Chuyên gia cũng dẫn nhiều kinh nghiệm, bài học từ Trung Quốc về cách xây dựng đường sắt cao tốc phục vụ chính người dân, hướng đến xã hội tốt đẹp hơn khi chênh lệch giàu nghèo giảm xuống cũng như việc tiếp tục duy trì chính sách đa phương hoá để tận dụng cơ hội từ chính những thách thức.
Việt Nam nên xem xét gia nhập BRICS
Theo đó, trả lời cuộc phỏng vấn rất thú vị và bổ ích của Đài tiếng nói Việt Nam, ông Thành Hán Bình nhìn nhận, cùng với Đại hội 14, Việt Nam có cơ hội rất rõ ràng hướng đến kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Chuyên gia khẳng định, cơ hội chính là cạnh tranh nước lớn, cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ.
“Việt Nam có thể chơi với cả hai bên, do vậy có thể được hưởng lợi từ cả hai phía. Đây là cơ hội rất tốt”, - học giả Trung Quốc khẳng định trên VOV.
Tiếp đó, ông Thành Hán Bình cho hay, mặc dù kinh tế toàn cầu hiện nay đang đi xuống, nhưng điểm sáng lại nằm ở Đông Á, nhất là Đông Nam Á. Hội nghị cấp cao ASEAN tổ chức hồi tháng trước đã đề cập đến tự cường kinh tế. Đây là khẩu hiệu được ASEAN đưa ra. Ngoài ra, còn có sự kết nối, toàn bộ ASEAN kết nối và duy trì khả năng tự cường kinh tế. Nhà nghiên cứu nhấn mạnh, Việt Nam nên nắm bắt cơ hội này.
Còn về thách thức, chuyên gia Trung Quốc nhìn nhận, mọi thứ vẫn liên quan đến cạnh tranh nước lớn. Điều này đang khiến Việt Nam khó xử nhưng có thể xem xét hệ thống BRICS. Ông phân tích, hiện đã có 10 nước, gồm cả Indonesia và Thái Lan sắp tham gia.
GS. Thành Hán Bình đánh giá: “Đây là một cơ hội tốt, vì trong cơ chế này có quốc gia sản xuất dầu mỏ như Saudi Arabia hay quốc gia có đông dân như Ấn Độ. Đây là hệ thống của các nước đang phát triển, cá nhân tôi nghĩ, Việt Nam nên xem xét tham gia”.
Học giả Trung Quốc cũng bày tỏ, ông rất lạc quan về triển vọng phát triển trong tương lai của Việt Nam, nhưng điều kiện tiên quyết là chính sách của Hà Nội không được thay đổivà nên giữ nguyên như hiện tại.
Thứ nhất là toàn cầu hóa. Toàn cầu hóa đã mang lại rất nhiều lợi ích cho Việt Namnên nhất định phải mở cửa. Thứ hai là cạnh tranh nước lớn. Điều này có rủi ro nhưng lại là cơ hội cho Việt Nam.
“Vì vậy, Việt Nam nên theo đuổi “ngoại giao cây tre” bằng mọi giá, hãy giữ cho tốt định vị của mình và đặt mình làm trung tâm”, - ông nói.
Thứ ba, với tư cách là một đảng cầm quyền, Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như Đảng Cộng sản Trung Quốc phải luôn kiên trì phục vụ nhân dân, đặt nhân dân lên hàng đầu.
Kinh nghiệm của Trung Quốc
Đánh giá kinh tế Việt Nam có nhiều khởi sắc, tận dụng tốt cạnh tranh giữa các nước lớn, tiếp nhận lượng lớn chuỗi công nghiệp chuyển dịch từ Trung Quốc, GS. Thành Hán Bình cho rằng, cũng giống như Bắc Kinh, Hà Nội theo đuổi chủ nghĩa đa phương và toàn cầu hóa kinh tế.
Học giả Trung Quốc khẳng định: “Điều này rất quan trọng. Với tiền đề này, nền kinh tế Việt Nam sẽ còn phát triển. Việt Nam chủ trương toàn cầu hóa kinh tế, đổi mới mở cửa, làm bạn với tất cả các bên, chứ không riêng bên nào”.
Thêm vào đó, Việt Nam đang trong thời kỳ cửa sổ và đã tận dụng được không gian này, nên tình hình kinh tế rất tốt.
Mặt khác, theo giáo sư, thành công kinh tế của Việt Nam chắc chắn liên quan đến môi trường kinh doanh. Hiện nay, môi trường kinh doanh của Việt Nam là tốt, thể hiện các mặt tích cực và tạo niềm tin cho doanh nghiệp.
“Thứ nhất là ưu đãi cho các nhà đầu tư. Thứ hai là sự ổn định về chính sách, tức có thể mang lại lợi nhuận cho đối tác. Các khoản đầu tư sẽ mang lại việc làm và thuế cho Việt Nam. Đây là sự cùng thắng. Việt Nam đã làm rất tốt điều này, không phân biệt đối xử và ưu đãi cho doanh nghiệp, trong khi chính sách duy trì ổn định. Chúng tôi nghiên cứu và thấy chính sách này luôn như vậy, chỉ tốt lên chứ không xấu đi. Do vậy, các nhà đầu tư thấy có tiền để kiếm và muốn tiếp tục đầu tư, tăng đầu tư tại Việt Nam”, - chuyên gia chỉ rõ.
Trong 40 năm đổi mới mở cửa, theo nhà nghiên cứu Trung Quốc, Việt Nam đã đạt được những kết quả rất rõ rệt, có thể nói là chưa từng có, được phản ánh ở nhiều khía cạnh.
Thứ nhất là sức mạnh tổng hợp quốc gia được nâng cao. Việt Nam mong muốn trở thành cường quốc tầm trung trên thế giới. Mục tiêu này chắc chắn sẽ đạt được.
Thứ hai, tầm ảnh hưởng quốc tế của Việt Nam đã tăng lên. Điều này có được nhờ vào trình độ kinh tế, phát triển kinh tế và thu nhập quốc dân. Đây là kết quả tổng hợp khiến ảnh hưởng của Việt Nam trên thế giới được nâng cao.
Thứ ba, Việt Nam đã ký kết các hiệp định hợp tác thương mại với nhiều nước, trong đó có Liên minh châu Âu (EU) và làm bạn với tất cả các nước.
“Điều này khiến Việt Nam trở thành một bên rất được ưa chuộng hiện nay”, - theo GS. Thành Hán Bình, đây là những điều mà chúng ta đều có thể nhìn thấy được.
Ngoài ra, mức sống của người dân được cải thiện. Thu nhập của người dân Việt Nam tăng lên, đất nước trở nên giàu có và hùng mạnh.
Để đạt được những thành tựu này, theo ông, nguyên nhân chính nằm ở sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và đường lối đúng đắn mà Hà Nội tuân thủ.
“Giống như Trung Quốc, đổi mới mở cửa đã giúp Việt Nam mạnh lên và người dân giàu lên”, - chuyên gia nhìn nhận.
‘Danh sách đen’
Bình luận về phương cách giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, ông Thành Hán Bình đã nêu kinh nghiệm rất đáng chú ý từ Trung Quốc.
Đó là sự thịnh vượng chung. Dẫn chứng việc hiện nay hầu như không còn thấy ăn xin ở Trung Quốc đại lục nữa, chuyên gia cho biết, chính quyền đã có cả một cơ chế đảm bảo an sinh cho họ. Nếu họ thực sự không có tiền, chính phủ sẽ giúp đỡ.
Thịnh vượng chung còn nằm ở việc Trung Quốc đánh thuế của người giàu và cân bằng để đưa đến tay người nghèo. GS. đã lấy ví dụ từ chính bản thân mình khi ông tham gia một hoạt động có thu nhập thì sẽ phải nộp thuế lần đầu đối với số tiền này.
Cuối tháng, ông lại đóng thuế thu nhập lần hai. Sau đó, cộng dồn thu nhập cả năm, ông lại nộp thuế lần ba.
“Điều này trước đây không có, nhưng bây giờ là ba lần nộp thuế. Vậy số tiền này sẽ đưa cho ai? Sẽ đến tay người nghèo. Đây gọi là “thịnh vượng chung”, - theo GS.
Thành Hán Bình, cách làm này mới được Trung Quốc bắt đầu thực hiện, được gọi là phân phối sơ cấp, phân phối cấp hai và phân phối cấp ba, tức là thu thuế ba lần và hướng về người có thu nhập thấp.
Để làm được điều này Trung Quốc sử dụng dữ liệu lớn, tất cả thu nhập của bạn sẽ không thể thoát dù chỉ một xu.
“Nếu bạn không nộp, cũng tốt thôi, bạn sẽ bị đưa vào danh sách đen. Một khi đã vào danh sách đen, bạn sẽ không thể làm được gì. Trung Quốc có rất nhiều cách để xử lý”, - chuyên gia thẳng thắn.
Đừng phá huỷ thiên nhiên, đừng chỉ lo kiếm tiền
Về dự án đường sắt cao tốc của Việt Nam, ông kể lại việc từng đi tàu từ thành phố Hồ Chí Minh ra Hà Nội, mất tới hàng chục tiếng đồng hồ. Nhưng ở Trung Quốc, ông đi tàu từ Hàng Châu đến Bắc Kinh, chỉ mất có hơn 4 giờ, không khác gì đi máy bay.
Từ đó, chuyên gia lưu ý, điều mà Việt Nam hiện còn thiếu chính là cao tốc hóa đường sắt Bắc – Nam.
Mặt khác, thực tế, trong quá trình xây dựng, sẽ có rất nhiều vấn đề phải xử lý. Chẳng hạn, làm thế nào để thu hồi đất, để người dân di dời một cách tự nguyện. GS, Trung Quốc cũng khuyến nghị Việt Nam nên cố gắng hết sức để không phá hủy các điểm xanh, như núi non, sông hồ.
“Đừng phá hủy chúng, hãy giữ nguyên vẹn. Tôi nhớ, để bảo tồn một danh lam thắng cảnh, chúng tôi từng chuyển đường tàu đi vài km. Hay để giữ một cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, chúng tôi phải tránh nó. Với di tích văn hóa hay hang động, cũng nên cố gắng bảo tồn, bởi đây là các tài nguyên không thể tái tạo, là kho báu lịch sử”, - vị học giả nhấn mạnh.
Về vị trị các ga tàu, ông cho rằng, Trung Quốc cũng có nhiều kinh nghiệm và bài học về điều này. Đừng đặt các ga ở quá xa trung tâm thành phố. Quá xa sẽ rất bất tiện. Ngoài ra, còn phải giữ cả tàu truyền thống để đáp ứng nhu cầu của các tầng lớp khác nhau.
Một số nhóm người, như người cao tuổi về hưu hay trẻ em nghỉ hè, họ không cần vội. Đi tàu chậm, họ có thể thưởng thức phong cảnh đất nước. Hay những người có thu nhập thấp, họ chưa thể chi trả cho tàu cao tốc. Với những người vội, để kịp thời gian và công việc, họ có thể chọn đường sắt cao tốc. Hãy để cả hai, để người dân có sự lựa chọn.
Đặc biệt, giá vé phải phù hợp với túi tiền của người dân, đừng đặt quá cao. Nếu quá cao, người dân sẽ thấy thà đi xe máy còn hơn. Chính phủ là phục vụ cộng đồng, đường sắt cao tốc là dịch vụ công cộng, không thể chỉ nghĩ đến kiếm tiền, thậm chí còn phải trợ cấp.
“Trung Quốc chúng tôi đang làm như vậy, nhà nước sẽ chịu phần trách nhiệm này. Không thể kiếm tiền cho bằng được, nếu thế thì không còn là phục vụ người dân nữa. Điều này đặc biệt quan trọng”, - GS. Thành Hán Bình nhấn mạnh.