"Nó sẽ bị cháy hoặc bị sa lầy." Tại sao xe tăng Leopard 2A8 của Đức không phù hợp cho chiến tranh
© Getty Images / Picture Alliance/Sven Hoppe
Đăng ký
Gần đây, Đức đã giới thiệu mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực mới, đó là chiếc xe tăng Leopard đầu tiên được sản xuất hoàn toàn mới cho quân đội Đức kể từ năm 1992.
Tập đoàn quốc phòng KNDS đã ra mắt xe tăng chủ lực Leopard 2A8, mà mẫu Leopard 2 đời đầu đã được đưa vào biên chế vào năm 1979. Các nhà phát triển tuyên bố đã sử dụng những công nghệ quốc phòng tiên tiến nhất. Họ khẳng định xe tăng này hoàn toàn phù hợp với thực tế chiến trường hiện đại. Sputnik tìm hiểu xem điều này có đúng không.
Hệ thống phòng thủ chủ động của Israel
Mẫu xe mới này phần lớn dựa trên biến thể A7+ trước đó, nhưng có tháp pháo được thiết kế lại đáng kể. Mặt trước của tháp pháo đã được thay đổi - theo các chuyên gia thiết giáp Đức, tháp pháo mới có lớp giáp tốt hơn đáng kể. Sự thay đổi này khiến Leopard trông rất giống với K2 Black Panther của Hàn Quốc. Hơn nữa, khả năng bảo vệ toàn diện trước RPG và ATGM cũng như khả năng chống mìn đã được cải thiện. Leopard 2A8 được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực, bộ tác chiến điện tử, thiết bị liên lạc và tháp pháo điều khiển từ xa với súng máy hạng nặng gắn trên tháp pháo.
Xe tăng Leopard 2A8
© Getty Images / Alexandra Beier
Nhưng cải tiến chính nằm ở hệ thống phòng thủ chủ động (APS) Trophy do Israel sản xuất. Hệ thống này hoạt động bằng cách sử dụng radar để phát hiện mối đe dọa như tên lửa chống tăng hoặc đạn RPG, sau đó tự động phóng ra các đạn đánh chặn để vô hiệu hóa chúng trước khi chúng chạm vào xe. Hệ thống APS được cho là có khả năng đồng thời tấn công nhiều mục tiêu từ nhiều hướng khác nhau. Kinh nghiệm của quân đội Israel với hệ thống Trophy đã chứng minh tính hiệu quả của nó.
Quân đội Đức (Bundeswehr) lên kế hoạch tiếp nhận 123 xe tăng. Việc giao hàng sẽ bắt đầu vào năm 2027 và hoàn thành vào năm 2030. Lô xe tăng Leopard nâng cấp đầu tiên sẽ được chuyển giao cho một đơn vị Đức đồn trú tại Litva – đây là đợt triển khai quân đội Đức thường trực đầu tiên ra nước ngoài kể từ Thế chiến II. Berlin gọi đợt tăng cường này là sự đóng góp của Đức vào an ninh sườn phía đông của NATO. Tức là, không ai che giấu sự thật rằng Leopard 2A8 được thiết kế chủ yếu để "răn đe" Nga. Nhưng liệu những ưu điểm của xe tăng này có còn phù hợp cho chiến trường hiện đại, vốn đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây?
Xe tăng Leopard 2A8
© Getty Images / Alexandra Beier
Các điểm yếu
Lớp giáp bảo vệ được tăng cường và các thiết bị bổ sung đã làm tăng đáng kể trọng lượng của xe tăng - lên tới 70 tấn. Về trọng lượng chiến đấu, Leopard 2A8 tương đương với xe tăng hạng nặng thời Thế chiến II hơn là xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại. Để so sánh, xe tăng King Tiger (Tiger II) nặng 68 tấn. Ngày nay, phiên bản thứ tám của Leopard là xe tăng chiến đấu chủ lực nặng nhất thế giới. Và kinh nghiệm của chiến dịch quân sự đặc biệt cho thấy rằng, trọng lượng chiến đấu lớn của xe tăng là một nhược điểm đáng kể tại chiến trường Đông Âu.
Chuyên gia quân sự Alexei Leonkov nói: "Con quái vật này chỉ có thể di chuyển tự tin trên bề mặt cứng. Trong thời gian tan băng vào mùa thu và mùa xuân, nó sẽ bị kẹt trong bùn. Và để kéo nó ra, cần phải sử dụng máy kéo, các xe tăng khác, hoặc thiết bị chuyên dụng. Thứ hai, không phải cây cầu nào cũng có thể chịu được chiếc xe tăng nặng 70 tấn. Thứ ba, trọng lượng lớn của nó đồng nghĩa với khả năng cơ động kém. Chiếc xe tăng cồng kềnh và chậm chạp rất dễ bị tấn công".
Xe tăng Leopard 2A8
© Getty Images / Alexandra Beier
Theo chuyên gia Leonkov, ngay cả hệ thống bảo vệ chủ động hiện đại nhất cũng không thể cứu được xe tăng A8. Mặc dù nó có khả năng bảo vệ hiệu quả trước các loại vũ khí chống tăng "tiêu chuẩn", nhưng cuộc xung đột ở Ukraina đã chứng minh rằng, ngày nay máy bay không người lái (UAV) là đối thủ chính của xe bọc thép hạng nặng. Hệ thống phòng thủ chủ động (APS) Trophy được thiết kế để bảo vệ xe tăng bằng cách bao phủ một bán cầu trên, nhưng vẫn có một điểm mù ở góc ~70 độ là một điểm yếu. Người điều khiển UAV FPV giàu kinh nghiệm sẽ không gặp khó khăn gì khi tiếp cận Leopard từ một hướng an toàn.
"Có vẻ như các nhà sản xuất vũ khí Đức không theo dõi diễn biến của cuộc xung đột ở Ukraina, - chuyên gia Leonkov nói tiếp. - Họ vẫn ngoan cố tiếp tục cải tiến các phiên bản cũ, mà nhiều mẫu xe tăng trong số đó bị coi là không hiệu quả trong chiến tranh hiện đại. Chiến dịch quân sự đặc biệt đã chứng minh rằng, cần phải thay thế các khái niệm lỗi thời. Chỉ tăng cường lớp giáp xe tăng sẽ không thay đổi được gì. Cần có những phát triển mới trong lĩnh vực bảo vệ chủ động và linh hoạt, tác chiến điện tử, cần phải nâng cao nhận thức tình huống của kíp lái. Thời thế đã khác; chiến tranh đã thay đổi đáng kể".
Dành cho các cuộc chiến cũ
Để bảo vệ xe tăng khỏi máy bay không người lái trong khu vực chiến dịch quân sự đặc biệt, cần có một giải pháp toàn diện. Trước hết, cần có lớp giáp tự chế. Tấm chắn tiêu chuẩn trên xe tăng từ nhà máy không phải lúc nào cũng đủ. Binh sĩ Nga lắp thêm lớp giáp tự chế được gọi là giáp mai rùa, để tăng khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công từ máy bay không người lái của đối phương, ngụy trang bằng cành cây và lưới ngụy trang. Phương Tây từng chế giễu "thiết kế" này. Nhưng khi Leopard 2A4 và A6 bắt đầu bốc cháy trên thảo nguyên Zaporizhzhia, và máy bay không người lái phá hủy một số xe tăng Abrams gần Avdeevka, những lời chỉ trích này không còn thú vị nữa.
Thứ hai, kíp xe tăng phải tham gia vào việc tiêu diệt máy bay không người lái. Nhiều xe tăng Nga từ lâu được trang bị một hoặc hai khẩu súng ngắn trong khoang chiến đấu. Trong tình huống nguy hiểm do máy bay không người lái gây ra, kíp lái phải sẵn sàng cầm súng để vô hiệu hóa chiếc UAV. Họ được hỗ trợ bởi các kíp giám sát trên không, những người sẽ nhanh chóng cảnh báo kíp xe tăng về mối đe dọa đang đến gần.
Và thứ ba, cần phải bảo vệ xe tăng bằng máy bay đánh chặn UAV. Trực thăng 6 cánh Baba Yaga hạng nặng là mối đe dọa rất nghiêm trọng đối với xe tăng. Đối phương đã trang bị cho chúng khả năng thả đạn pháo 152 mm có thể xuyên qua cả lớp giáp tự chế lẫn giáp mái mỏng. Tuy nhiên, những trực thăng Baba Yaga cồng kềnh lại cực kỳ khó chịu với các máy bay không người lái FPV cơ động và nhanh nhẹn cố gắng đâm vào chúng. Hàng chục trực thăng sáu cánh của đối phương bị phá hủy theo cách này mỗi ngày.
UAV Baba Yaga
© AP Photo / Roman Chop
Các nhà thiết kế Leopard 2A8 có tính đến những chi tiết này không? Xét về kết quả, họ đã không làm vậy. Xe tăng chiến đấu chủ lực nâng cấp của Đức khác xa với thực tế chiến trường hiện đại. Tất nhiên, Leopard 2A8 là một vũ khí đáng gờm, hoàn toàn có thể giành chiến thắng trong cuộc đấu xe tăng với các loại xe tăng Liên Xô hoặc Nga. Tuy nhiên, những cuộc đấu như vậy ngày nay rất hiếm.
"Tôi chỉ huy một trung đội xe tăng từ năm 2023, và chỉ mới một lần có cơ hội giao chiến trực tiếp với xe tăng Ukraina, - Sĩ quan có biệt danh Dante trong đơn vị thiết giáp của tập đoàn quân Vostok nhớ lại. - Đó là một chiếc T-64. Khi đó, chúng tôi đã giao chiến với Leopard, nhưng từ vị trí hỏa lực gián tiếp. Chúng tôi đã khai hỏa vào các mục tiêu mất khả năng di chuyển do vấp mìn hoặc bị máy bay không người lái tấn công. Bất kỳ xe tăng nào bị mất khả năng di chuyến đều không sống sót được. Tức là bất cứ thứ gì cũng có thể bắn trúng nó. Và cả hệ thống phòng thủ chủ động (APS) của Israel lẫn lớp giáp chất lượng cao của Đức đều không thể cứu vãn được nó".
Cuối cùng, chiến dịch quân sự đặc biệt một lần nữa chứng minh rằng một giải pháp đơn giản và không tốn kém sẽ hữu ích và hiệu quả hơn nhiều so với một giải pháp phức tạp và tốn kém. Theo các nguồn tin công khai, chi phí ước tính khoảng 30 triệu USD cho mỗi chiếc xe tăng Leopard 2A8. Tức là, xe tăng này đắt hơn nhiều so với bất kỳ xe tăng nào khác, thậm chí là máy bay chiến đấu Su-35S chẳng hạn. Hơn nữa, chiếc xe tăng "vàng" này vẫn dễ bị tổn thương trước các máy bay không người lái có giá vài nghìn đô la. Hơn nữa, hiện nay, chỉ 123 chiếc xe tăng là không đủ để định hình kết quả của một cuộc xung đột nghiêm trọng.
