Hiện tượng chưa từng thấy ở Việt Nam. Vì sao nhiều hộ kinh doanh tạm nghỉ?

© Ảnh : Hoàng Hiếu - TTXVNĐồng Nai đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, thu hút mạnh FDI
Đồng Nai đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, thu hút mạnh FDI - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.06.2025
Đăng ký
Bộ Tài chính thừa nhận, nhiều hộ kinh doanh nhỏ có nguy cơ ngừng hoạt động vì quy định thuế mới. Các mô hình kinh doanh siêu nhỏ như các quầy tạp hoá trong hẻm, cà phê vỉa hè hay người bán hàng online có thể gặp khó khăn.
Gần đây, ở nhiều địa phương, tình trạng các hộ kinh doanh đồng loạt nghỉ bán, cửa đóng, then cài hay thậm chí là phải lén buôn bán – những cảnh tượng chưa từng được thấy ở các chợ đầu mối, chợ sỉ, nhiều trung tâm thương mại, tuyến phố, thủ phủ hàng nhập từ Trung Quốc… gây xôn xao dư luận.

Có hộ kinh doanh hải sản đạt doanh thu gần 560 tỷ đồng

Tại tờ trình gửi Chính phủ về đề xuất xây dựng dự án Luật Quản lý thuế (thay thế), Bộ Tài chính cho rằng việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, từ ngày 1/6/2025 đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, là phù hợp với xu hướng quản lý thuế hiện đại của các quốc gia phát triển.
Tuy nhiên, Bộ cũng thừa nhận quá trình chuyển đổi này có thể tạo ra một khoảng trống pháp lý nhất định trong giai đoạn đầu, khi các hộ kinh doanh cần thời gian để tập huấn và làm quen với quy định mới.
Việc thay đổi cơ chế quản lý thuế, từ hình thức khoán sang kê khai và sử dụng công nghệ, có thể khiến một số nhóm kinh doanh nhỏ gặp khó khăn trong việc thích ứng.
Theo số liệu quản lý thuế năm 2024, cả nước hiện có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh, trong đó khoảng 2,2 triệu hộ hoạt động ổn định, đóng góp cho ngân sách Nhà nước khoảng 25.953 tỷ đồng.
Riêng trong ba tháng đầu năm 2025, tổng thu từ nhóm hộ và cá nhân kinh doanh ước đạt 8.695 tỷ đồng, tăng 25,7% so với cùng kỳ năm trước.
Sản xuất thép tại nhà máy Hòa Phát Việt Nam - Sputnik Việt Nam, 1920, 15.06.2025
Mỹ quay lại chiêu bài “chống bán phá giá và chống trợ cấp”
Trong năm 2024, có hơn 4.000 hộ kinh doanh đạt doanh thu trên 10 tỷ đồng. Tuy nhiên, hơn một nửa trong số đó vẫn áp dụng phương pháp nộp thuế khoán với mức rất thấp, chỉ khoảng 0,4% doanh thu. Trong khi đó, những hộ kinh doanh theo hình thức kê khai phải chịu mức thuế từ 25% đến 30% doanh thu, dẫn đến tình trạng bất bình đẳng nghiêm trọng về nghĩa vụ thuế.
Cũng theo báo cáo, năm 2025 có gần 1,83 triệu hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, với số thuế phải nộp là 5.551 tỷ đồng. Đối với nhóm hộ kinh doanh có quy mô lớn, năm 2024 ghi nhận 860 hộ có doanh thu từ 30 tỷ đồng trở lên. Trong số này có 121 hộ nộp thuế khoán và 739 hộ kê khai, tập trung chủ yếu tại các khu vực I, II, IV, XV, XVIII và XVI.
Một số hộ kinh doanh có doanh thu rất lớn. Đơn cử, hộ N.T.M.T. kinh doanh bán lẻ thủy sản tươi sống tại địa bàn Chi cục Thuế khu vực XI (gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị) đạt doanh thu gần 560 tỷ đồng trong năm 2024. Hộ Đ.T.O. chuyên bán buôn thực phẩm tại khu vực III (Hải Phòng, Quảng Ninh) đạt doanh thu gần 360 tỷ đồng. Ngoài ra còn có ba hộ khác có doanh thu trên 200 tỷ đồng mỗi năm.

Hộ kinh doanh nhỏ nguy cơ dừng hoạt động vì quy định thuế mới

Trước tình trạng chênh lệch lớn trong nghĩa vụ thuế, Bộ Tài chính khẳng định việc áp dụng hóa đơn điện tử và chuyển toàn bộ hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sang hình thức kê khai thuế kể từ ngày 1/6/2025 là cần thiết.
Đặc biệt, từ ngày 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ, thay thế hoàn toàn bằng phương pháp kê khai nhằm đảm bảo minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý thuế.
Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng việc chấm dứt thuế khoán sẽ xóa bỏ sự bất bình đẳng thuế hiện nay giữa hộ khoán và hộ kê khai. Đồng thời, đây cũng là biện pháp hữu hiệu nhằm chống thất thu ngân sách từ các hộ kinh doanh có quy mô lớn.
Tuy vậy, Bộ cũng bày tỏ lo ngại rằng việc chuyển đổi này có thể tạo ra áp lực đối với các mô hình kinh doanh siêu nhỏ như quán cà phê vỉa hè, quầy tạp hóa trong hẻm, người bán hàng online. Đặc biệt, các hộ kinh doanh do phụ nữ, người lớn tuổi hoặc người dân tộc thiểu số làm chủ có thể gặp nhiều khó khăn do hạn chế về kỹ năng công nghệ.
Đáng chú ý, theo đánh giá của Bộ, một số hộ kinh doanh nhỏ có thể phải ngừng hoạt động nếu không đáp ứng được các yêu cầu mới về hóa đơn điện tử và kê khai thuế.
Tuy nhiên, về lâu dài, đây là một bước đi quan trọng giúp thống nhất và hiện đại hóa hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 68 và tiệm cận các chuẩn mực quản lý thuế quốc tế.
Không chỉ góp phần minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, việc bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử còn tạo đòn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực kinh doanh nhỏ lẻ.
Việc áp dụng chế độ kế toán đơn giản cũng là tiền đề giúp các hộ kinh doanh tiếp cận với quản trị tài chính bài bản, hướng tới phát triển thành doanh nghiệp, từ đó đủ điều kiện tham gia các chương trình hỗ trợ theo Nghị quyết 198.
Ông Trịnh Văn Quyết - Sputnik Việt Nam, 1920, 25.03.2025
Ông Trịnh Văn Quyết và hai em gái hầu toà, đã nộp gần 1.000 tỉ khắc phục hậu quả

Cửa đóng, then cài, nghỉ bán

Mặc dù vậy, không thể phủ nhận thực tế rằng, thời gian gần đây, tại nhiều địa phương nhất là ở TP.HCM ghi nhận hiện tượng nhiều hộ kinh doanh đồng loạt đóng cửa hoặc tạm ngừng hoạt động. Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân chính là do lo ngại liên quan đến hóa đơn điện tử, đặc biệt sau khi Nghị định 70 có hiệu lực.
Tuy vậy, theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), nguyên nhân thực ra rất đa dạng. Bên cạnh tâm lý e ngại bị kiểm tra vì buôn bán hàng không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng kém chất lượng, còn có tình trạng hiểu sai hoặc chưa đầy đủ về quy định và phạm vi áp dụng hóa đơn điện tử.
Nghị định 70 chỉ yêu cầu các hộ kinh doanh, cá nhân nộp thuế khoán có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên và hoạt động trong các lĩnh vực như bán lẻ, ăn uống, khách sạn, vận tải, giải trí… có giao dịch trực tiếp với người tiêu dùng mới phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Trên thực tế, cả nước hiện chỉ có khoảng 37.576 hộ thuộc diện bắt buộc triển khai – tương đương 1% trong tổng số hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh.
Dù vậy, do lo ngại hoặc hiểu nhầm, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ thậm chí không thuộc diện bắt buộc cũng đã lựa chọn ngừng hoạt động để tránh việc phải thay đổi quy trình, tăng chi phí đầu tư hoặc bị giám sát chặt chẽ.
Tại TP.HCM, theo số liệu từ Chi cục Thuế khu vực II, trong tháng 5 vừa qua, thời điểm các cơ quan chức năng chuẩn bị triển khai Nghị định 70, có 3.763 hộ kinh doanh ngừng hoạt động hoặc đóng cửa. Trong đó, chỉ có 440 hộ (chiếm 3,18%) thuộc diện có doanh thu trên 1 tỷ đồng và bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, với số thuế tương ứng là 1,4 tỷ đồng.
Cục Thuế khẳng định, phần lớn các hộ nghỉ kinh doanh không thuộc nhóm phải áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền theo quy định.
Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc sẽ trở thành cửa ngõ ấn tượng, hiện đại, tiện nghi tại đảo ngọc - Sputnik Việt Nam, 1920, 14.06.2025
Việt Nam có thêm hãng hàng không nghỉ dưỡng cao cấp
Việc hộ kinh doanh ngừng hoạt động cũng không phải hiện tượng mới mà diễn ra theo chu kỳ của thị trường. Bối cảnh kinh tế hiện nay, với sức mua suy giảm, thay đổi hành vi tiêu dùng và ảnh hưởng từ thương mại điện tử, cũng khiến nhiều hộ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
Ngoài ra, thời điểm nhiều hộ ngừng kinh doanh cũng trùng khớp với các đợt ra quân kiểm tra cao điểm về hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại do các lực lượng chức năng triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, càng khiến tâm lý lo ngại trong cộng đồng hộ kinh doanh trở nên rõ nét hơn.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала