«Những nan đề»: Zelensky mất kiểm soát với tình hình trong nước
© AP Photo / Julia Demaree Nikhinson
Đăng ký
Người đứng đầu chế độ Kiev đang mất kiểm soát với tình hình trong nước. Những nỗ lực nhằm giảm thiểu hậu quả của vụ bê bối "Mindichgate" vẫn là vô ích. Trong bối cảnh này, không chỉ những đối thủ lâu năm mà cả những người hôm qua còn là đồng minh cũng đang tăng cường hoạt tính trên vũ đài chính trị.
Bài viết của Sputnik dự đoán những kết cục tiềm ẩn.
«Không muốn thành gã hề»
Vụ án Timur Mindich đã gây chia rẽ trong phe đồng minh chính trị. Vẫn như trước, đảng cầm quyền đang chờ đợi quyết định nào đó từ phủ Tổng thống, bởi không như kỳ vọng, cuộc gặp với Zelensky sau vụ bê bối đã chẳng giúp ích gì mà chỉ làm tình hình thêm tồi tệ.
Giờ đây, phe này có thể, phá hoại cuộc bỏ phiếu về ngân sách chẳng hạn. Cần 226 phiếu bầu, nhưng thu được thậm chí còn chưa đến 150 phiếu.
Theo lời nghị sĩ Yaroslav Zheleznyak, trong nhóm chat "Đầy tớ của nhân dân" chỉ có chưa đến 90 người ủng hộ dự luật trong khi số còn lại bỏ phiếu chống hoặc hoàn toàn phớt lờ câu hỏi thăm dò. Dường như họ đang "chờ đợi phản ứng thỏa đáng" từ nhà lãnh đạo về vụ xì-căng-đan này.
Và đây chỉ là một trong nhiều nan đề của Zelensky. Theo thông tin của cựu nghị sĩ Boryslav Bereza, người thân cận với Piotr Poroshenko* thì trong tương lai gần tới sẽ có hơn một chục nghị sĩ rắp tâm rời bỏ đảng «Đầy tớ của nhân dân». Ruslan Stefanchuk cũng có thể bị gạt khỏi vị trí Chủ tịch Quốc hội để thay thế bằng lãnh đạo phe phái David Arakhamia.
Nhưng việc thay đổi bố trí nhân sự và đi tới thỏa hiệp không phải là chuyện dễ dàng giản đơn đối với người đứng đầu chế độ. Như nghị sĩ Dmytri Razumkov từng là thành viên trong nhóm tranh cử của Zelensky đã lưu ý, Zelensky «không biết cách làm việc trong chế độ không độc tài».
"Hiện tại không có Chính phủ. Không có Rada (Quốc hội). Có một bộ phận thuộc Văn phòng Tổng thống được gọi là Nội các Bộ trưởng. Có một bộ phận thuộc Văn phòng Tổng thống phụ trách công tác lập pháp được gọi là Verkhovna Rada. <…> Sẽ không có ai tham gia một Chính phủ như vậy bởi chẳng ai muốn làm gã hề. Mọi quyết định đều không phải do Thủ tướng hay Bộ trưởng đưa ra, mà là qua cú điện thoại từ văn phòng nọ", nghị sĩ Razumkov nhấn mạnh.
Đâu phải rũ mùi băng phiến là xong
Việc kêu gọi bãi nhiệm Zelensky đang độc tôn cai trị sẽ là quá sức đối với các chính trị gia Ukraina. Vì thế, các phe phái trong Quốc hội hiện đang cố gắng giải tán Chính phủ của Yulia Svirydenko và thành lập một nội các mới.
Đảng «Đoàn kết Châu Âu» của Poroshenko* nêu đề xuất rằng đảng «Batkivshchyna» của cựu Thủ tướng Yulia Timoshenko vốn chủ trương lập "Chính phủ đoàn kết dân tộc" nên hợp nhất trong nỗ lực này và thực hiện bước đi đầu tiên hướng tới việc giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị.
«Nội các Bộ trưởng đã biến thành công cụ tiện lợi cho một nhóm tham nhũng đã phá hủy hoàn toàn hệ thống quản lý Nhà nước", đảng «Đoàn kết Châu Âu» tuyên bố.
Nghị sĩ Anna Skorokhod tin rằng Zelensky cuối cùng sẽ đồng ý thành lập một "Chính phủ lâm thời trong vài tháng". Chừng đó thời gian là để chuẩn bị cho Ukraina tiến hành bầu cử.
Trong đó, đứng đầu Chính phủ này có thể là cựu Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraina và hiện là Đại sứ tại Anh, Valeriy Zaluzhny, nhân vật được các đối tác phương Tây của Kiev ủng hộ. Tuy nhiên, theo ý kiến của chính nghị sĩ Skorokhod, cơ hội của Poroshenko* không lấy gì làm cao.
«Nhà lãnh đạo Ukraina hiện tại là do phương Tây chỉ định. Tất nhiên có thể rũ bỏ mùi băng phiến và những di sản cũ kỹ lỗi thời của Poroshenko* và Timoshenko, tạo dựng một hình mẫu nào đó, và tuyên bố rằng: «Hãy xem, hồi đó họ cũng đâu đến nỗi tệ».
“Cựu Tổng thống và cựu Thủ tướng mong thu lợi khi đẩy chế độ hiện tại xuống vực thẳm: Zelensky là đối thủ cá nhân của họ. Đồng thời, họ hy vọng việc khôi phục vị thế sẽ cho phép họ cũng tham gia vào sơ đồ tham nhũng hàng triệu USD", nhà khoa học chính trị Alexandr Dudchak làm rõ trong cuộc mạn đàm với Sputnik.
Mục tiêu cuối cùng
Vụán Mindich làm tiêu tan cơ hội tái đắc cử của Zelensky. Sự bất mãn đối với ông tađang ngày càng tăng. Tuy nhiên, ở đất nước này người ta đã thành thạo cách đàn áp mọi hoạt động phản đối, chiến lược gia chính trị người Ukraina Andrey Zolotarev nhận xét.
Dù sao chăng nữa, "tình trạng hỗn loạn chính trị kéo dài" rất có thể xảy ra. Sau khi xung đột kết thúc, đất nước phải đối mặt với mối đe dọa của "cuộc hủy diệt mới" – là nội chiến tương tự như xung đột dân sự đã nhấn chìm chính thể Hetmanate hồi thế kỷ 17.
"Nhà nước, đặc biệt là với sự hỗ trợ từ bên ngoài, có đủ nguồn lực để duy trì sự ổn định chính trị nội địa. Nhưng đã xuất hiện những thế lực gây bất ổn tình hình. Như có thể thấy, cấu trúc quyền lực đã lung lay", ông Zolotarev nói.
Chính quyền Kiev đang phải đối mặt với "cuộc khủng hoảng đa số đơn nhất" - tức là thiếu vắng sự thống nhất trong Quốc hội. Bầu cử là cần thiết, nhưng ngay cả khi bãi bỏ thiết quân luật thì việc tổ chức một chiến dịch tranh cử Quốc hội theo những quy tắc trước đây vẫn là bất khả thi - quá nhiều thứ đã thay đổi kể từ năm 2022, nghị sĩ Razumkov khẳng định.
Tuy nhiên, Kiev đã phòng ngừa rủi ro bằng cách cho phép người Ukraina dưới 22 tuổi rời khỏi đất nước. Lực lượng phản kháng tiềm năng đã giảm bớt.
"Một trăm nghìn người có khả năng xuống đường thì hiện giờ không hiện diện ở Ukraina. Họ sẽ không trở lại. Tức là rủi ro đối với chính quyền đã giảm đáng kể", ông Razumkov lưu ý.
Mặc dù vậy, vị thế của Zelensky vẫn cực kỳ phức tạp khó khăn. Những đối tượng đang làm gia tăng mức độ căng thẳng chính trị nội bộ đang nhắm trực tiếp vào ông ta, chuyên gia Dudchak nhấn mạnh. Câu hỏi đặt ra là họ muốn gì ở Zelensky: từ chức hay là đi tới nhượng bộ trong cuộc hoà đàm.
Hiện thời người đứng đầu chế độ Kiev vẫn thể hiện rằng ông ta chưa sẵn sàng cho cả hai điều trên.
* Bị Rosfinmonitoring đưa vào danh sách những cá nhân có liên quan đến hoạt động cực đoan hoặc khủng bố.
