Vì sao Việt Nam phải nhập khẩu nhiều ‘rác’ phế liệu?

© Sputnik / Mikhail Voskresenskiy / Chuyển đến kho ảnhCông nhân phân loại phế liệu nhôm tại một nhà máy tư nhân gần Damascus
Công nhân phân loại phế liệu nhôm tại một nhà máy tư nhân gần Damascus - Sputnik Việt Nam, 1920, 01.06.2025
Đăng ký
Trong bối cảnh ngành xây dựng và sản xuất trong nước dần khởi sắc trở lại, nhu cầu nguyên liệu đầu vào gia tăng đã kéo theo lượng nhập khẩu thép phế liệu tăng mạnh trong những tháng đầu năm 2025.
Phế liệu sắt thép nhập khẩu vào Việt Nam nhằm phục vụ cho tái chế và sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Việc sử dụng phế liệu sắt thép giúp tiết kiệm chi phí, giảm tiêu thụ năng lượng, đồng thời hạn chế tác động đến môi trường.

Tăng nhập khẩu thép phế liệu

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn thép phế liệu, tăng 20,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trị giá kim ngạch đạt gần 650 triệu USD, dù giá nhập trung bình giảm mạnh gần 17,6%, xuống còn 315,8 USD/tấn.
Riêng trong tháng 4, Việt Nam đã nhập 656.000 tấn thép phế liệu, tương đương hơn 200 triệu USD, tăng 15,6% về lượng và 17,7% về trị giá so với tháng trước đó.
Việc giá nhập khẩu giảm trong khi lượng nhập tăng cho thấy nhu cầu trong nước đối với loại nguyên liệu này đang có xu hướng phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, vốn là ngành tiêu thụ thép lớn nhất.
Bát cơm và đôi đũa gỗ - Sputnik Việt Nam, 1920, 13.05.2025
Việt Nam vừa nhập khẩu, vừa xuất khẩu gạo nhiều thứ hai thế giới
Thực tế, trong bối cảnh một số quốc gia siết chặt chính sách nhập khẩu chất thải và phế liệu – điển hình là Trung Quốc với chính sách “Zero Waste” và lệnh cấm nhập khẩu rác thải từ năm 2018 – nhiều dòng phế liệu, trong đó có thép phế liệu, đã chuyển hướng mạnh sang khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam.
Sắt thép luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng lượng phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam. Năm 2015, Việt Nam nhập khoảng 3,2 triệu tấn thép phế liệu. Con số này đạt đỉnh vào năm 2021 với 6,33 triệu tấn, sau đó giảm xuống còn 4,1 triệu tấn trong năm 2022 nhờ các biện pháp kiểm soát như yêu cầu ký quỹ bảo vệ môi trường đối với doanh nghiệp nhập khẩu. Tuy nhiên, đến năm 2024, lượng nhập lại tăng lên 4,9 triệu tấn, cho thấy xu hướng phục hồi rõ rệt.

Nhật Bản, Mỹ và Australia dẫn đầu nguồn cung

Về đối tác, Nhật Bản tiếp tục là đối tác lớn nhất cung cấp thép phế liệu cho Việt Nam. Trong 4 tháng đầu năm, lượng hàng nhập từ Nhật đạt hơn 1,12 triệu tấn, trị giá 380,48 triệu USD, tăng 31,1% về lượng và 8,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.
Mỹ là thị trường cung ứng lớn thứ hai với 188.806 tấn, trị giá 58,07 triệu USD (tăng lần lượt 29,6% và 4,89%). Úc đứng ở vị trí thứ ba với 151.220 tấn, trị giá 52,39 triệu USD, tăng 28,14% về lượng và 7,48% về trị giá.
Như đã đề cập, năm 2024, lượng thép phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam đạt 4,92 triệu tấn, tăng 14% so với năm trước, tuy nhiên vẫn thấp hơn mức đỉnh 6,34 triệu tấn của năm 2021. Tổng kim ngạch nhập khẩu đạt 1,8 tỷ USD, với giá trung bình 368,43 USD/tấn.
Trong đó, riêng thép phế liệu nhập từ Nhật Bản đã đạt 2,6 triệu tấn, trị giá 991 triệu USD, tương đương mức giá 381,41 USD/tấn – tăng 58,21% về lượng và 46,36% về trị giá so với năm 2023.
Để kiểm soát chất lượng và hạn chế rủi ro ô nhiễm từ phế liệu nhập khẩu, năm ngoái, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành 5 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với các loại phế liệu được phép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, gồm phế liệu sắt thép, giấy, nhựa, thủy tinh, kim loại màu.
Đáng chú ý, các doanh nghiệp trong khu chế xuất và khu phi thuế quan được miễn áp dụng các quy chuẩn này, giúp cơ quan chức năng tập trung nguồn lực quản lý vào các đối tượng có nguy cơ ô nhiễm cao hơn.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu - Sputnik Việt Nam, 1920, 08.05.2025
Việt Nam muốn đẩy mạnh nhập khẩu hàng Mỹ hướng tới 90 tỷ USD

Vì sao phải nhập phế liệu?

Tại Việt Nam, phế liệu thép là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho các nhà máy luyện kim và sản xuất vật liệu xây dựng. Do nguồn cung sắt thép vụn trong nước chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu, các doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu khoảng 60% còn lại để duy trì hoạt động sản xuất ổn định.
Thép phế liệu thường được sử dụng cho công đoạn nung chảy, luyện phôi gang để tạo ra sản phẩm thép thành phẩm. Việc sử dụng nguyên liệu tái chế không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, mà còn tiết kiệm năng lượng, giảm lượng phát thải khí nhà kính và hạn chế khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Theo các chuyên gia trong ngành, mỗi tấn thép được sản xuất từ phế liệu có thể giúp giảm tới 58% lượng phát thải CO₂, giảm 76% lượng nước sử dụng và tiết kiệm tới 74% năng lượng so với sản xuất từ quặng nguyên sinh.
Theo quy định hiện hành, chỉ những loại phế liệu đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, không chứa tạp chất nguy hại, chất phóng xạ hoặc chất thải công nghiệp mới được phép nhập khẩu và đưa vào sử dụng.
Đồng thời, các lô hàng phế liệu nhập khẩu trước khi thông quan đều phải trải qua quy trình kiểm tra, giám định chặt chẽ về chất lượng và mức độ an toàn môi trường.
Theo thông tin trên báo Đầu tư, danh mục phế liệu sắt, thép, gang được nhập khẩu vào Việt Nam bao gồm Phế liệu và mảnh vụn của gang đúc (mã HS 7204 10 00); phế liệu và mảnh vụn của thép hợp kim: Bằng thép không gỉ (mã HS 7204 21 00); phế liệu và mảnh vụn của thép hợp kim: Loại khác (mã HS 7204 29 00); phế liệu và mảnh vụn của sắt hoặc thép tráng thiếc (mã HS 7204 30 00); phế liệu và mảnh vụn khác: Phoi tiện, phoi bào, mảnh vỡ, vảy cán, mạt cưa, mạt giũa, phoi cắt và bavia, đã hoặc chưa được ép thành khối hoặc đóng thành kiện, bánh, bó (mã HS 7204 41 00); phế liệu và mảnh vụn khác: Loại khác (mã HS 7204 49 00).
Tăng nhập khẩu phế liệu là xu hướng tất yếu trong bối cảnh Việt Nam thúc đẩy sản xuất công nghiệp theo hướng tuần hoàn, bền vững và thân thiện môi trường.
Việc sử dụng phế liệu thay cho nguyên liệu thô không chỉ là lựa chọn kinh tế, mà còn phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để ngành thép phát triển bền vững, cần có chiến lược dài hạn trong việc thu gom, phân loại, tái chế phế liệu nội địa, đồng thời tăng cường quản lý chất lượng nhập khẩu, tránh tình trạng phế liệu ô nhiễm hoặc không đạt chuẩn tràn vào thị trường.
Kho nhôm - Sputnik Việt Nam, 1920, 09.04.2025
EU nhất trí các biện pháp trả đũa đối với thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала