Việt Nam: Không thể né thuế
© Sputnik
Đăng ký
Lãnh đạo Cục Thuế cho biết, cơ quan thuế sẽ có biện pháp với những trường hợp cố tình "né" thuế, thông qua việc đối chiếu dữ liệu từ ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử và đơn vị vận chuyển.
Đại diện Cục Thuể nhấn mạnh, mức thuế hoàn toàn không tăng - chỉ có mức độ minh bạch được nâng cao. Hành vi "né" thuế sẽ bị truy thu, xử phạt, thậm chí có thể bị xử lý hình sự nếu nghiêm trọng.
Có hành vi nghi trốn thuế
Sáng 5/6, Cục Thuế, Bộ Tài chính đã tổ chức hội nghị hỗ trợ, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc của hộ kinh doanh trong việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam - cho biết, gần đây có tình trạng một số hộ kinh doanh không muốn nhận chuyển khoản hoặc cố tình ghi sai nội dung chuyển khoản. Theo bà, đây có thể coi là hành vi trốn thuế.
“Khách chuyển khoản thì thu thêm 1,5% để tính vào thuế, trong khi chính sách thuế không có gì thay đổi bất kể hình thức thanh toán là tiền mặt, chuyển khoản hay đổi hàng. Mức thuế thu nhập cá nhân 1,5% vẫn được áp dụng đối với hộ khoán. Hay ngành ăn uống, thuế vẫn là 4,5% (gồm 3% VAT và 1,5% thuế thu nhập cá nhân”, bà Cúc nêu rõ.
Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam đặt vấn đề, trong suốt mấy chục năm qua, chính sách thuế không thay đổi, vậy có phải từ trước đến nay những hộ, cá nhân này không tuân thủ pháp luật về thuế?
Theo Nghị định 70, từ ngày 1/6, nếu tổ chức, cá nhân bán hàng được trên 1 tỷ đồng mà không xuất hoá đơn thì đây là hành vi trốn thuế, không minh bạch. Cơ quan thuế có quyền nghi ngờ về việc né thuế, tránh thuế, tiến hành kiểm tra, thanh tra, cưỡng chế thuế khi cần. Nếu có dấu hiệu trốn tránh nghĩa vụ, gây thất thu lớn, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Theo ghi nhận, hiện nhiều sạp hàng, siêu thị mini đã có máy tính tiền, máy POS để xuất hoá đơn. Song, tại các chợ, việc kết nối thiết bị in hoá đơn còn nhiều khó khăn. Bà Cúc kiến nghị cơ quan thuế nghiên cứu giải pháp linh hoạt hơn, như gửi hoá đơn qua Zalo thay vì yêu cầu in ngay tại chỗ.
“Thực tế ngày đầu tháng 6 vừa qua, nhiều hộ kinh doanh lúng túng, chưa biết phải làm như thế nào, có người tìm cách tránh né, nhưng cũng có người sẵn sàng tuân thủ. Một số hộ cũng tỏ ra lo lắng, nếu doanh thu từ hoá đơn tăng đột biến thì có bị truy thu những tháng trước không, đặc biệt là với hộ đang áp dụng khoán. Cũng có hộ lo ngại, việc kê khai thuế năm nay cao hơn nhiều so với năm 2024, vậy phần chênh lệch có bị truy thu không”, bà Cúc phân tích.
Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề xuất cơ quan thuế có giải pháp để người nộp thuế yên tâm chuyển đổi, đồng thời nên có phương án “cắt khúc”, không truy thu lại phần khoán cũ (trước 1/1/2026).
Ngành thuế sẽ có biện pháp giám sát
Về phần mình, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế - cho biết việc người, đại diện hộ kinh doanh... rỉ tai nhau không nhận chuyển khoản chỉ xuất hiện ở một số trường hợp cá biệt, không phải hiện tượng phổ biến.
“Ngành thuế đang quản lý gần 4 triệu hộ kinh doanh, phần lớn vẫn nộp thuế bình thường, kể cả doanh thu bằng tiền mặt hay chuyển khoản. Cá nhân kinh doanh qua nền tảng số cũng tương tự. Thực chất, người kinh doanh luôn mong muốn bán được hàng hóa, dịch vụ - không ai muốn vì lý do thuế mà ngăn cản giao dịch. Ngành thuế đã tính toán tỷ lệ nộp thuế hợp lý, không phân biệt tiền mặt hay chuyển khoản, miễn là minh bạch”, báo Tiền phong dẫn lời ông Mai Sơn.
Tuy nhiên, cũng có tình trạng người kinh doanh online sử dụng tài khoản người khác, không chính chủ, hoặc cố tình không ghi nội dung chuyển khoản để né thuế. Về vấn đề này, cơ quan thuế sẽ đối chiếu dữ liệu ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử và đơn vị vận chuyển... để kiểm tra.
Đối với việc thu tiền mặt qua hình thức COD (thu hộ), cơ quan thuế sẽ thu thập thông tin từ các đơn vị vận chuyển một cách kịp thời và liên tục. Nếu có trường hợp sử dụng tài khoản người khác, ngành thuế vẫn sẽ có biện pháp giám sát.
Theo ông Mai Sơn, cơ quan thuế luôn cố gắng đảm bảo công bằng giữa các hộ kinh doanh - cùng bán hàng hoá giống nhau, tính thuế phải như nhau để đảm bảo minh bạch và công bằng. Hiện nay, mức thuế 1,5% vẫn giữ nguyên. Đối với các hộ kinh doanh quy mô lớn, có thể xem xét chuyển đổi sang doanh nghiệp để được khấu trừ thuế, hưởng ca cs chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Lãnh đạo Cục Thuế khẳng định, thuế không tăng - chỉ có mức độ minh bạch được nâng cao. Hành vi "né" thuế sẽ bị truy thu, xử phạt, thậm chí có thể bị xử lý hình sự nếu nghiêm trọng.
Ngay trong tháng 6 này, cơ quan thuế sẽ đến từng hộ kinh doanh, hỗ trợ người dân chuyển đổi sang sử dụng hoá đơn điện tử từ máy tính tiền, đảm bảo điều kiện thực hiện tốt nhất.
“Thư ngỏ gửi người nộp thuế”
Ngày 4/6, Chi cục Thuế khu vực I, Cục thuế đã có thư ngỏ gửi hộ gia đình, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn Hà Nội và tỉnh Hòa Bình về việc một số cơ sở kinh doanh chỉ nhận tiền mặt nhằm "né thuế".
Trong thư, Chi cục Thuế Khu vực I cho biết, những ngày gần đây, trênmạng xã hội lan truyền nhiều thông tin liên quan đến các cửa hàng kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt nhằm "né thuế".
Về vấn đề này, cơ quan thuế dẫn quy định của pháp luật thuế cho biết, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu bao gồm thuế (trường hợp thuộc diện chịu thuế) của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
“Hành vi treo biển "chỉ nhận tiền mặt" hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ – ví dụ "trả tiền mượn", "tiền cafe", "tiền ship"… để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu”, văn bản nêu rõ.
Ngoài ra, hành vi này còn đi ngược với xu hướng "Xã hội số - Kinh tế số - Công dân số" và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Đảng, Nhà nước.
Chi cục Thuế khu vực I nhấn mạnh, việc một số người bán yêu cầu thu thêm tiền của người mua nếu thanh toán bằng chuyển khoản không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua,mà còn là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
“Cơ quan thuế rất mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che dấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế; thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hóa dịch vụ”, Chi cục Thuế khu vực I viết trong thư ngỏ.
Cơ quan thuế khẳng định luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Chi cục Thuế khu vực I cũng lưu ý, các trường hợp người nộp thuế cố tình che dấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
