Động thái đáng chú ý trong quan hệ Việt Nam – Campuchia bất chấp “cái ô của Trung Quốc”
© Ảnh : TTXVN - Nguyễn Xuân Khu
Đăng ký
Lãnh đạo cấp cao chính quyền Hà Nội và Phnom Penh nhất trí tiếp tục bảo vệ và tăng cường quan hệ Việt Nam – Campuchia trong bối cảnh tình hình chính trị thế giới có nhiều biến động đặc biệt là việc các cường quốc gia tăng thế cạnh tranh đối đầu, tranh tầm ảnh hưởng ở châu Á – Thái Bình Dương.
Sau khi xuất hiện dư luận quan ngại về việc Campuchia xác nhận Trung Quốc đang tham gia dự án cải tạo căn cứ Hải quân Ream tại tỉnh Sihanoukville của Campuchia, phía nam Biển Đông, những động thái mới trong quan hệ Việt Nam – Campuchia cho thấy, cả hai bên đều đang nỗ lực vun đắp quan hệ song phương, tránh những tác động từ các yếu tố bên ngoài.
Căn cứ hải quân Realm và “cái ô của Trung Quốc”
Dư luận quốc tế đặc biệt quan tâm đến cách Trung Quốc đang ngày càng gia tăng ảnh hưởng tại Campuchia, quốc gia - người anh em láng giềng phía Tây Nam của Việt Nam.
Có quan điểm lo ngại cho rằng, liệu chính quyền Thủ tướng Hun Sen có “ngả” về Trung Quốc hay không khi Bắc Kinh liên tục thực hiện chiến lược “chìa cành ô liu”, rót tiền, đổ vốn liên tục nhằm phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật quân sự và tham gia xây dựng những cứ điểm chiến lược có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Campuchia như căn cứ hải quân Ream, tỉnh Sihanoukville.
Như đã biết, Ream là một cơ sở do Hải quân Hoàng gia Campuchia điều hành nằm trên bờ biển Vịnh Thái Lan thuộc tỉnh Sihanoukville, Campuchia. Căn cứ này có diện tích khoảng 190 mẫu Anh, nằm trên bán đảo ngay phía đông nam của tỉnh lỵ Krong Preah Sihanouk, phía Nam Biển Đông. Hôm 8 tháng 6 vừa qua, lãnh đạo Campuchia và Trung Quốc đã tưng bừng động thổ dự án cải tạo căn cứ hải quân Ream trong bối cảnh Mỹ đặc biệt lo ngại căn cứ quân sự này được cải tạo để dành cho quân đội Trung Quốc sử dụng độc quyền.
Mặc dù chính quyền Thủ tướng Hun Sen nhiều lần lên tiếng khẳng định rằng, việc bắt tay với Trung Quốc củng cố thêm căn cứ hải quân Ream, qua đó góp phần hiện đại hoá Hải quân Hoàng gia Campuchia, hay dự án không được xây dựng cải tạo để phục vụ chính quyền hay quân đội Trung Quốc nhưng các cuộc tranh luận vẫn nổ ra.
“Campuchia sẽ không cho phép quân đội Trung Quốc sử dụng độc quyền căn cứ hải quân Ream hoặc phát triển địa điểm này làm căn cứ quân sự”, - phát ngôn viên Chính phủ Hoàng gia Campuchia Phay Siphan tuyên bố.
Đại tướng Tea Banh, Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia cũng tiết lộ rằng, dự án do Trung Quốc đầu tư, bao gồm nâng cấp và mở rộng một bệnh viện, cũng như tài trợ thiết bị quân sự và sửa chữa 8 tàu chiến của Campuchia.
“Xuất hiện những cáo buộc cho rằng căn cứ Ream sau khi hiện đại hóa sẽ do quân đội Trung Quốc độc quyền sử dụng. Điều này là không đúng, hoàn toàn không phải như thế. Bản thân căn cứ Ream rất nhỏ và không gây ra đe doạ cho bất cứ ai, ở bất kỳ nơi đâu. Vậy nên, không cần quá lo lắng”, - tướng Tea Banh khẳng định.
Chính quyền Trung Quốc cũng phủ nhận việc đang “tạo ra chiếc ô” phủ bóng và gây ảnh hưởng, tác động lên chính quyền Campuchia. Đại sứ Trung Quốc Wang Wentian nhấn mạnh, dự án cải tạo nâng cấp căn cứ hải quân Ream không nhằm vào bất cứ bên thứ ba nào và chỉ có lợi cho hợp tác song phương giữa Trung Quốc – Campuchia, quân đội hai nước cũng như đóng góp cho hoà bình, ổn định khu vực và các nghĩa vụ quốc tế.
Mỹ cho rằng, Trung Quốc đầy toan tính ở Ream. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã lên tiếng đề nghị Thủ tướng Hun Sen cần phải minh bạch về các hoạt động thực tế của Trung Quốc tại căn cứ hải quân Ream này. Washington cũng cảnh báo sự hiện diện độc quyền (của Trung Quốc) sẽ có nguy cơ gây tổn hại đến chủ quyền của Campuchia, an ninh khu vực và sự đoàn kết của ASEAN nói chung.
Cũng xuất hiện nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam nên có cân nhắc trước việc Trung Quốc có thể hiện diện độc quyền và tham gia kiểm soát căn cứ hải quân Ream của Campuchia, tuy nhiên, Hà Nội, với niềm tin chính trị, tin cậy đối với chính quyền của Thủ tướng Hun Sen, đã phản ứng rất bình tĩnh và có chừng mực trước vấn đề nhạy cảm này.
Trong tuyên bố chính thức được người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đưa ra, như Sputnik đã thông tin, Việt Nam khẳng định luôn mong muốn duy trì và củng cố mối quan hệ hợp tác tốt đẹp với Campuchia cũng như tất cả các quốc gia trên toàn thế giới.
“Quan điểm nhất quán của Việt Nam là Việt Nam luôn mong muốn duy trì và củng cố quan hệ hợp tác tốt đẹp với các quốc gia trên toàn thế giới, đồng thời việc hợp tác giữa các quốc gia đóng góp tích cực vào hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng của khu vực cũng như toàn thế giới”, - phát ngôn viên Lê Thị Thu Hằng khẳng định khi được hỏi về việc Campuchia và Trung Quốc đã động thổ dự án cải tạo căn cứ Ream.
Trưởng Ban đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung thăm Campuchia
Trong bối cảnh nhiều diễn biến phức tạp trong khu vực cũng như trên thế giới, đương nhiên, chuyến thăm Campuchia của đồng chí Lê Hoài Trung, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương thu hút sự quan tâm từ giới quan sát.
Theo thông tin từ Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao, ngày 22/8, tại thủ đô Phnom Penh, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), Thủ tướng Chính phủ Hun Sen; Chủ tịch danh dự CPP, Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin và Phó Chủ tịch CPP, Chủ tịch Thượng viện Say Chhum đã tiếp đồng chí Lê Hoài Trung, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương đang có chuyến thăm chính thức Campuchia. Tờ Khmer Times ngày 23 tháng 8 thông tin về mục đích chuyến thăm của ông Lê Hoài Trung nhấn mạnh, chuyến công tác lần này là nhằm thúc đẩy quan hệ đoàn kết, gắn bó giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước, đưa quan hệ hai nước ngày càng bền chặt, hiệu quả.
Phát biểu với các nhà lãnh đạo Campuchia, ông Lê Hoài Trung nhấn mạnh việc tổ chức thành công các hoạt động kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm “Con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng” của Thủ tướng Hun Sen có ý nghĩa quan trọng về lịch sử của quan hệ hai nước, đồng thời thể hiện ý nghĩa đặc biệt và sự coi trọng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước đối với mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài.
Ông Lê Hoài Trung cũng chúc mừng những thành tựu to lớn Campuchia đã đạt được trên các lĩnh vực dưới sự trị vì anh minh của Quốc vương, sự lãnh đạo của Thượng viện, Quốc hội, điều hành của Chính phủ mà CPP là nòng cốt do Chủ tịch, Thủ tướng Hun Sen đứng đầu, đặc biệt gần đây là kết quả phòng chống dịch Covid-19, phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, thắng lợi to lớn trong cuộc bầu cử Hội đồng xã/phường khóa V, Campuchia đảm nhiệm vai trò là Chủ tịch ASEAN.
Bên cạnh đó còn là những chủ trương, quyết sách quan trọng của các hội nghị Ban chấp hành Trung ương CPP, trong đó có việc giới thiệu ứng cử viên Thủ tướng tương lai. Ông Lê Hoài Trung bày tỏ tin tưởng rằng, Campuchia sẽ đạt được nhiều thành tựu mới, to lớn hơn nữa trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội năm 2023.
“Việt Nam luôn coi trọng mối quan hệ đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau giữa hai đảng, hai nước, coi đây là quy luật khách quan, nhân tố quan trọng hàng đầu đối với sự ổn định, phát triển của mỗi nước”, - đồng chí Lê Hoài Trung tuyên bố.
Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương cũng cảm ơn sự giúp đỡ của Campuchia dành cho Việt Nam từ trước đến nay, đồng thời nhấn mạnh chủ trương của Đảng, Nhà nước Việt Nam về việc đẩy mạnh quan hệ Việt Nam-Campuchia, trong đó có việc phát huy truyền thống quan hệ tốt đẹp, gắn bó đặc biệt giữa hai đảng, tăng cường quan hệ giữa hai đảng làm định hướng chính trị cho quan hệ hai nước, củng cố trụ cột hợp tác quốc phòng-an ninh, mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế, thúc đẩy giao lưu nhân dân.
Đồng chí Lê Hoài Trung cảm ơn và mong muốn các nhà lãnh đạo Campuchia tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện cho người gốc Việt tại Campuchia, phối hợp quản lý và xây dựng đường biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác, cùng phát triển. Điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh nhà chức trách Việt Nam và Campuchia đang phối hợp điều tra đường dây buôn người liên quan vụ hơn 40 công dân Việt Nam tháo chạy khỏi casino Rich World, bơi qua sông Bình Di về An Giang. Đồng chí Lê Hoài Trung cũng thông báo về những chủ trương, biện pháp mà Đảng, Nhà nước Việt Nam đã triển khai để thực hiện nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Campuchia sẽ tiếp tục vun đắp quan hệ với Việt Nam
Phát biểu với Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung, Chủ tịch Đảng CPP, Thủ tướng Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin, Chủ tịch Thượng viện Say Chhum đánh giá cao ý nghĩa chuyến thăm, chúc mừng những thành tựu toàn diện mà nhân dân Việt Nam đã đạt được, đặc biệt là trong ứng phó với dịch bệnh Covid-19, phục hồi phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao vị thế trên trường quốc tế. Lãnh đạo Campuchia cũng bày tỏ tin tưởng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đứng đầu, nhân dân Việt Nam sẽ tiếp tục giành được nhiều thành tựu mới, to lớn hơn nữa, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII.
Đặc biệt, các nhà lãnh đạo Campuchia vui mừng sự phát triển của quan hệ Campuchia-Việt Nam, cảm ơn Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã đoàn kết, giúp đỡ Campuchia qua các thời kỳ, trong đó có việc cùng nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng.
“Campuchia sẽ cùng Việt Nam bảo vệ, giữ gìn, vun đắp và truyền tiếp cho thế hệ mai sau mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, khẳng định tầm quan trọng hàng đầu của quan hệ giữa hai đảng cầm quyền, thúc đẩy quan hệ chung và ủng hộ những phương hướng phát triển quan hệ giữa hai đảng, hai nước trong thời gian tới”, - lãnh đạo chính quyền Phnom Penh nêu rõ.
Tại các cuộc hội kiến với Lãnh đạo Campuchia, đồng chí Lê Hoài Trung trân trọng chuyển lời thăm hỏi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí lãnh đạo Việt Nam. Đáp lại, các nhà lãnh đạo gửi lời thăm hỏi chúc khỏe tới Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các nhà lãnh đạo Việt Nam.
Đánh giá quan hệ hai nước trong bối cảnh tình hình khu vực
Cùng ngày, hai Ban Đối ngoại Trung ương của hai đảng đã hội đàm. Trong đó, hai bên đã thông báo cho nhau về tình hình mỗi đảng, mỗi nước, nhất là về công tác xây dựng Đảng, trao đổi về tình hình thế giới, khu vực nổi lên gần đây, đánh giá quan hệ hợp tác giữa hai đảng, hai nước, hai Ban Đối ngoại Trung ương của hai đảng trong thời gian qua và trao đổi về phương hướng hợp tác trong thời gian tới và những vấn đề mà hai bên cùng quan tâm.
Cũng theo Ban Đối ngoại Trung ương, trong khuôn khổ chuyến thăm, đồng chí Lê Hoài Trung và đoàn sẽ có cuộc hội kiến với Phó Chủ tịch CPP, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Dân vận Trung ương CPP, Chủ tịch Hội Hữu nghị Campuchia-Việt Nam Men Sam An, làm việc với Ủy viên Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương CPP Mon Sarin và lãnh đạo các ban của Trung ương CPP, thăm và làm việc với Đại sứ quán Việt Nam tại Phnom Penh cùng một số doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư tại Campuchia.
Việt Nam – Campuchia tiếp tục tu bổ các Đài Hữu nghị
Thêm một động thái khác đáng chú ý trong quan hệ Việt Nam – Campuchia đó là việc, hai bên nhất trí tiếp tục tu bổ, tôn tạo các Đài Hữu nghị Việt Nam – Campuchia.
Cụ thể, tại kỳ họp thứ 5 giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Hội đồng quốc gia Mặt trận Đoàn kết phát triển tổ quốc Campuchia (22-25/8/2022), hai bên đã đánh giá kết quả triển khai thực hiện các Dự án sửa chữa, tu bổ, tôn tạo các Đài Hữu nghị Việt Nam - Campuchia. Với quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài, hai bên tin tưởng sẽ thực hiện thắng lợi chủ trương của hai Chính phủ Việt Nam- Campuchia về việc xây dựng, sửa chữa, tu bổ, tôn tạo các Đài Hữu nghị Việt Nam- Campuchia tại Campuchia.
Tại kỳ họp, Đoàn đại biểu Bộ Quốc phòng Việt Nam do Thượng tướng Võ Minh Lương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng làm Trưởng đoàn và Đoàn đại biểu Hội đồng Quốc gia Mặt trận Đoàn kết phát triển tổ quốc Campuchia do ông Nhem Valy, Quốc vụ khanh Bộ Lễ nghi- Tôn giáo, Phó Chủ tịch Thường trực, Tổng Thư ký Hội đồng quốc gia Mặt trận Đoàn kết phát triển tổ quốc Campuchia, Chủ tịch Ủy ban sửa chữa, tu bổ, tôn tạo Đài Hữu ảnh Việt Nam- Campuchia làm Trưởng đoàn đã nhất trí rằng, kể từ sau kỳ họp thứ 4 ở Quảng Ninh, hai bên đã phối hợp chặt chẽ trong việc khảo sát, đánh giá thực trạng, đề xuất phương án xây dựng, sửa chữa, tu bổ, tôn tạo các Đài Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tại Campuchia.
Hai bên thống nhất tiếp tục chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ những dự án đang xây dựng, bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Phía Campuchia tiếp tục rà soát các Đài Hữu nghị Việt Nam - Campuchia đã xây dựng tại Campuchia chưa được sửa chữa, tu bổ, tôn tạo, thông báo cho phía Việt Nam. Từ đó đề xuất phương án sửa chữa, tu bổ, tôn tạo, các cấp có thẩm quyền phê duyệt và chuyển hồ sơ cho phía Việt Nam thẩm định, hỗ trợ kinh phí để triển khai thực hiện.
Hai bên tiếp tục khẳng định, các Đài Hữu nghị Việt Nam- Campuchia tại Campuchia là công trình lịch sử văn hóa tiêu biểu cho quan hệ hai nước, cần được quản lý, bảo vệ chặt chẽ. Hai bên phối hợp đẩy nhanh tiến độ xây dựng Thỏa thuận cấp Chính phủ về việc quản lý, bảo vệ công trình Đài Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tại Campuchia.
Tính từ năm 2020 đến tháng 8/2022, phía Việt Nam đã thẩm định và hỗ trợ kinh phí để Campuchia thực hiện 7 Dự án xây dựng, sửa chữa, tu bổ, tôn tạo Đài Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tại Campuchia. Tính chung từ năm 2015 đến nay, Việt Nam đã hỗ trợ kinh phí để Campuchia thực hiện 23 dự án xây dựng, sửa chữa, tu bổ, tôn tạo Đài Hữu nghị Việt Nam- Campuchia tại Campuchia và sửa chữa, nâng cấp trụ sở làm việc của Hội đồng Quốc gia Mặt trận Đoàn kết phát triển Tổ quốc Campuchia.
