Hôm thứ Tư, thủ tướng Dmitry Medvedev đã chỉ đạo Bộ Môi trường kiểm tra dự án nhà máy đóng chai nước hồ Baikal theo "các tiêu chuẩn môi trường hiện đại nhất". "Chủ đề này đã trở nên rất gay gắt", người đứng đầu chính phủ nhấn mạnh.
Aquasib có kế hoạch lấy nước từ đáy hồ Baikal, bơm qua một đường ống dưới nước dài vài km đến nhà máy hiện đang được xây dựng trên bờ hồ, đóng chai và xuất khẩu sang Trung Quốc, Hàn Quốc và Mông Cổ. Công suất theo kế hoạch của nhà máy là 528 nghìn lít nước mỗi ngày. Giai đoạn đầu tiên sẽ được đưa vào hoạt động vào tháng 12, công ty sẽ đạt đến công suất tối đa vào năm 2021.
Tuy nhiên, người dân địa phương phản đối mạnh mẽ dự án. Năm 2017, một người trong số đó đăng một bản kiến nghị trên site change.org yêu cầu ngừng thi công. Hơn 900 nghìn người đã ký tên ủng hộ.
"Các nhà khoa học xác nhận việc xây dựng nhà máy sẽ gây ra thiệt hại đáng kể cho khu vực hồ Baikal, vốn đang gặp vấn đề về môi trường", tài liệu viết. Đặc biệt, các loài chim di cư theo truyền thống thường dừng chân lại trong khu vực có thể bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, cách nơi xây dựng không xa, có những nơi làm tổ cho chim được liệt kê trong Sách đỏ. "Yếu tố này đã không được tính đến khi cấp giấy phép xây dựng", tác giả của bản kiến nghị nhấn mạnh.
"Trong quá trình kiểm tra, người ta đã xác định công trường xây dựng phát sinh chất thải và việc tích lũy tạm thời lại nằm trên địa điểm không được trang bị theo yêu cầu của pháp luật", văn phòng công tố nói. Ngoài ra, sự cố tràn nhiên liệu đã được phát hiện tại công trường xây dựng, có thể dẫn đến ô nhiễm nước hồ Baikal.
Tuy nhiên, hy vọng của những người bảo vệ hồ muốn ngăn chặn dự án nhanh chóng biến mất. Theo đại diện pháp luật của công ty "Aquasib" cho biết, các thanh tra chỉ tìm thấy "hai túi rác và vết bẩn từ nhiên liệu động cơ, giờ đây đã được dọn sạch."
Bây giờ chỉ có chính phủ mới có thể giúp những người phản đối xây dựng nhà máy. Các chuyên gia lưu ý, ngoài tình cảm truyền thống coi hồ Baikal như viên ngọc sinh thái của Nga, những công dân không hài lòng còn bị thúc đẩy bởi những cảm giác bị đối xử bất công.
Công ty Trung Quốc được phép xây dựng một nhà máy ngay trên bờ hồ, còn người dân địa phương thì bị cấm xây dựng nhà cửa và bị yêu cầu tháo gỡ mọi công trình đã được xây dựng trước khi luật "Bảo vệ hồ Baikal" được sửa đổi theo đánh giá tác động môi trường bắt buộc.
Chủ sở hữu của Aquasib rõ ràng đã được nhận các đặc quyền. Theo trang web "Guancha" (thuộc Viện nghiên cứu chiến lược Thượng Hải và bày tỏ quan điểm chính thức của Bắc Kinh), người Trung Quốc đang mua đất và tích cực xây dựng trên bờ hồ Baikal.
«Nếu như theo pháp luật không mua được đất, họ sẽ thuê một trung gian người Nga để có được bất động sản, nhưng chủ sở hữu thực sự là công dân Trung quốc", — bài báo viết rõ — «Trên mảnh đất có được dưới cái cớ xây dựng nhà ở hoặc nhà vườn, mọc lên các khách sạn nhiều tầng và cơ sở hạ tầng dành cho du lịch".
"Guancha" trích dẫn lời một doanh nhân Trung Quốc, người đã đầu tư khoảng 12 triệu đô la vào bất động sản trên hồ Baikal và thừa nhận tất cả hoạt động này trên thực tế là bất hợp pháp.
"Để nhận được giấy phép xây dựng và phê duyệt môi trường có thể mất khoảng ba năm, khoảng thời gian quá lâu", ông giải thích với tác giả bài báo.
Vì một số lý do, các cơ quan giám sát Nga không chú ý đến các vi phạm của người Trung Quốc, mặc dù họ giám sát một cách thận trọng, trừng phạt nặng nề người dân của mình vì những sai lệch nhỏ nhất so với các quy tắc.
Cư dân làng Omskiy ở Tây Siberia đã đệ đơn khiếu nại lên Ủy ban Nhân quyền khu vực về việc xây dựng trại cho 400 công nhân Trung Quốc, những người sẽ tham gia vào việc tái thiết nhà máy lọc dầu Omsk.
«Có rất nhiều người thất nghiệp ở Omsk, ngay cả những người thợ lành nghề và họ (nhà thầu Công ty Xây dựng — Kỹ thuật Hóa học số 7 của nhà nước Trung Quốc) lại đưa những người trẻ tuổi Trung Quốc sang học việc ở đây», theo tác giả của tài liệu, và cảnh báo việc định cư của người Trung Quốc sẽ dẫn đến việc "thuộc địa hóa vùng đất Omsk".
Tại vùng Morgaushsky (Chuvashiya), cư dân địa phương tại một phiên điều trần công khai đã phản đối việc xây dựng nhà máy sữa của công ty Trung Quốc «Sychuan-Chuvashiya».
Tuy nhiên dân chúng không tin điều đó. Tại phiên điều trần, người dân phàn nàn việc người Trung Quốc đã rào kín lại công trường xây dựng, chặn các con đường đi vào các lô đất tư nhân.
Sự không hài lòng với các dự án của Trung Quốc chủ yếu là vấn đề của chính quyền địa phương và khu vực, quan tâm đến đầu tư, tạo việc làm mới và tăng doanh thu thuế.
Ví dụ như dự án nhà máy đóng chai nước hồ Baikal thu hút 1,5 tỷ rúp đầu tư và tạo ra 150 việc làm. Cộng thêm với một dòng tiền nộp thuế ổn định.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi người đứng đầu Buryatia, ông Andreassey Tsydenov, đã tuyên bố vào đầu tháng 3 rằng "tất cả những tiếng kêu ca và tình trạng bất ổn này chẳng vì điều gì cả."
"Vì lo ngại sẽ không còn nước trong hồ, tôi chỉ có thể đưa ra một ví dụ: những gì chảy qua đập Angarsk hiện nay và nhà máy Baikal dù có sẵn sàng đóng chai nhiều bao nhiêu đi chăng nữa, thì cũng chỉ như lượng nước chảy qua con đập trong một phút rưỡi, "Tsydenov giải thích.
Vào giữa tháng 2, trang web Guancha đã công bố một tài liệu về sự bất mãn của người dân Nga với sự mở rộng kinh tế của Trung Quốc.
Ngoài ra, người Trung Quốc không có những cư xử tốt nhất ở Nga. «Không phải ai cũng xử sự tinh tế: họ có thể nhổ bậy và vứt rác mọi nơi», bài báo viết. Đối với người Nga, điều này gây ra cảm giác thù địch.
Nhưng quan trọng nhất, các nhà phân tích Bắc Kinh nói, người Nga lo ngại sức mạnh kinh tế của Trung Quốc "trong khi đất nước của họ không cho thấy kết quả phát triển tốt như vậy, và dân số đang giảm dần."
"Người Nga không hài lòng khi Trung Quốc sử dụng đất nước của họ làm cơ sở cung cấp năng lượng, nguyên liệu thô và họ tin rằng Trung Quốc muốn kiếm tiền từ tình hình khó khăn ở nước Nga hiện đại", Guancha kết luận.
