Lũ lụt ồ ạt hồi tháng 3 ở miền trung tây Hoa Kỳ đã nhấn chìm gần 40% cây ngũ cốc, ngô và đậu nành. Tổn hại vượt quá 3 tỷ USD. Các chủ trang trại lâm vào cơn hoảng loạn: lẽ ra chỉ ít nữa thôi và việc giải quyết xung đột thương mại với Trung Quốc sẽ kéo được ngành công nghiệp ra khỏi cuộc khủng hoảng sâu sắc.
Nhưng rồi cả trong khối nông nghiệp của Hoa Kỳ cũng diễn ra cuộc suy thoái mạnh nhất trong vòng ba mươi năm lại đây. Năm ngoái, chỉ riêng ở các bang của miền trung-tây đã có 84 trang trại nộp đơn xin phá sản. Đây là mức tối đa kể từ năm 2007.
Nguyên nhân chính của sự hủy hoại lan tràn là hố nợ sâu nhất kể từ thời cuộc khủng hoảng nông nghiệp những năm 1980, trong đó phần lớn nông dân đều bị dồn vào góc bí. Nhiều người làm việc thua lỗ và không có cơ hội trả xong nợ nần trong mùa này. Chỉ một số người đôi khi vượt lên được quá mốc số 0 hay là kiếm được lãi suất lặt vặt.
Trên thị trường từ lâu ghi nhận dấu hiệu sản xuất thừa, không cho phép nông dân tăng giá sản phẩm của họ.
Cuộc chiến thương mại với Trung Quốc do Trump khơi lên đã làm tình hình bùng phát trầm trọng hơn. Từ món thuế ngăn chặn trả đũa mà Bắc Kinh áp đặt đối với sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt đau đòn là các nhà sản xuất đậu nành và ngô, đã hàng chục năm nay gửi thu hoạch sang thị trường Trung Quốc. Cụ thể, việc cung cấp đậu nành đã bị ngừng.
Nông dân nín thở theo dõi diễn biến đàm phán với Trung Quốc, trong đó xuất hiện thỏa thuận "ngừng bắn" mong manh.
Việc kết thúc cuộc chiến thương mại sẽ có thể đánh dấu cuộc tái xuất của đậu nành, ngô, thịt lợn, các sản phẩm sữa của Mỹ trên thị trường Trung Quốc rộng lớn. Và điều này có nghĩa là sẽ có nguồn thu nhập chờ đợi từ lâu và thực tế là cơ hội duy nhất cho phần lớn nhà nông Mỹ để thanh toán nợ.
Nợ nông nghiệp đã ở mức 409 tỷ USD – trong một năm tăng thêm 24 tỷ, — như Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue báo cáo trước Quốc hội.
Trong khi chờ đợi một thỏa thuận thương mại mới, các nông dân đã lấp đầy những kho chứa bằng sản phẩm của vụ mùa năm ngoái. Thế rồi hầu hết mọi thứ bỗng bị cuốn trôi khi những dòng sông hùng mạnh như Mississippi, Tennessee và Missouri dâng nước tràn bờ vào giữa tháng 3 và bắt đầu trận lụt lớn nhất trong toàn bộ lịch sử đất nước.
Lũ lụt mùa xuân do khối lượng tuyết tan chảy kỷ lục cộng với những trận mưa lớn dồn dập bao trùm toàn bộ cái gọi là vành đai ngũ cốc của Hoa Kỳ, từ Nebraska đến Iowa.
Dòng nước đã phá hủy hàng trăm nghìn cơ sở bảo quản ngũ cốc.
Ở Iowa, Nebraska, South Dakota, tổng thiệt hại từ mùa màng bị mất và gia súc bị chết ước tính khoảng 3 tỷ USD.
“Những tảng băng lớn với kích thước như chiếc xe hơi theo nước xoáy lao vào chuồng trại, vườn tược và nhà cửa. Bò bê bị cuốn đi trong dòng nước lạnh giá, xác chúng rải rác hai bên bờ sông. Cánh đồng trồng cấy biến thành hồ nước bạc", — tờ New York Times mô tả cảnh lụt lội.
Chỉ riêng ở Nebraska, hơn một triệu con bê đã chết vì lũ lụt, - Thống đốc bang cho biết vào tuần trước. Theo lời ông John Hansen, Chủ tịch Hiệp hội Nông dân Nebraska, nước ập đến quá nhanh đến nỗi mọi người đơn giản là không có thời gian để sơ tán gia súc và cứu vãn các vựa lúa.
Hơn thế nữa, theo dự báo của các nhà khí tượng, lũ lụt sẽ còn tiếp diễn cả trong tháng Tư do những cơn mưa lớn bất thường ngoài dự kiến.
Theo đánh giá của Archer-Daniels-Midland, một trong những công ty thương mại ngũ cốc lớn nhất thế giới, lũ lụt sẽ nuốt chửng 50-60 triệu USD lợi nhuận hoạt động ngay trong quý đầu tiên.
Như NYT lưu ý, cú đòn giáng của thiên tai đã có thể kết liễu các trang trại vốn lúc này đang chịu thời kỳ tồi tệ nhất trong ba chục năm. Vấn đề phức tạp thêm bởi dòng lũ lụt cuốn trôi mùa màng và dự trữ nông sản cũng đã phá hủy nghiêm trọng cơ sở hạ tầng — đường giao thông nông thôn, cầu cống, tuyến đường sắt.
Kết quả là, ngành nông nghiệp Mỹ mất khả năng cung cấp sản phẩm từ trang trại đến các cơ sở chế biến và người tiêu dùng cuối cùng. Cũng như mất khả năng nhận hạt giống để gieo, mất nguồn thức ăn dành cho chăn nuôi.
Ví dụ, để nuôi những con gia súc còn sống sót ở hạt Colfax (bang Nebraska), nông dân đã phải ném cỏ khô xuống từ trực thăng quân sự. Như Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ xác nhận, trước kia việc này chỉ phải làm có một lần vào năm 1949 xa xôi.
“Chắc đối với chúng tôi thế là hết…Khả năng tài chính của chúng tôi thuần túy là không chịu đựng nổi tình cảnh như vậy”, — The New York Times dẫn lời than vãn của ông Anthony Ruzick, chủ một trang trại gia đình ở bang Nebraska.
“Vì khó khăn thương mại và giá cả thấp, chẳng kiếm được gì từ ngũ cốc nên chúng tôi chuyển sang chăn nuôi. Và bây giờ phải làm sao? Chúng tôi không có gì để nuôi đàn gia súc”, — ông Tom Geisler, cũng là một chủ trại ở bang bị thiệt hại cho biết thêm.
Theo đánh giá của nhà nông bang Iowa, lũ lụt đã phá hủy tới 80% vụ mùa. Hàng tấn ngũ cốc không bán được bây giờ nằm mục trong kho chứa ngập nước.
Tương ứng với chính sách của Cơ quan Quản lý kiểm tra thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ, ngũ cốc bị ngâm nước không phù hợp để bán mà sẽ phải tiêu hủy.
Nông dân cũng được khuyến nghị không nên thử trộn lẫn các loại ngũ cốc bị hỏng với loại còn tốt.
Các quan chức Mỹ hứa hẹn siết chặt kiểm tra toàn bộ nông sản để ngăn chặn lọai trừ khả năng ngũ cốc bị hỏng xâm nhập thị trường, sẽ không an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
Còn các nông dân thì cảnh báo chính quyền rằng đương nhiên họ sẽ đòi hỏi hỗ trợ tài chính khẩn cấp từ ngân sách Liên bang.
Thế nhưng giả sử có trợ giúp như vậy, thì việc khôi phục hoàn toàn nền sản xuất nông nghiệp của những bang chủ lực rộng lớn này cũng phải mất hàng năm chứ không thể nhanh hơn.
