Lo con cháu gánh nợ công: Bộ trưởng trấn an về nợ quốc gia của Việt Nam
© Ảnh : Bùi Doãn Tấn
Đăng ký
Nợ công và nợ Chính phủ của Việt Nam hiện vẫn đang được kiểm soát rất tốt, với tỷ lệ 33% GDP là mức "rất an toàn", Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn của đại biểu về việc liệu thế hệ con cháu mai sau có phải chịu gánh nặng nợ công hay không.
Các dự án rất lớn đều được đánh giá rất kỹ về hiệu quả kinh tế, cho nên theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, các đại biểu có thể hết sức yên tâm về nợ quốc gia, nợ nhà nước. Tuy nhiên, để phát triển thì không thể không đi vay.
Bộ trưởng trấn an về nợ quốc gia của Việt Nam: Nợ công ‘rất an toàn’
Sáng 19/6, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan ngại về nguồn lực đầu tư cho các dự án quy mô lớn và khả năng kiểm soát nợ công trong bối cảnh ngân sách tăng thu chậm.
Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) nêu thực tế, ngành tài chính đang tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội nhiều dự án quy mô lớn như đường sắt, cao tốc, cảng biển, cảng hàng không, thậm chí cả nhà máy điện hạt nhân. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, trong khi quy mô thu ngân sách hàng năm tăng chậm thì câu hỏi đặt ra là: “Nguồn vốn chủ yếu sẽ lấy từ đâu? Nợ công liệu có đảm bảo an toàn không? Có để lại gánh nặng quá lớn cho thế hệ con cháu mai sau hay không?”.
Chung mối quan tâm, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) chỉ ra điểm khác biệt trọng tâm trong ưu tiên của hai Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) thường muốn thúc đẩy tăng trưởng nhanh, triển khai nhiều dự án lớn, kèm theo chính sách ưu đãi thuế, giảm thu để kích cầu còn Bộ Tài chính lại tập trung kiểm soát chi, hạn chế bội chi, chống thất thu và đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.
Ông đặt câu hỏi, sau khi hai bộ được hợp nhất, với tư cách là người đứng đầu Bộ Tài chính, Bộ trưởng có giải pháp gì để vừa đảm bảo tăng trưởng cao, vừa duy trì ổn định kinh tế vĩ mô.
Trả lời các câu hỏi, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận đây là bài toán "khó", đòi hỏi sự dung hòa lợi ích và ưu tiên của cả hai bộ tiền nhiệm. Theo ông, mục tiêu xuyên suốt và cốt lõi là phát triển nhanh, bền vững và giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.
Bộ trưởng cho biết, đến cuối năm 2024, nợ công của Việt Nam dự kiến ở mức khoảng 34,7% GDP, nợ Chính phủ khoảng 32% GDP đều thấp hơn nhiều so với mức trần cho phép của Quốc hội. Điều này thể hiện việc kiểm soát tài khóa đã và đang được thực hiện hiệu quả, kể cả khi hai bộ còn tách biệt.
“Chúng ta vẫn đang kiểm soát rất tốt nợ công, nợ chính phủ. 33% GDP là con số rất thấp và rất an toàn”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh muốn tăng trưởng phải có ổn định.
Kiểm soát nợ công chặt chẽ và đầu tư có chọn lọc sẽ tạo điều kiện để đẩy mạnh đầu tư trong tương lai.
Bộ trưởng nhấn mạnh, việc hợp nhất hai bộ là chủ trương đúng đắn, giúp tăng cường phối hợp, nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tài khóa và đầu tư. Thay vì hai đầu mối như trước, nay Bộ Tài chính có thể điều phối thống nhất giữa yêu cầu phát triển và yêu cầu kiểm soát an toàn tài chính.
“Vấn đề không phải là chi bao nhiêu, mà là chi vào đâu, chi như thế nào để hiệu quả nhất”, Bộ trưởng nói và cho biết, hiện Bộ đang có điều kiện tối ưu hóa dòng vốn đầu tư công, tăng khả năng chủ động trong xây dựng kế hoạch vay, trả nợ và phân bổ nguồn lực.
Nguồn vốn cho đầu tư hạ tầng: Đã tính toán rất kỹ
Trả lời đại biểu Trần Văn Tuấn về tính khả thi của các dự án hạ tầng lớn trong điều kiện ngân sách hạn chế, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ đang rất quyết tâm thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông trên phạm vi toàn quốc. Mục tiêu đặt ra trong nhiệm kỳ này là hoàn thành 3.000 km đường cao tốc — một nhiệm vụ đầy thách thức trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp.
Tuy nhiên, ông cũng nhắc lại, các dự án lớn đều đã được tính toán chi tiết về phương án tài chính, nguồn vốn sử dụng, hiệu quả kinh tế - xã hội và hiệu quả tài chính.
“Chúng tôi tính toán rất kỹ dự án nào dùng ngân sách, dự án nào vay, vay ở đâu, là vốn ODA hay phát hành trái phiếu. Hiện còn dư địa 500.000 tỷ đồng trái phiếu chưa sử dụng”, Bộ trưởng Thắng thông tin.
Bộ trưởng nhấn mạnh yếu tố hiệu quả là then chốt, giống như doanh nghiệp đi vay ngân hàng để đầu tư kinh doanh, nếu hiệu quả thì vừa trả được nợ, vừa có lãi, vừa tạo ra hạ tầng thúc đẩy phát triển.
“Trong thời gian qua, chúng ta đều thấy những dự án rất lớn đều được đánh giá rất kỹ về hiệu quả kinh tế, cho nên đại biểu hết sức yên tâm về nợ quốc gia, nợ nhà nước”, vị tư lệnh ngành nhấn mạnh.
Theo lãnh đạo Bộ Tài chính, muốn phát triển không thể không dùng đòn bẩy tài chính, phải tăng vay nợ từ ODA, phát hành trái phiếu, vay trong dân… để có vốn phát triển.
“Nếu chúng ta không đi vay, có nghĩa là mình có đồng nào mình chỉ kinh doanh trong phần đó. Như vậy chúng ta không có đòn bẩy. Như vậy thì không bao giờ có tăng trưởng cao. Nhất là khi chúng ta muốn tăng trưởng hai con số, nhưng tăng trưởng phải mang lại hiệu quả, tạo ra của cải, công ăn việc làm và tạo ra ngân sách để vừa tăng thu ngân sách, lại vừa trả nợ được”, Bộ trưởng thẳng thắn.
Mục tiêu tăng trưởng 8% của doanh nghiệp Nhà nước
Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) bày tỏ đồng tình với phần trả lời của Bộ trưởng, nhưng đồng thời đề nghị làm rõ hơn cơ sở cho kỳ vọng doanh nghiệp Nhà nước có thể đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng 8% của cả nước.
Ông dẫn số liệu cho thấy năm 2023 có tới 134 doanh nghiệp Nhà nước báo lỗ hơn 115.000 tỷ đồng (gần 15 tỷ USD), trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước gặp nhiều khó khăn.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết hiện Bộ Tài chính trực tiếp quản lý 18 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, còn lại thuộc thẩm quyền các địa phương hoặc bộ ngành khác. Với nhóm doanh nghiệp do Bộ quản lý, ông khẳng định đây là những đơn vị có nền tảng tài chính tương đối tốt và được yêu cầu đặt mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên.
“Qua rà soát, chúng tôi tin rằng các doanh nghiệp này hoàn toàn có thể thực hiện thành công mục tiêu đề ra, đóng góp tích cực cho tăng trưởng chung”, Bộ trưởng nói.
Ông cũng nhấn mạnh vai trò của Bộ Tài chính không chỉ là cơ quan giám sát mà còn trực tiếp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo điều kiện để các tập đoàn, tổng công ty phát huy nội lực.
“Chúng tôi có cơ chế rất rõ ràng. Tôi tin rằng các doanh nghiệp này sẽ đạt được tăng trưởng 8% trong năm 2025 để góp phần quan trọng vào tăng trưởng chung của đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.
