Ông Nguyễn Bắc Son thì tin rằng, chỉ đạo ký, phê duyệt dự án là đúng với thẩm quyền và trách nhiệm của ông Trương Minh Tuấn, Lê Nam Trà, chỉ cần bằng mọi giá Mobifone mua thành công cổ phần của AVG.
Đâu là điều kiện cần và đủ để hoàn tất thương vụ AVG?
Ngày 18.12, Tòa án Nhân dân TP.Hà Nội tiếp tục ngày xét xử thứ ba 14 bị cáo trong vụ án Tổng Công ty Viễn thông Mobifone mua 95% cổ phần Công ty Cổ phần nghe nhìn Toàn cầu (AVG) với phần luật sư tham gia xét hỏi các bị cáo.
Tại phiên chất vấn giữa luật sư và bị cáo trong phiên xét xử hôm nay, các luật sư đã đặt ra nhiều câu hỏi nhằm xác định vai trò từng bị cáo, làm rõ những điều kiện cần và đủ để thương vụ Mobifone mua 95% AVG được hoàn tất.
Cáo trạng của Viện Kiểm sát TP.Hà Nội nêu rõ, năm 2015, MobiFone thực hiện Dự án đầu tư dịch vụ truyền hình theo hình thức đầu tư vốn nhà nước mua 95% cổ phần của AVG với số tiền 8.900 tỷ đồng (chính xác là 8.889,8 tỷ). Dự án này thuộc nhóm A - tức thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư. Bộ Thông tin và Truyền thông là cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại MobiFone có trách nhiệm chỉ đạo MobiFone trong quá trình thực hiện dự án, quyết định phê duyệt dự án đầu tư khi có Quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ.
Khi dự án còn chưa được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư, ông Nguyễn Bắc Son đã chỉ đạo ông Phạm Đình Trọng đề xuất và giao cho ông Trương Minh Tuấn ký quyết định phê duyệt. Đồng thời, khi phê duyệt dự án, các ông Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn và Phạm Đình Trọng cũng không yêu cầu MobiFone loại trừ 2 khoản ngoài lĩnh vực truyền hình của AVG, bao gồm đầu tư tại Công ty cổ phần giống tằm Mai Lĩnh và Công ty cổ phần An Viên B.P.
Dù biết rõ dự án đầu tư dịch vụ truyền hình của MobiFone chưa được Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư nhưng bị cáo Nguyễn Bắc Son đã chỉ đạo cho Trương Minh Tuấn ký Quyết định số 236 và chỉ đạo cho Lê Nam Trà, Cao Duy Hải thực hiện việc ký kết hợp đồng mua bán cổ phần của AVG với giá mua 8.898,3 tỷ đồng và phải hoàn thành trong tháng 12.2015. Kết quả, Phạm Nhật Vũ đã bán cho MobiFone 95% cổ phần AVG với giá 8.898,3 tỷ đồng cao hơn giá trị thật của AVG rất nhiều lần, mang lại lợi ích cho Phạm Nhật Vũ và các cổ đông AVG số tiền hơn 6.475 tỷ đồng, đây là hậu quả thiệt hại trực tiếp làm mất vốn Nhà nước tại MobiFone.
Nhu vậy, trong thương vụ Mobifone mua AVG, điều kiện đầu tiên và bắt buộc phải có là Bộ Thông tin và Truyền thông phê duyệt dự án đầu tư dịch vụ truyền hình của Mobifone. Điều này thể hiện tại Quyết định số 236/QĐ-BTTTT ký ngày 21.12.2015 do ông Trương Minh Tuấn ký.
Sau khi đã phê duyệt Quyết định 236, điều kiện tiếp theo là phải có đại diện Mobifone ký kết Thỏa thuận và Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần với AVG. Văn bản này được ông Lê Nam Trà, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên MobiFone ký ngày 25.12.2015. Đây chính là hai điều kiện “cần và đủ” bắt buộc phải có thì chuyện thương vụ chuyển nhượng cổ phần mới hoàn tất. Việc thanh toán tiền mua AVG mới được triển khai.
Ông Trương Minh Tuấn: Bộ trưởng Bắc Son chỉ đạo đưa vụ mua AVG vào tài liệu mật
Sáng 18.12, luật sư Phan Trung Hoài đã hỏi ông Trương Minh Tuấn về danh mục tài liệu mật của Bộ Thông tin và Truyền thông.
“Có phải do yếu tố nhạy cảm và an ninh nên Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề nghị đưa giao dịch này vào tài liệu mật?”, luật sư Phan Trung Hoài chất vấn cựu Bộ trưởng Tuấn.
Bị cáo Trương Minh Tuấn khẳng định việc đề xuất đưa giao dịch Mobifone-AVG vào danh mục tài liệu mật “là theo ý kiến chỉ đạo của ông Nguyễn Bắc Son”. Bộ Thông tin và Truyền thông giao cho Vụ Quản lý doanh nghiệp chuẩn bị nội dung và ông Tuấn là người ký công văn gửi Bộ Công an.
“Các văn bản trao đổi với Bộ Công an, MobiFone có biết không?”, luật sư Hoài nêu câu hỏi. “Tôi không biết, tôi chỉ được đọc các văn bản đó theo chỉ đạo của Bộ trưởng, có bút phê. Còn Bộ trưởng chuyển cho ai nữa thì đó là trách nhiệm của Bộ trưởng”, ông Trương Minh Tuấn khẳng định.
Tại tòa, khi được hỏi vì sao, trên cương vị Bộ trưởng mà không trực tiếp ký Quyết định 236, lại chỉ đạo cho “lính” cấp dưới ký, ông Nguyễn Bắc Son cho rằng dự án này đã được giao cho ông Trương Minh Tuấn ngay từ đầu nên ông Tuấn ký là hợp lý.
Trước đó, trong phiên xử chiều qua, ông Trương Minh Tuấn khẳng định, phải có bút phê của ông Son thì mọi chuyện mới được thực hiện.
“Khi Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Phạm Đình Trọng đưa tờ trình sang thì bị cáo không đồng ý ký vì không đúng chức năng nhiệm vụ. Tuy nhiên, Trọng nói đây là chỉ đạo của Bộ trưởng và có bút phê. Sau đó tôi cùng Trọng sang phòng Bộ trưởng nói rằng giao người khác ký nhưng Bộ trưởng vẫn yêu cầu tôi ký”, ông Trương Minh Tuấn khai trước tòa.
Cũng theo bị cáo Trương Minh Tuấn, Quyết định 236 là nội dung rất quan trọng mà nếu không có quyết định này thì Mobifone không mua được cổ phần của AVG.
“Điều đó có nghĩa là nếu không có cái sai của bị cáo thì hai bên không thể mua bán được cổ phần” – đại diện Viện Kiểm sát nhân dân nói, đồng thời đặt vấn đề đây có phải là yếu tố dẫn đến Phạm Nhật Vũ biếu quà cảm ơn với số tiền 200.000 USD (tương đương hơn 4,4 tỷ đồng) hay không?
Ông Trương Minh Tuấn nói thời điểm Phạm Nhật Vũ đến tặng hoa, quà là sát Tết Nguyên đán năm 2016.
“Sau này tôi nhận thức nếu tôi không ký Quyết định 236 thì chắc Phạm Nhật Vũ không biếu món quà đó”, ông Tuấn thừa nhận.
Theo cáo trạng, dù biết trên thực tế AVG đang làm ăn thua lỗ, nhưng đầu năm 2015, ông Son vẫn chỉ đạo cựu Vụ trưởng Vụ Quản lý Doanh nghiệp Phạm Đình Trọng lên kế hoạch để Mobifone mua bằng được cổ phần của AVG.
Dù lúc đó, các bên chưa hề gặp gỡ trao đổi gì về thương vụ, nhưng bị can Phạm Đình Trọng đã lập tờ trình ghi rõ, phía Công ty Cổ phần nghe nhìn Toàn cầu AVG đã trao đổi, làm việc với Tổng Công ty Viễn thông Mobifone và thống nhất sẽ chuyển nhượng cổ phần cho Mobifone.
Sau đó, chính ông Trọng đề xuất cả Mobifone và AVG không thông tin về dự án này và nhanh chóng đưa thương vụ vào tài liệu mật của Nhà nước.
Theo cáo trạng, những nội dung mà bị cáo Phạm Đình Trọng đề xuất, gồm cả việc đưa giao dịch vào danh mục tài liệu mật đều được hai cựu Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn đồng ý mà không kiểm tra, xem xét. Ông Tuấn cũng chính là người ký văn bản gửi Bộ Công an liên quan vấn đề này.
Bên cạnh đó, việc Mobifone đầu tư dịch vụ truyền hình không thuộc lĩnh vực bí mật nhà nước, nhưng ông Nguyễn Bắc Son và các bị cáo lại đưa giao dịch vào danh mục bí mật Nhà nước là hoàn toàn trái quy định.
Ông Lê Nam Trà: Tự nguyện khai báo để được thanh thản
Tại phiên xét xử ngày 18.12, các luật sư tiếp tục chất vấn bị cáo Lê Nam Trà.
Có thể nói, ông Trà đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc ký kết và thực hiện Quyết định 236.
Sau khi Bộ Thông tin và Truyền thông ra Quyết định 236 phê duyệt đầu tư dự án dịch vụ truyền hình, giao Mobifone tổ chưc thực hiện. Ngày 25.12.2015, ông Trà khi đó là Chủ tịch Hội đồng thành viên của Mobifone đã ký Thỏa thuận và Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần giữa Mobifone với cổ đông của AVG.
Theo cáo trạng, việc ký kết này do ông Nguyễn Bắc Son yêu cầu ông Trà ký tại buổi liên hoan tổng kết cuối năm 2015 của Mobifone. Ông Lê Nam Trà khẳng định việc ký kết này không có trong kế hoạch công tác, làm việc tuần của Mobifone. Ngoài ra, khi ông Trà ký Thỏa thuận và Hợp đồng thì chưa có Quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng nhưng ông Son “vì muốn ghi dấu ăn nhiệm kỳ Bộ trưởng” nên một mực chỉ đạo thực hiện.
Trong phiên xử ngày 18.12, trả lời luật sư, bị cáo Lê Nam Trà cho biết, bản thân ông hoàn toàn không nắm rõ việc chuyển nhượng cổ phần từ AVG sang Mobifone, sau này được tiếp cận hồ sơ mới biết.
Ngoài ra, ông Trà nhấn mạnh, chính ông Nguyễn Bắc Son là người gợi ý để Mobifone tiếp cận với AVG. Việc ký kết hợp đồng ngày 25.12.2015 của ông Trà cũng là theo chỉ đạo của ông Son. Dù trước đó, thống nhất của Hội đồng thành viên thì việc này phải được giao cho cựu Tổng giám đốc của Mobifone là Cao Duy Hải.
“Ở thời điểm đó, Bộ trưởng (ông Nguyễn Bắc Son- PV) trực tiếp yêu cầu tôi ký hợp đồng. Tôi nói rằng việc này đã giao cho anh Cao Duy Hải ký. Nhưng sau đó, Bộ trưởng vẫn nhắc lại là tôi phải ký. Do không muốn tạo sự tranh cãi với Bộ trưởng nên tôi đã làm. Ký hợp đồng là bước cuối cùng nên tôi có triệu tập toàn bộ cán bộ để chứng kiến việc này”, ông Lê Nam Trà cho biết.
Ngoài ra, ông Trà cũng khai, trong cuộc họp do Bộ Thông tin và Truyền thông triệu tập, giao cho Mobifone phụ trách về giá mua, bị cáo đã phản ứng gay gắt.
“Tôi nói rằng việc quyết định giá mua vượt quá thẩm quyền của Mobifone. Mobifone không đủ khả năng, thẩm quyền để quyết định giá mua và hiệu quả của dự án”, ông Trà thuật lại.
Cuộc họp bị giải tán và chuyển sang xin ý kiến Bộ trưởng để thực hiện.
Đối với lý do tự nguyện khai báo và khắc phục hậu quả, ông Lê Nam Trà cho rằng, suốt hai năm qua, nhiều sức ép đã đổ vào ông, khiến bản thân ông chịu rất nhiều áp lực.
“Tôi chấp nhận tự nguyện khai báo mọi việc để vấn đề được sáng tỏ, tôi được thanh thản”, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Mobifone thừa nhận.
Luật sư Phan Trung Hoài (bào chữa cho ông Lê Nam Trà) nêu câu hỏi với bị cáo Cao Duy Hải vì sao từ chối ký Thỏa thuận và Hợp đồng chuyển nhượng, ông Hải nói, vì còn thấy băn khoăn nhiều vấn đề nên chưa chuẩn bị kỹ, do đó, Cao Duy Hải không ký.
Theo cáo trạng mà Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đưa ra, việc tính toán cụ thể hiệu quả dự án do Ban Tổng Giám đốc chri đạo các Ban chuyên môn thực hiện “trên tinh thần chỉ đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông là Mobifone phải mua bằng được AVG”.
Như vậy, đối với vụ án này, từ khâu chủ trương, đến Quyết định thành lập dự án, đánh giá đề xuất lên Bộ Thông tin và Truyền thông, khâu thẩm định dự án và cuối cùng là khâu quyết định thực hiện dự án đều có sự tham gia của rất nhiều người tại Mobifone cũng như Bộ TT&TT cùng các đơn bị tư vấn.
Do đó, dự án được xác định là sai phạm thì tất cả các bên tham gia trong từng khâu đều có sai phạm.
