Liệu Tổng thống kế tiếp của Philippines có phải là người mang họ Duterte?

Theo quan điểm của họ, những thay đổi chính trị có thể diễn ra ở Philippines trong năm tới sẽ không ảnh hưởng đến nền tảng quan hệ Philippines-Trung Quốc.

Đảng “Dân chủ - Quyền lực của Nhân dân” (Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan, PDP-Laban) cầm quyền ở Philippines đã thông qua nghị quyết kêu gọi Tổng thống Rodrigo Duterte ra tranh chức Phó Tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2022. Tin này do nguồn Internet Philippines Inquirer.net thông báo. Tương ứng với Hiến pháp Philippines, một nhiệm kỳ Tổng thống giới hạn trong 6 năm.

Tổng thống Rodrigo Duterte hiện là Chủ tịch đảng cầm quyền. Bản thân ông Duterte vắng mặt trong cuộc họp của Hội đồng quốc gia của đảng tại thành phố Cebu do lịch trình công tác nguyên thủ dày đặc quá bận rộn.

Người điều hành cuộc họp là Phó Chủ tịch đảng phụ trách quan hệ đối ngoại Raul Lambino thông báo với cử tọa rằng đã nhận được một số thư kiến ​​nghị từ các cơ quan chính quyền địa phương khác nhau, cũng như của một số quan chức thậm chí không phải là thành viên của đảng. Tất cả đều khăng khăng muốn rằng Tổng thống Duterte đồng thời là Chủ tịch đảng sẽ ra tranh chức Phó Tổng thống trong cuộc bầu cử toàn dân kế tiếp. Đây là cương vị lãnh đạo có tầm quan trọng thứ nhì trong nước. Ngoài ra, các thành viên cùng đảng đề nghị ông Duterte tự ứng cử cho chức vụ Tổng thống trong nhiệm kỳ mới.

Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, bình luận về kịch bản do đảng cầm quyền Philippines đề xuất, chuyên gia Dmitry Mosyakov Giám đốc Trung tâm Đông Nam Á, Úc và châu Đại Dương (Viện Phương Đông, Viện HLKH Nga) nhận xét rằng đây là điều thú vị và theo một nghĩa nào đó, là sự kết hợp chính trị bắt buộc.

“Thay Hiến pháp là chuyện rất phức tạp. Thêm vào đó, nếu như vậy sẽ lập tức bộc lộ tham vọng nắm quyền của ông Duterte, gây phản ứng tiêu cực lớn. Đồng thời, Hiến pháp hiện hành đã mấy lần khiến người dân Philippines thất vọng. Ví dụ, một nhà quản lý khá thông thái là Tổng thống Fidel Valdes Ramos, người đã làm rất nhiều cho sự phát triển của đất nước, thì buộc phải kết thúc nhiệm kỳ, và thay thế ông là diễn viên điện ảnh kiêm nghệ sĩ hài Joseph Estrada. Ông này cầm quyền chỉ trong 3 năm rưỡi, nhưng đã kịp phá hủy tan tành hầu như toàn bộ mọi thứ mà ông Ramos gây dựng trong chặng dài 6 năm trước”.

Sự kết hợp như đảng cầm quyền đề xuất là rất thú vị

Xung quanh Duterte đã hình thành một đội ngũ lớn và mạnh, nơi ông có uy tín không thể phủ nhận. Vì vậy có thể diễn ra tình trạng khi Tổng thống sẽ là cấp dưới của Phó Tổng thống. Có thể nảy sinh một cấu hình chính trị khác tương tự như Singapore, nơi cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu có khả năng lớn để ảnh hưởng đến chính sách của chính quyền hiện tại. Quyết định của đảng cầm quyền là bằng chứng về sự thành công và uy lực của ông Duterte ở Philippines. Phương án này có lẽ sẽ được phần lớn người Philippines ủng hộ.

Hiện tại, nhân vật dẫn đầu các cuộc thăm dò dư luận xã hội về ứng viên Tổng thống cho cuộc bầu cử năm 2022 vẫn là con gái của Tổng thống, chính khách Sarah Duterte-Carpio đang giữ chức Thị trưởng thành phố Davao. Kết quả cuộc khảo sát của cơ quan độc lập Pulse Asia tiến hành  từ ngày 22 tháng 2 đến ngày 3 tháng 3 cho thấy 27% cử tri có thể dành lá phiếu cho Sarah Duterte-Carpio. Ái nữ của Tổng thống dẫn điểm vượt hơn 13 ứng viên khác. Đứng ở vị trí thứ hai là con trai của cố Tổng thống Marcos, Ferdinand "Bongbong" Marcos Jr.

Nữ Thị trưởng Sara Duterte-Carpio 42 tuổi khẳng định không quan tâm đến việc bon chen trở thành Tổng thống. Gần đây thậm chí Sara Duterte-Carpio còn nói không có cơ hội ứng cử. Thân phụ đã hơn một lần tuyên bố công khai rằng con gái ông không nên tham gia vào cuộc chạy đua Tổng thống. Trong khi đó, nhiều quan sát viên đánh giá những tuyên bố này chỉ như một chiêu thức trò chơi mị dân, bởi trên mạng xã hội đang diễn ra chiến dịch công khai tích ủng hộ ý tưởng thay thế Duterte bằng con gái của ông.

Chuyên gia Dmitry Mosyakov cho rằng hiện đang có nhiều phương án khác nhau được đưa ra nhằm giữ quyền lực cho ông Duterte..

“Tất nhiên, điều này là vì lợi ích của đa số cư dân, bởi vì tình hình ở Philippines rất phức tạp, có thách thức từ mọi phía. Cả quan hệ khó khăn với người Mỹ, cả việc các đối thủ của Tổng thống đang chơi con bài Trung Quốc, cả tiếp diễn cuộc chiến với phe ly khai ở miền nam, rồi tình hình rối ren chung trong lĩnh vực xã hội. Phái đối lập chủ yếu là giới tinh hoa trí thức và kinh doanh ở thủ đô. Họ định hướng vào các gia tộc cầm quyền truyền thống. Trước khi ông Duterte nhậm chức, một số gia tộc như vậy thường luân chuyển quyền lực cho nhau. Nhưng bây giờ phe đối lập không có một thủ lĩnh nghiêm túc nào và cũng không đủ tự tin rằng có thể kiểm soát tình hình. Còn ông Duterte thể hiện mình như là nhân vật có thể thực sự cai quản đất nước. Với tất cả sự lộng ngôn và đặc điểm tính cách khá ngông của mình, ông ta giữ Philippines trong tình trạng có tăng trưởng kinh tế, duy trì cân bằng chính trị tương đối trong nội bộ đất nước. Có những triển vọng nhất định là sớm hay muộn sẽ kết thúc chiến sự ở miền nam, điều mà ông ấy biết rất rõ vì là chuyên gia giỏi nhất về tình hình Mindanao”.  

Trong khi đó, trả lời phỏng vấn của Sputnik, chuyên gia Lý Diệc Bình (Li Yiping) Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Châu Đại Dương tại ĐHTH Hạ Môn, không loại trừ khả năng sẽ có điều chỉnh đường lối chính trị ở Philippines do kết quả bầu cử Tổng thống:

“Với khả năng kế thừa nhất định về chính trị trong trường hợp Chính phủ mới lên nắm quyền ở Philippines, sẽ không có thay đổi lớn nào tiên liệu được. Đặc biệt, không nên có những thăng hoa và trượt dốc đột ngột như từng xảy ra trong quá khứ, tùy thuộc vào việc ai sẽ đứng đầu Chính phủ tiếp theo”.

Giới quan sát cho rằng vào năm 2022 Philippines sẽ phải trải qua cuộc tranh giành quyền lực gay gắt, nhiều khả năng là giữa "gia tộc Marcos" và "gia tộc Duterte”. Ứng viên tiềm năng Ferdinand Marcos Jr. nhận được sự ủng hộ của các cử tri ở miền bắc đất nước. Còn ái nữ  của Tổng thống đương nhiệm có tán thành từ miền nam, ở Mindanao. Trong cuộc thăm dò mới  đây do Trung tâm nghiên cứu Pew Research Center tiến hành, 80% người Philippines cho biết rằng họ có thể dành lá phiếu bầu ra một nhà lãnh đạo toàn trị cứng rắn, có thể đảm bảo quản lý đất nước hiệu quả hơn là «nền dân chủ tinh hoa” trước đây. Mà thuật ngữ này gắn liền với những năm trị vì của cố Tổng thống Ferdinand Marcos Sr. Tâm thế như vậy của cử tri là cơ sở để  các chuyên gia dự đoán rằng Tổng thống đương nhiệm sẽ có ảnh hưởng quyết định đến kết quả cuộc bầu cử năm 2022 ở Philippines.