn vị", ông Nhân bình luận.
Trên quan điểm đó, ông Nhân cho rằng, điều vượt lên trên sứ mệnh của giáo dục chỉ có thể là mạnh dạn tháo bỏ tư duy cũ kỹ đã ăn sâu vào tiềm thức trong dạy và học. Đời người chỉ có một thời gian ngắn ngủi ngồi trên ghế nhà trường, do đó những gì là tinh hoa của nhân loại, dân tộc và thời đại cần phải được chắt lọc để hướng dẫn thế hệ trẻ.
"Các trụ cột được diễn giải như thế nào đi chăng nữa không vượt qua phạm trù cơ bản là đạo đức và tri thức và đó cũng là sứ mệnh, là hồn cốt triết lý của giáo dục. Chất liệu chính của một triết lý giáo dục có thể là sự hướng thiện con người đi cùng với suy từ, trăn trở về trách nhiệm của bản thân trước vận mệnh thịnh suy của đất nước. Một nền giáo dục thiếu triết lý như thiếu một ngọn hải đăng dẫn đường. Thiếu triết lý giáo dục cũng góp phần làm đất nước thiếu đi một triết lý phát triển vì tất cả khởi thủy về giáo dục. Do đó, cần mạnh dạn tư duy cho một nền giáo dục thỏa mãn điều kiện và yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0", ông Nhân cho hay.
"Bản thân nhà giáo dục cũng phải được giáo dục"
Theo ĐBQH Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An), giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên có vị trí quan trọng trong tiềm lực phát triển nguồn lực con người. Đội ngũ giáo viên mầm non là nhân tố quyết định chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ. Vì vậy mục tiêu xây dựng đội ngũ giáo viên mầm non được đào tạo bài bản, có chất lượng, đạo đức là điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Do đó, cần nâng chuẩn trình độ đào tạo đối với giáo viên mầm non từ trung cấp sư phạm lên cao đẳng sư phạm.
Theo ông Hiền, báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy, giảng viên mầm non của cả nước trong năm học 2017-2018 là 337.558 người, số giáo viên đạt chuẩn trung cấp là 332.403 người và theo chuẩn của luật giáo dục sửa đổi, số giáo viên chưa đạt chuẩn trình độ cao đẳng là 107.150 người. Như vậy đây là số lượng khá lớn và điều đáng quan tâm là phần nhiều các giáo viên chưa đạt chuẩn, tuổi đời lớn, tập trung ở địa phương, vùng nông thôn, vùng núi, vùng sâu, vùng xa.
"Để giải quyết tình trạng này Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có lộ trình, có nguồn lực, phương pháp để thực hiện cụ thể: Đào tạo cuốn chiếu, liên thông phù hợp với từng địa bàn, địa phương. Tuy nhiên, từ thực tiễn cho thấy mặc dù có thể đúng về chủ trương nhưng thiếu các quy định cụ thể thì việc thực hiện còn gặp nhiều khó khăn, hiệu quả thấp. Vì vậy đề nghị cần có quy định xây dựng hợp lý để giáo viên yên tâm công tác trên cơ sở bố trí, sắp xếp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng chuẩn hàng năm phù hợp với yêu cầu giảng dạy, tránh tình trạng thiếu giáo viên cục bộ ở một số nơi còn tiếp tục phải hợp đồng để giảng dạy", ông Hiền nói.
Đồng thời, khi thực hiện đại trà thì các địa phương vùng núi, vùng sâu, vùng xa sẽ gặp khó khăn nên cần tính đến đặc thù của địa phương để có triển khai hiệu quả.
"Giáo dục một người đàn ông thì được một con người. Giáo dục một người phụ nữ được một gia đình. Giáo dục một người thầy được cả một thế hệ", ông Thưởng nói, từ đó đề nghị hướng tới nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên trong thời gian tới.
Cùng chung quan điểm, ĐB Lê Tuấn Tú (Khánh Hòa) cho rằng, về đào tạo giáo viên, hiện nay có tới 96 đơn vị tham gia đào tạo giáo viên, nhiều cơ sở từ trung cấp lên cao đẳng cũng được đào tạo giáo viên. Cần bỏ quy định về đào tạo chứng chỉ sư phạm, hướng tới đầu tư cho các cơ sở đào tạo giáo viên trọng điểm để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
Còn ĐBQH Hứa Thị Hà (Tuyên Quang) thì đề nghị, cần nâng chuẩn giáo viên mầm non và giáo viên bậc THCS, đồng thời cần có chính sách để thu hút người giỏi vào ngành sư phạm. Nói như lời ĐB Leo Thị Lịch (Bắc Giang) thì C. Mác đã nói "bản thân nhà giáo dục cũng cần phải được giáo dục", do đó người thầy giáo cần phải tu dưỡng, rèn luyện để nâng cao trình độ. Nhà giáo dục có trình độ mới tạo được nền giáo dục có chất lượng.
