Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam nên theo mô hình nào?

Nhà máy điện hạt nhân  - Sputnik Việt Nam, 1920, 01.12.2025
Đăng ký
Đối với dự án nhà máy điện hạt nhân vô cùng cấp thiết, Việt Nam đang ở bước lựa chọn công nghệ phù hợp và chuẩn bị nền tảng cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân an toàn, hiệu quả, bền vững.
Chuyên gia cho rằng, hợp đồng EPC tích hợp có thể phù hợp hơn khi Việt Nam hiện còn thiếu kinh nghiệm, nhưng có mong muốn dần phát triển năng lực nội địa, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực.
Đồng thời, Việt Nam có cơ hội rút ngắn đường cong học hỏi kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới nếu mạnh dạn chuẩn hóa thiết kế, chuyên nghiệp hóa quản trị dự án, đặt an toàn là giá trị cốt lõi và minh bạch với xã hội.

Việt Nam nên chọn mô hình hợp đồng EPC

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, gồm hai nhà máy: Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, với tổng công suất 4.000 MW trên diện tích 1.642 ha.
Dự án được Quốc hội phê duyệt lần đầu năm 2009, từng bị tạm dừng năm 2016 do các yếu tố về vốn, bối cảnh kinh tế và lo ngại an toàn sau sự cố Fukushima, trước khi được Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (25/11/2024) thống nhất tái khởi động.
AI đã mô tả nhà máy điện hạt nhân ở Việt Nam trông như thế nào trong tương lai - Sputnik Việt Nam, 1920, 09.11.2025
Việt Nam chốt khởi công nhà máy điện hạt nhân, đường sắt quốc tế từ năm 2026
Nhìn lại những dự án điện hạt nhân trên thế giới với cả thành công lẫn thất bại, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam nên ưu tiên mô hình hợp đồng EPC và xây dựng cơ chế chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước – chủ đầu tư – nhà thầu.
Đây là khuyến nghị đáng chú ý của TS Hoàng Sỹ Thân, Trưởng ban Kế hoạch và Quản lý khoa học (Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam), trong tham luận tại Hội nghị Khoa học và Công nghệ Điện lực toàn quốc năm 2025 do Hội Điện lực Việt Nam và EVN tổ chức.
Theo TS Hoàng Sỹ Thân, điện hạt nhân là lựa chọn chiến lược để Việt Nam bảo đảm an ninh năng lượng và đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Phân tích của ông cùng nhóm chuyên gia tại Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam cho thấy điện hạt nhân giúp các quốc gia giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch, bổ trợ cho năng lượng tái tạo; dù quá trình xây dựng có phát thải, nhưng trong vận hành gần như bằng không. Với mỗi 1 GW điện hạt nhân, lượng giảm phát thải có thể đạt 4-6 triệu tấn CO₂/năm, phù hợp lộ trình trung hòa carbon.
Ở góc độ vận hành, điện hạt nhân cung cấp nguồn điện lớn, liên tục 24/7, độ tin cậy cao, trái ngược với tính biến động của điện mặt trời và điện gió. Chi phí vận hành thấp và tuổi thọ dài khiến năng lượng hạt nhân trở thành cấu phần ổn định của an ninh năng lượng.
Theo thống kê của Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Thế giới, năm 2024 năng lượng hạt nhân chiếm khoảng 9% tổng cung năng lượng toàn cầu.
Mỹ dẫn đầu với gần 782 TWh, tiếp theo là Trung Quốc (417,5 TWh) và Pháp (364,4 TWh). Hiện có khoảng 30 quốc gia đang xem xét triển khai điện hạt nhân và hơn 20 quốc gia bày tỏ sự quan tâm đối với mục tiêu Net Zero 2050.
Vị trí được chọn xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 (xã Phước Dinh) - Sputnik Việt Nam, 1920, 24.10.2025
Việt Nam: Thời điểm cho nhà máy điện hạt nhân đã chín muồi
Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Việt Nam dự kiến sở hữu 4.000 - 6.400 MW điện hạt nhân trong giai đoạn 2030-2045 và 10.500 - 14.000 MW vào năm 2050. Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) đã được ban hành; Quốc hội và Chính phủ đã thông qua chủ trương đầu tư và các cơ chế đặc thù liên quan đến dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Chính phủ thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về xây dựng nhà máy điện hạt nhân, triển khai kế hoạch phát triển hạ tầng, hoàn tất báo cáo INIR 2025, đàm phán các thỏa thuận tín dụng quốc tế và đẩy nhanh giải phóng mặt bằng - tái định cư.
Việt Nam đang ở bước lựa chọn công nghệ và xây dựng nền tảng cho một dự án an toàn, hiệu quả và bền vững.

“Rút ngắn đường cong”

TS Hoàng Sỹ Thân phân tích nhiều bài học từ các dự án trên thế giới. Một số dự án gặp tình trạng chậm tiến độ và đội vốn như Vogtle 3-4 (Mỹ), Olkiluoto 3 (Phần Lan), Hinkley Point C (Anh), Rooppur (Bangladesh), chủ yếu do thiếu hoàn thiện về pháp lý, giám sát chất lượng, và phối hợp giữa các bên.
Ngược lại, dự án Barakah (UAE) được xem là hình mẫu thành công nhờ chuẩn bị kỹ lưỡng, hoàn thiện khung pháp lý trước khi khởi công, đào tạo lực lượng vận hành từ sớm. Barakah áp dụng mô hình hợp tác quốc gia - nhà thầu - tư vấn quốc tế, triển khai theo cấu trúc hợp đồng EPC (thiết kế – mua sắm – thi công).
Từ kinh nghiệm quốc tế, TS Thân chỉ ra hai dạng hợp đồng phổ biến: “EPC và chìa khóa trao tay”.
“Mô hình hợp đồng EPC tích hợp có thể phù hợp hơn khi Việt Nam hiện còn thiếu kinh nghiệm, nhưng có mong muốn dần phát triển năng lực nội địa, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực”, Zing dẫn lời vị chuyên gia nhấn mạnh.
Việt Nam cũng cần thiết kế mô hình quản trị – hợp đồng minh bạch, phân tích kỹ mô hình tài chính phù hợp với điều kiện trong nước, tính đến các yếu tố như lạm phát, rủi ro tỷ giá, cũng như cơ chế chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước – nhà đầu tư – nhà thầu – người dùng điện. Đồng thời, phải dự phòng rủi ro về tài chính và tiến độ trong suốt vòng đời dự án.
Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt - Sputnik Việt Nam, 1920, 11.11.2025
“Rosatom” cung cấp nhiên liệu cho lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu tại Việt Nam đến thập niên 2030
Bên cạnh chuẩn hóa thiết kế, Việt Nam cần lựa chọn công nghệ an toàn nhất, ưu tiên các thiết kế đã vận hành thương mại và yêu cầu gói cam kết đào tạo, chuyển giao công nghệ, bảo hành dài hạn từ nhà cung cấp.
TS Hoàng Sỹ Thân đề xuất thiết lập Văn phòng Quản lý Chương trình cấp quốc gia (PMO) cho điện hạt nhân, đảm bảo liên thông giữa Ban Chỉ đạo – bộ ngành – địa phương. Dự án cần áp dụng hệ thống quản lý tích hợp (IMS), kiểm soát thay đổi và quản lý rủi ro theo ISO 31000.
Một thành tố quan trọng khác là nhân lực. Trong đó, Chính phủ cần huy động tư vấn quốc tế từ giai đoạn tiền khả thi, đồng thời xây dựng cơ chế đãi ngộ, đào tạo và giữ chân chuyên gia. Mỗi dự án 2 tổ máy cần tối thiểu 1.200 - 1.500 nhân sự vận hành và bảo dưỡng trong vòng 5-7 năm.
Song song là yêu cầu bảo đảm tính độc lập của cơ quan pháp quy hạt nhân về tổ chức, ngân sách và nhân sự; tăng cường năng lực, chuẩn hóa đội ngũ thanh tra – kiểm định để đáp ứng chuẩn quốc tế.
TS Hoàng Sỹ Thân nhấn mạnh, thành công của dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận phụ thuộc vào chất lượng chuẩn bị về thể chế, nhân lực, tài chính, công nghệ, chuỗi cung ứng và kỷ luật thực thi.
“Việt Nam có cơ hội rút ngắn đường cong học hỏi nếu mạnh dạn chuẩn hóa thiết kế, chuyên nghiệp hóa quản trị dự án, đặt an toàn là giá trị cốt lõi và minh bạch với xã hội”, ông kết luận.
Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân chủ trì phiên họp lần thứ ba của Ban Chỉ đạo - Sputnik Việt Nam, 1920, 22.10.2025
Việt Nam và Nga sắp đàm phán Hiệp định xây nhà máy hạt nhân Ninh Thuận 1
Cả hệ thống chính trị cùng quyết tâm, mới đây, Bộ Chính trị đã yêu cầu khởi công nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận ngay từ đầu năm 2026. Chính phủ cũng đã xây dựng cơ chế đặc biệt cho hai dự án, giao Bộ Công Thương đàm phán, ký kết điều ước quốc tế về hợp tác đầu tư; Bộ Tài chính đàm phán và ký kết điều ước quốc tế về tín dụng với các đối tác. Chủ đầu tư hai nhà máy trên lần lượt là EVN và PVN.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала