Vụ án được đưa ra xét xử lần này là vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam, Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà và Công ty Trách nhiệm hữu hạn thương mại và du lịch Trung Dũng.
Phiên tòa xét xử đại án tại BIDV
Thông tin cho biết, sẽ có 5 người tham gia hội đồng xét xử (HĐXX), gồm 2 thẩm phán và 3 hội thẩm nhân dân. 3 kiểm sát viên thuộc Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội được cử tham gia thực hiện quyền công tố tại phiên tòa. Phiên tòa sẽ diễn ra trong 10 ngày, bao gồm cả ngày thứ Bảy, Chủ nhật.
Bị hại tại phiên tòa là Ngân hàng Thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV). Tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo, bị hại và đương sự tại phiên tòa sẽ gồm 29 luật sư.
Bên cạnh đó, 80 cá nhân, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, 34 người làm chứng khác cũng được triệu tập đến tham dự phiên tòa. Trong số đó, có bao gồm đại diện UBND tỉnh Hà Tĩnh; các thành viên HĐQT, Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư, Hội đồng tín dụng Trung ương, Hội đồng Quản lý tín dụng và Tổ thẩm định của BIDV.
Hầu tòa trong phiên xử lần này là 12 bị cáo, hầu hết đều là cựu lãnh đạo của BIDV. Trong số đó, có 8 người bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”. 8 bị cáo đó bao gồm: Trần Lục Lang (sinh năm 1967, nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV phụ trách Quản lý rủi ro, thành viên Phân Ban quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư), Đoàn Ánh Sáng (sinh năm 1961, nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV phụ trách Khách hàng doanh nghiệp, thành viên Phân Ban quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư), Kiều Đình Hòa (sinh năm 1961, nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Tĩnh), Lê Thị Vân Anh (sinh năm 1984, nguyên Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp BIDV chi nhánh Hà Tĩnh), Ngô Duy Chính (sinh năm 1963, nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Nguyễn Xuân Giáp (sinh năm 1974, nguyên Phó Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Phạm Hồng Quang (sinh năm 1979, nguyên Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp I BIDV chi nhánh Hà Thành), Đặng Thành Nam (sinh năm 1981, nguyên cán bộ quản lý khách hàng BIDV chi nhánh Hà Thành).
Về tội “Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản”, có 4 bị cáo bị truy tố gồm: Đoàn Hồng Dũng (sinh năm 1961, nguyên Giám đốc Công ty Trung Dũng), Trần Anh Quang (sinh năm 1982, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà), Đinh Văn Dũng (sinh năm 1965, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà), Nguyễn Thị Thanh Sơn (sinh năm 1963, nguyên Giám đốc Công ty Hà Nam).
Cáo trạng của Viện Kiểm sát trong đại án tại BIDV
Hồ sơ vụ án nêu rõ, trong thời gian từ năm 2011 đến 2016, ông Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng BIDV) đã lợi dụng chức trách được giao, chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh, chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà (là công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà) và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn là 1.664 tỷ đồng.
Trong khi đó, Công ty Bình Hà chỉ mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV; vốn tự có và tài sản bảo đảm không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV; hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả. Dù có đến 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, nhưng Trần Bắc Hà vẫn chỉ định cho BIDV thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.
Khi tiến hành giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh. Hậu quả, các cổ đông Công ty Bình Hà đã sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV... hơn 799 tỷ đồng là tổng dư nợ của Công ty Bình Hà mà BIDV không có khả năng thu hồi.
Về phần Công ty Trung Dũng, mặc cho việc thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của công ty này gặp khó khăn, chỉ tiêu tài chính phản ánh khả năng thanh toán chưa đảm bảo, tỷ lệ tài sản đảm bảo trên giá trị hạn mức tín dụng đề nghị được cấp chưa đáp ứng chính sách tín dụng của BIDV... nhưng tháng 8/2011, các bị cáo: Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam vẫn tiến hành việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỷ đồng cho Công ty Trung Dũng.
Trong khi thực hiện cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các bị cáo: Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam đã cho giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản giải ngân cho vay để đảo nợ. Đối với tất cả 26 khoản vay trên, các bị cáo đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến dư nợ lớn.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát, hành vi vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng của các bị cáo trong việc cho Công ty Trung Dũng vay đã gây thiệt hại cho BIDV 865 tỷ đồng.
Ông Trần Bắc Hà được xác định là chủ mưu, cầm đầu trong vụ án, phạm tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng". Tuy nhiên, tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại giam vì bệnh hiểm nghèo. Do đó, Cơ quan công an tiến hành đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà.
Ngoài ra, Trần Duy Tùng (con trai Trần Bắc Hà) được xác định là người giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong việc chỉ đạo 3 cổ đông của Bình Hà lợi dụng sự tin tưởng của BIDV để chiếm đoạt tiền, gây thiệt hại cho BIDV. Tuy nhiên, đối tượng này hiện đã bỏ trốn và đang bị truy nã quốc tế.
Việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ được tiếp tục đối với các đồng phạm của ông Trần Bắc Hà.
